Jak pokazują badania, niepełnosprawność fizyczna czy intelektualna co raz rzadziej jest przeszkodą do podjęcia pracy. Obserwujemy bowiem sukcesywny spadek stopy bezrobocia wśród osób niepełnosprawnych. Zgodnie z wynikami Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności za III. kwartał 2018 r., współczynnik aktywności zawodowej wśród niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym wynosił w III. kwartale 2018 r. 28,0%, wskaźnik zatrudnienia w tej grupie  26,1%, natomiast stopa bezrobocia według metodologii BAEL wyniosła 6,9%. 

Podjęcie pracy zawodowej przez osobę niepełnosprawną zależy jednak od wielu czynników m.in. od wykształcenia, stopnia niepełnosprawności, możliwości wykonywania różnych czynności, umiejętności i zdolności, a także cech osobowości.

Istnienie spółdzielni socjalnych jest ogromnie ważne i będziemy je wspierać. Jest to bowiem formuła aktywizacji społecznej i zawodowej, która bywa ostatnią szansą dla tych osób, którym ciężko było by się odnaleźć na rynku pracy ze względu na stopień niepełnosprawności – dodaje minister.

Czym jest więc spółdzielnia socjalna? Działalność takiej spółdzielni opiera się na wspólnym prowadzeniu przedsiębiorstwa przez jego członków przy równoczesnym włączeniu ich w życie społeczne i zawodowe. Tak więc, spółdzielnie socjalne, prowadzą równolegle działalność gospodarczą na warunkach rynkowych oraz reintegrację społeczną i zawodową wobec osób pochodzących z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym.

W 2018 roku wprowadzono wiele zmian, dzięki którym spółdzielnie socjalne stały się bardziej dostępne dla osób niepełnosprawnych i ich opiekunów.

Z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, osoby z niepełnosprawnościami mogą uzyskać wsparcie na podejmowanie działalność gospodarczej w ramach spółdzielni socjalnej. Również z tego funduszu można uzyskać dofinansowanie na utworzenie stanowiska pracy w spółdzielni socjalnej dla osoby niepełnosprawnej i na pokrycie kosztów wynagrodzenia dla osób skierowanych przez PUP do pracy w spółdzielni socjalnej osób niepełnosprawnych będących jednocześnie osobami bezrobotnymi lub poszukującymi pracy.

Praktyki zawodowe w spółdzielni socjalnej dla uczestników WTZ, to możliwość odbycia nieodpłatnych praktyk zawodowych u pracodawcy, w tym spółdzielni socjalnej przez osobę niepełnosprawną realizującą indywidualny program rehabilitacji zawodowej w ramach WTZ. Praktyki mogą być odbywane do 15 godzin tygodniowo przez 3 miesiące, z możliwością ich przedłużenia do 6 miesięcy. W przypadku odbywania praktyki zawodowej przez uczestnika warsztatu koszty uczestnictwa osoby niepełnosprawnej w warsztacie finansowane będzie w dalszym ciągu w pełnej wysokości.

Bezrobotni opiekunowie osób niepełnosprawnych w spółdzielniach socjalnych.
Osoby skierowane przez PUP do pracy w spółdzielni socjalnej, które są bezrobotne (mowa tu też o opiekunach osób niepełnosprawnych), poszukują pracy, nie pozostają w zatrudnieniu i nie wykonującymi innej pracy zawodowej mogą skorzystać z dedykowanych instrumentów z Funduszu Pracy. W praktyce chodzi tu o:
- wsparcie w formie możliwości przyznania środków na utworzenie stanowiska pracy w spółdzielni socjalnej oraz
- wsparcie w formie możliwości przyznania środków na finansowanie kosztów wynagrodzenia.

Opiekunowie osób niepełnosprawnych mogą łatwiej zakładać spółdzielnie socjalne.
w 2018 roku został rozszerzony katalog osób, które mogą zakładać i przystąpić do spółdzielni socjalnej w charakterze członka lub osoby świadczącej pracę na rzecz spółdzielni socjalnej. Katalog ten obejmuje teraz także:
- poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu lub niewykonujących innej pracy zarobkowej opiekunów osób niepełnosprawnych, o których mowa w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;
- poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu lub niewykonujących innej pracy zarobkowej;
- osoby usamodzielniane opuszczające pieczę zastępczą.
Nastąpiło również warunkowe zmniejszenie liczby założycieli z 5 do 3 osób z obowiązkiem uzupełnienia składu członkowskiego spółdzielni do 5 osób w terminie 12 miesięcy. Ponadto zmienione zostały limity zatrudnieniowe w przypadku, gdy spółdzielnię socjalną zakładają osoby o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności oraz gdy spółdzielnia prowadzi działalność w zakresie usług społecznych użyteczności publicznej. Ustawa określa również formy zatrudnienia członków zarządu spółdzielni socjalnej.

Wzmocnienie roli pracowników spółdzielni socjalnych niebędących jej członkami.
Duży nacisk jest położony na wzmocnienie roli pracowników spółdzielni socjalnych niebędących jej członkami. Ten cel jest realizowany m. in. poprzez objęcie tej kategorii pracowników procesem reintegracji społecznej i zawodowej oraz włączeniem w procesy decyzyjne i konsultacyjne w spółdzielni socjalnej. Co ważne, możliwa jest refundacja składek na ubezpieczenia oraz części kosztów pracodawcy również dla pracowników spółdzielni będących jednocześnie osobami zagrożonymi wykluczeniem społecznym.