Od 2012 roku zmniejsza się udział dzieci w pieczy zastępczej w stosunku do wszystkich dzieci do 18 roku życia. Co cieszy najbardziej - zdecydowanie więcej dzieci przebywa w rodzinnej pieczy zastępczej, która jest bardziej pożądaną  i zgodną z potrzebami dziecka  formą sprawowania opieki nad dzieckiem niż placówki instytucjonalne.

Dzieci przebywające w rodzinnej pieczy zastępczej, w stosunku do wszystkich dzieci w pieczy stanowią 76% (dane za 2017 r.).

„Dlaczego warto być rodzicem zastępczym? Daje to dużo radości. Miłość jaką dzieci okazują jest bezcenna” – powiedziała Katarzyna Jastrząb, mama zastępcza 5 dzieci.

Rodzinne formy pieczy zastępczej obejmują rodziny zastępcze oraz rodzinne domy dziecka. Zapewniają one dziecku całodobową opiekę i wychowanie. Na rodzinie zastępczej lub prowadzącym rodzinny dom dziecka spoczywa obowiązek, a jednocześnie prawo, wykonywania bieżącej pieczy nad dzieckiem, jego wychowania i reprezentowania.

„To wspaniałe uczucie, gdy możemy pomóc, możemy pokazać drogę jak pokonywać trudności, które pojawiają się w czasie dorastania” – powiedziała Jadwiga Jagiełło, mama zastępcza 6-letniego chłopca.

Dzieci są objęte pieczą zastępczą do osiągnięcia 18 lat. W niektórych przypadkach osoba dorosła, ucząca się,  może przebywać w dotychczasowej rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka albo placówce opiekuńczo-wychowawczej – do ukończenia 25. roku życia.

„Warto być rodzicem zastępczym, bo to ogromna satysfakcja. To ratowanie drugiego życia. Jest to też odpowiedzialność za to drugie życie” – powiedziała Mirka Antczak, która od 15 lat tworzy specjalistyczną rodzinę zastępczą.

Dziecko przebywa w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka co do zasady do czasu gdy będzie możliwy powrót do rodziny biologicznej.

Dodatek wychowawczy 500+ w pieczy zastępczej

Od kwietnia 2016 r. rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka i placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego  mogą korzystać z takiego samego wsparcia jak pozostałe rodziny – czyli z dodatku 500 zł miesięcznie na dziecko. Wsparciem objętych jest ponad 47,4 tys. podopiecznych.

Asystenci i koordynatorzy wspierają rodziny

Ważne, aby jak najmniej dzieci trafiało do pieczy zastępczej.  W tym celu jest realizowany Program „Asystent rodziny i koordynator rodzinnej pieczy zastępczej”. W ubiegłym roku na jego realizację przeznaczono 120 mln złotych.

Pozwoliło to na zatrudnienie  3 695 asystentów rodziny oraz 1 548 koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej Rolą asystenta jest wspieranie rodzin, które z różnych powodów nie są w stanie, samodzielnie pełnić prawidłowo funkcji opiekuńczo – wychowawczych wobec własnych dzieci. Koordynator rodzinnej pieczy zastępczej wspiera z kolei rodziny zastępcze w codziennej opiece nad dziećmi.

Zmiany w pieczy zastępczej

Ministerstwo Rodziny zapowiedziało kolejne zmiany, które mają zwiększyć bezpieczeństwo dzieci i wzmocnić rodzinną pieczę zastępczą.

Wśród planów jest między innymi stworzenie rejestru centralnego miejsc w pieczy zastępczej, który ma ułatwić znalezienie odpowiedniej rodziny zastępczej. Wzmocniony  ma zostać także zakaz umieszczania dziecka poniżej 10. roku życia w placówce opiekuńczo-wychowawczej – chyba, że przebywa tam jego matka lub ojciec.

Projekt nowelizacji wprowadza zasadę, że do 80% dodatku wychowawczego wypłacane będzie nadal rodzinie zastępczej, natomiast pozostała część gromadzona będzie przez starostę na wyodrębnionym rachunku bankowym. Środki te wypłacane będą dziecku w momencie jego usamodzielniania.