Kwalifikacje niezbędne do podjęcia pracy na stanowisku opiekuna w żłobku lub klubie dziecięcym można zdobyć na kilka sposobów:

• uzyskując kwalifikacje, o których mowa w art. 16 ust. 1 ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, to znaczy:

1. uzyskując kwalifikacje pielęgniarki, położnej, opiekunki dziecięcej, nauczyciela wychowania przedszkolnego, nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej lub pedagoga opiekuńczo-wychowawczego, pedagoga społeczno-wychowawczego, pedagoga wczesnej edukacji, terapeuty pedagogicznego lub
2. kończąc studia lub studia podyplomowe na kierunku lub specjalności: wczesne wspomaganie rozwoju, wspomaganie rozwoju dzieci w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej w żłobkach i przedszkolach, edukacja prorozwojowa, pedagogika małego dziecka, psychologia dziecięca, psychologia wspierania rozwoju i kształcenia lub psychologia wychowawcza.

• zdobywając co najmniej roczne doświadczenie w pracy z dziećmi w wieku do lat 3 (np. jako niania zatrudniona na podstawie umowy uaktywniającej, o której mowa w art. 50 ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3) – przy czym jeśli osoba ta nie pracowała z dziećmi w wieku do lat 3 przez okres co najmniej 6 miesięcy bezpośrednio przed podjęciem zatrudnienia jako opiekun, zobowiązana jest w ciągu 6 miesięcy od rozpoczęcia pracy na stanowisku opiekuna odbyć 80-godzinne szkolenie w celu uaktualnienia i uzupełnienia wiedzy oraz umiejętności;
• kończąc 280-godzinne szkolenie dla opiekuna w żłobku lub klubie dziecięcym (w przypadku osób, o których mowa w art. 16 ust. 2 pkt 1 wystarczy 80-godzinne szkolenie uzupełniające).

Aby zdobyć kwalifikacje niezbędne do pracy w charakterze dziennego opiekuna, należy ukończyć 160-godzinne szkolenie dla dziennego opiekuna (chyba, że dana osoba posiada kwalifikacje, o których mowa w art. 16 ust. 1 ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 – wówczas wystarczy ukończyć 40-godzinne szkolenie uzupełniające).

Szkolenia nie muszą odbywać osoby, które pracowały z dziećmi w wieku do lat 3 przez okres co najmniej 12 miesięcy bezpośrednio przed rozpoczęciem pełnienia funkcji dziennego opiekuna.

 

Ważne!

Przed wyborem szkolenia dla opiekuna w żłobku lub klubie dziecięcym albo dla dziennego opiekuna należy sprawdzić, czy jego program został zatwierdzony decyzją ministra właściwego do spraw rodziny (tutaj: https://www.gov.pl/web/rodzina/lista-programow-szkolen-zatwierdzonych-przez-ministra-rodziny-pracy-i-polityki-spolecznej-do-ustawy-o-opiece-nad-dziecmi-w-wieku-do-lat-3).

Należy też pamiętać, że decyzja zatwierdzająca program szkolenia jest ważna 5 lat.

Jeśli podmiot prowadzący szkolenie nie legitymuje się aktualną decyzją zatwierdzającą program tego szkolenia, takie szkolenie nie daje kwalifikacji do pracy na stanowisku opiekuna w żłobku lub klubie dziecięcym albo na stanowisku dziennego opiekuna.

Informacja dla podmiotów, które chcą prowadzić szkolenia dla opiekuna w żłobku lub klubie dziecięcym, lub dla dziennego opiekuna

• Gdzie złożyć wniosek

Zgodnie z art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz.U. z 2021 r. poz. 75 j.t.) programy szkoleń zatwierdza na wniosek podmiotu prowadzącego szkolenie, na okres 5 lat, minister właściwy do spraw rodziny.

Wniosek o zatwierdzenie programu szkolenia/programów szkoleń należy zatem kierować do Ministra Rodziny i Polityki Społecznej, ul. Nowogrodzka 1/3/5, 00-513 Warszawa. Taki wniosek można także przesłać za pośrednictwem platformy ePUAP.

