Zmiany demograficzne i rosnąca liczba osób starszych rodzi przed nami spore wyzwania. Odpowiedzią jest mądra polityka senioralna nastawiona na zapewnienie osobom starszym szeroko pojętego bezpieczeństwa. Dotyczy to również bezpieczeństwa finansowego.

– Dbamy o to, by świadczenia emerytalno-rentowe systematycznie rosły, wypłacamy 13. i 14. emeryturę. Wspieramy aktywność osób starszych, ale troszczymy się też o mniej samodzielnych seniorów – wskazuje minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg.

Na wszystkie działania na rzecz seniorów w 2023 roku przeznaczymy ok 70 mld zł.

Wsparcie finansowe dla seniorów

Na poprawę bezpieczeństwa finansowego osób starszych wpływa waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych. Od 1 marca br. minimalna emerytura, a także najniższa renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renta socjalna i renta rodzinna wzrosły z 1338,44 zł do 1588,44 zł.

Wzrost najniższej emerytury w 2023 r. w odniesieniu do 2015 roku, gdy wynosiła ona 880,45 zł, to 80,4 proc. Łącznie na tegoroczną waloryzację świadczeń przeznaczono rekordowe ok. 44 mld zł.

– Dodatkowo, by w jeszcze większym stopniu zabezpieczać sytuację polskich seniorów, wprowadziliśmy najpierw 13., a później 14. emeryturę. Ta pierwsza jest już gwarantowana ustawą, tegoroczne wypłaty ruszą w kwietniu. Jeżeli chodzi o czternastkę, to mamy przygotowany projekt ustawy, który wkrótce trafi na Radę Ministrów. Chcemy, by również ona była wypłacana co roku – mówi minister Marlena Maląg.

Do tej pory w ramach 13. i 14. emerytury wypłacono łącznie 64,2 mld zł.

Mama 4+ z emeryturą

1 marca br. minęły 4 lata od wprowadzenia programu Mama 4+. To rodzicielskie świadczenie uzupełniające dla rodziców, którzy poświecili się wychowaniu co najmniej 4. dzieci rezygnując z pracy zawodowej lub pracując za krótko, by uzyskać prawo do choćby minimalnej emerytury. Przysługuje ono w wysokości minimalnej emerytury.

Od marca 2019 do końca stycznia 2023 r. na program Mama 4+ wydano ok. 1,78 mld zł. Świadczenia otrzymuje blisko 72,2 tys. osób.

Przestrzeń do spotkań i aktywności

Oprócz wsparcia finansowego, ważnym elementem polityki senioralnej jest zapewnienie osobom starszym przestrzeni do aktywności i spotkań z innymi. Służą temu programy wieloletnie Senior+ i Aktywni+.

Program Senior+ wspiera tworzenie i funkcjonowanie domów i klubów, w których osoby starsze mogą uczestniczyć w różnego rodzaju zajęciach, spotkaniach, korzystać ze wsparcia specjalistów (np. fizjoterapeutów) – mogą pełniej uczestniczyć w życiu lokalnej społeczności.

W latach 2015-2022 na terenie kraju utworzono blisko 1200 ośrodków wsparcia Senior+, które oferowały blisko 27 tys. miejsc wsparcia dziennego dla osób starszych.

Celem programu Aktywni+ jest z kolei zwiększenie ich udziału w aktywnych formach spędzania czasu wolnego, zwiększenie zaangażowania w obszarze rynku pracy oraz wzmacnianie trwałych relacji międzypokoleniowych.

W ramach dwóch edycji Programu Aktywni+ w latach 2021-2022 zrealizowano 630 projektów.

W latach 2021-2025 nakłady na oba programy wyniosą pół miliarda złotych.

Wsparcie dla wszystkich seniorów

Równolegle do działań wspierających aktywność seniorów realizowane są programy skierowane do mniej sprawnych i samodzielnych osób starszych.

To m.in. realizowany do 2020 roku Korpus Wsparcia Seniorów. Celem programu jest zapewnienie usługi wsparcia seniorom w wieku 70 lat i więcej m. in. poprzez dostarczanie zakupów - artykułów podstawowej potrzeby oraz zwiększanie dostępu do „opieki na odległość” poprzez zakup tzw. opasek bezpieczeństwa wraz z systemem obsługi.

Od 2020 roku na realizację programu samorządom MRiPS przekazało środki w wysokości ok. 120 mln zł. 

Kolejnym programem skierowanym do osób w podeszłym wieku o szczególnych potrzebach jest program Opieka 75+. Skierowany jest do osób w wieku 75 lat i więcej powstał, by wspierać samorządy w realizacji ich zadania – by usługi opiekuńcze, w tym specjalistyczne usługi opiekuńcze, rozwijały się także w mniejszych miejscowościach liczących do 60 tys. mieszkańców.

Od 2018 r. na realizację programu MRiPS przekazało samorządom ponad 90 mln zł. 

Rząd bliżej seniorów

– W 2015, a później w 2019 roku Polacy nam zaufali, a my dotrzymaliśmy słowa. Przywróciliśmy wiek emerytalny 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn, a z nim wolność wyboru. Ustawa określa jedynie minimalny wiek emerytalny, w którym można skorzystać z prawa do emerytury. Decyzję o przejściu na emeryturę czy pozostaniu na rynku pracy każdy może podjąć sam, biorąc pod uwagę stan zdrowia, chęci i możliwości. By do tego zachęcić, w ubiegłym roku wprowadziliśmy m.in. PIT-0 dla seniorów – mówi minister rodziny Marlena Maląg. – Wprowadziliśmy nowe świadczenia, 13. i 14. emeryturę, świadczenie Mama4+. Zrobiliśmy to, bo leży nam na sercu dobrostan osób starszych w Polsce, naszych rodziców, dziadków, wszystkich seniorów – dodaje.