• Wymagania dotyczące wniosku

Ustawa o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, ani akty wykonawcze do tej ustawy nie zawierają wzoru wniosku o zatwierdzenie programów szkoleń dla kandydatów na opiekunów w żłobku lub klubie dziecięcym oraz dziennych opiekunów. Nie jest wymagane składanie wniosku i programów szkoleń na specjalnych drukach. Wniosek o zatwierdzenie programu szkolenia nie podlega opłacie.

Wniosek o zatwierdzenie programów szkoleń powinien spełniać wymagania formalne określone w art. 63 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2020 r. poz. 256, z późn. zm.), a więc zawierać wskazanie osoby (podmiotu), od której pochodzi, jej podpis (lub podpis osoby upoważnionej do reprezentowania podmiotu), adres oraz żądanie.

Do wniosku należy dołączyć program szkolenia. Nie ma przy tym wymogu, aby dla każdego rodzaju szkolenia składać osobny wniosek. W jednym wniosku można wystąpić o zatwierdzenie jednego, kilku bądź wszystkich rodzajów programów szkoleń.

• Wymagania dotyczące programów szkoleń

Ustawa o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 stanowi o czterech szkoleniach, których program zatwierdza minister właściwy do spraw rodziny:

1. 280-godzinne szkolenie dla opiekuna w żłobku lub klubie dziecięcym;
2. 80-godzinne szkolenie uzupełniające dla opiekuna w żłobku lub klubie dziecięcym;
3. 160-godzinne szkolenie dla dziennego opiekuna;
4. 40-godzinne szkolenie uzupełniające dla dziennego opiekuna.

Programy te powinny być opracowane na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 marca 2011 r. w sprawie zakresu programów szkoleń dla opiekuna w żłobku lub klubie dziecięcym oraz dziennego opiekuna (Dz. U. z 2020 r. poz. 1205 j.t.).

Opracowując program szkolenia należy pamiętać o:

• opracowaniu merytorycznie każdego tematu w każdym bloku tematycznym (wskazując, co w ramach tematu będzie omawiane z uczestnikami szkolenia);
• zachowaniu zgodności z rozporządzeniem (określone w rozporządzeniu bloki tematyczne i tematy są dla podmiotu opracowującego program szkolenia wiążące, podobnie jak określona w rozporządzeniu liczba godzin zegarowych przeznaczona na każdy z bloków tematycznych) – jeżeli podmiot opracowujący program szkolenie chce je wzbogacić dodatkowymi tematami, powinien to zrobić wydłużając odpowiednio czas całego szkolenia;
• zamieszczeniu informacji o sposobie odbywania praktyki zawodowej w przypadku 280-godzinnego szkolenia dla opiekuna w żłobku lub klubie dziecięcym oraz 160-godzinnego szkolenia dla dziennego opiekuna;
• wskazaniu metody prowadzenia szkolenia (w formie stacjonarnej czy w formie e-learningu), celu, jaki ma być osiągnięty w wyniku szkolenia, czasu przeznaczonego na omówienie każdego z tematów, wykazu literatury, wskazaniu kwalifikacji kadry szkolącej (nie jest przy tym wymagane wskazywanie danych osobowych członków kadry szkolącej, tylko wymagania podmiotu prowadzącego szkolenie w zakresie jej kwalifikacji), autorów programu, a także informacji, w jaki sposób potwierdzane będzie ukończenie szkolenia przez kursantów;
• w przypadku planowanego prowadzenia części zajęć w formie e-learningowej – o zamieszczeniu opisu metody prowadzenia szkoleń oraz szczegółowej informacji, które bloki tematyczne będą prowadzone w formie e-learningu oraz w jaki sposób zapewnione zostanie zachowanie formy warsztatów lub ćwiczeń (czyli formy zajęć umożliwiających, jak również wymuszających aktywność uczestników). Należy pamiętać, że forma e-learningu nie obejmuje praktyki zawodowej.

Ile trzeba czekać na wydanie decyzji?

Co do zasady decyzje w sprawie zatwierdzania programów szkoleń wydawane są w przeciągu miesiąca od dnia wpływu wniosku. Wydanie decyzji poprzedzone jest zawiadomieniem, wysyłanym na podstawie art. 10 Kodeksu postępowania administracyjnego.

Jeżeli w programie szkolenia stwierdzono nieprawidłowości, wskazane wyżej zawiadomienie zawiera informację o nich oraz termin na ich poprawienie przez wnioskodawcę (zgodnie z art. 79a Kodeksu postępowania administracyjnego). W takich sytuacjach termin na wydanie decyzji ulega wydłużeniu.

Zmiana Rozporządzenia w sprawie programów szkoleń

Z dniem 10 października 2023 r. weszło w życie Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 8 września 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zakresu programów szkoleń dla opiekuna w żłobku lub klubie dziecięcym oraz dziennego opiekuna, które rozszerza zakres merytoryczny programów szkoleń dla opiekuna w żłobku lub klubie dziecięcym oraz dziennego opiekuna.

Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie zakresu programów szkoleń dla opiekuna w żłobku lub klubie dziecięcym oraz dziennego opiekuna ma na celu określenie bloków tematycznych szkoleń, dzięki którym możliwe jest nabycie kompetencji przez opiekunów, poszerzanie ich wiedzy w zakresie opieki na dziećmi, zaspokajanie indywidualnych potrzeb dzieci, a w rezultacie podwyższanie standardów opieki. Zmiany w zakresie programów szkoleń dla opiekunów w żłobku, klubie dziecięcym oraz dziennego opiekuna związane są z koniecznością aktualizacji i dostosowania tematyki związanej z opieką nad dziećmi do obecnej sytuacji oraz zaleceń Rady Unii Europejskiej z dnia 22 maja 2019 r. w sprawie wysokiej jakości systemów wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem (2019/C 189/02) i rekomendacji Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych zwartych w ekspertyzie pn. „Rekomendacje dotyczące opracowania ram jakościowych i edukacyjnych, wytycznych i standardów usług opiekuńczych dla dzieci do lat trzech”, publikowanych na stronach resortu: https://www.gov.pl/web/rodzina/konsultacje-publiczne-dotyczace-standardow-opieki-nad-dziecmi-w-wieku-do-lat-3.

Zmiany w zakresie programów szkoleń dla opiekunów w żłobku, klubie dziecięcym oraz dziennego opiekuna rozszerzają bloki tematyczne programów szkoleń o zagadnienia dotyczące:

1. opieki pielęgnacyjnej i zdrowotnej nad dziećmi prawidłowo i nieprawidłowo rozwijającymi się, a także nad dziećmi niepełnosprawnymi oraz wymagającymi szczególnej opieki, w tym elementy metod terapeutycznych mających na celu stymulowanie rozwoju dzieci ze specjalnymi potrzebami;
2. umiejętności pracy ze zróżnicowanymi językowo i kulturowo grupami dzieci:

• pochodzących z rodzin należących do mniejszości narodowych lub etnicznych lub rodzin migrantów,
• zagrożonych wykluczeniem społecznym,
• niepełnosprawnych lub wymagających szczególnej opieki;

3. umiejętności efektywnej komunikacji z rodzicami;
4. ochrony praw dziecka;
5. środowiska rodzinnego jako czynnik warunkujący rozwój dziecka.

Ze względu na  konieczność zachowania jakości szkoleń, blok tematyczny dotyczący podstaw medycyny ratunkowej (udzielanie dziecku pierwszej pomocy) oraz praktyki zawodowe nie mogą odbywać się za pomocą środków porozumiewania się na odległość.

Programy szkoleń zatwierdzone przez ministra właściwego do spraw rodziny przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia zachowują moc przez okres 12 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, nie dłużej jednak niż przez okres 5 lat od dnia ich zatwierdzenia, np.

• decyzja zatwierdzająca programy szkoleń wydana w styczniu 2019 r. traci moc w styczniu 2024 r.
• decyzja zatwierdzająca programy szkoleń wydana w kwietniu 2022 r. traci moc 10 października 2024 r.

W sprawach wszczętych na wniosek o zatwierdzenie programu szkolenia złożony i nierozpatrzony przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia tj. 10 października 2023 r., stosuje się przepisy dotychczasowe, przy czym program ten zatwierdza się na okres 12 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.