Dzisiaj w Polsce jest 9 mln seniorów. Według prognoz do 2050 r. liczba osób w wieku powyżej 60 lat ma sięgnąć 13,7 mln. Osoby starsze będą tym samym stanowić ponad 40 proc. ogółu ludności. To rodzi przed nami wszystkimi wiele wyzwań.

Aktywny jak senior

– Programy takie jak „Senior+”, „Opieka 75+”, Rządowy Program na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych mają na celu aktywizację społeczną seniorów i zapewnienie im odpowiedniej opieki. To niezwykle ważne, by osoby starsze czuły się potrzebne, miały przestrzeń do realizowania swoich pasji, uczenia się nowych rzeczy, spędzania wspólnie czasu, żeby były otoczone opieką. Szczególnie w mniejszych miejscowościach takich miejsc brakuje, a m.in. dzięki „Seniorowi+” to się zmienia – mówi minister rodziny, pracy i polityki społecznej Marlena Maląg.

Potwierdzają to dane MRPiPS. Placówki „Senior+” powstają głównie w małych miejscowościach, gdzie oferta zajęć aktywizujących dla osób starszych nie jest taka bogata. Aż 69 proc. domów i klubów „Senior+” powstałych w 2018 r. zostało uruchomionych w miejscowościach poniżej 10 tys. mieszkańców, a 19 proc. placówek – w miejscowościach poniżej 1 tys. mieszkańców.

Wyższe emerytury, trzynaste emerytury

Zarówno miejsca, w których osoby starsze mogą spędzić wspólnie czas, jak i inne formy aktywizacji, są bardzo ważne, ale świadczenia pieniężne też nie są bez znaczenia. Dotyczy to przede wszystkim rent i emerytur.

Od 1 marca 2019 r. emerytury i renty wzrosły o co najmniej 70 zł, a minimalne świadczenia wynoszą 1100 zł (wzrost z 1029,80 zł w roku 2018). Najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy wynosi natomiast 825 zł. 102,86 proc. – właśnie tyle wyniósł w 2019 r. wskaźnik waloryzacji rent i emerytur. W ciągu czterech lat rządów Prawa i Sprawiedliwości świadczenia minimalne wzrosły o 25 proc.

To jednak dopiero początek. W 2019 r. po raz pierwszy wypłacona została trzynasta emerytura. W tym roku wsparcie trafiło łącznie do 9,8 mln osób.

–  Głównym celem programu wpisującego się w długofalową politykę wsparcia osób starszych, jest zmniejszenie różnic dochodowych w społeczeństwie. Osoby starsze, nierzadko samotne, są grupą najbardziej zagrożoną ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Takie dodatkowe środki pozwolą np. na dawno odkładany remont mieszkania, wyjazd czy uregulowanie zaległych płatności – wskazuje minister Marlena Maląg.

W swoim exposé premier Mateusz Morawiecki zapowiedział, że od 2020 r. trzynasta emerytura będzie gwarantowana ustawą i będzie rozwiązaniem stałym. Od 2021 r. wypłacana ma być natomiast czternasta emerytura. Zgodnie z projektem ustawy to dodatkowe świadczenie w wysokości najniższej emerytury otrzymają emeryci i renciści, których wysokość świadczeń nie przekracza 2,7 tys. zł (przed dokonaniem odliczeń, potrąceń itd.), czyli 120 proc. średniej emerytury. W przypadku osób, których emerytury lub renty przekraczają 2,7 tys. zł, dodatkowe świadczenie będzie wypłacane na zasadzie „złotówka za złotówkę”, czyli w kwocie pomniejszonej o różnicę między wysokością renty lub emerytury a kwotą 2,7 tys. zł.

Wsparcie dla mam

Jeśli mówimy o emeryturach, nie możemy zapomnieć o kobietach, które poświeciły się wychowaniu czwórki, piątki czy większej liczby dzieci, rezygnując z pracy zawodowej lub pracując za krótko, by otrzymywać choćby minimalne świadczenie. Do niedawna kobiety te były zostawione same sobie. Rodzicielskie świadczenie uzupełniające, czyli program „Mama 4+”, to zmieniło.

Program wszedł w życie 1 marca br. Świadczenie uzupełniające przysługuje osobom, które urodziły, wychowały lub tylko wychowały co najmniej czworo dzieci, a nie mają prawa do minimalnej emerytury lub ich świadczenia są niższe.

– Wychowanie dzieci, szczególnie większej gromadki, to wielkie wyzwanie i ciężka praca. Niedocenienie matek, pozostawienie ich bez prawa do choćby najniższej emerytury, to przejaw niesprawiedliwości społecznej. Na szczęście to się zmieniło – podkreśla szefowa MRPiPS.

Masz troje dorosłych dzieci? KDR jest dla Ciebie!

Inną formą wsparcia, która na pierwszy rzut oka nie jest skierowana bezpośrednio do seniorów, jest rozszerzenie Karty Dużej Rodziny.

Karta Dużej Rodziny to zniżki m.in. na przejazdy kolejowe, darmowe wstępy do parków narodowych, niższe opłaty paszportowe, a także zniżki na zakup ubrań, obuwia, kosmetyków, książek czy paliwa. Dzisiaj KDR honoruje 6,3 tys. partnerów w 24,1 tys. punktów w całej Polsce, a takich miejsc wciąż przybywa. Pierwszą dużą zmianą było wprowadzenie od 1 stycznia 2018 r. elektronicznej wersji Karty Dużej Rodziny w formie aplikacji na urządzenia mobilne takie jak np. tablety i smartfony.

Rewolucyjnym rozwiązaniem było jednak rozszerzenie dostępności Karty Dużej rodziny o rodziców, którzy kiedykolwiek mieli pod opieką co najmniej troje dzieci – nawet jeśli te dzieci są już dawno dorosłe.

– Chcieliśmy po prostu docenić trud wkładany przez rodziców, ale też rodziców zastępczych i prowadzących rodzinne domy dziecka, w wychowanie trójki, czwórki czy większej liczby dzieci – mówi minister Marlena Maląg.

Dzisiaj tradycyjną Kartą Dużej Rodziny posługuje się 2,9 mln osób, 1,54 mln rodziców (w tym 0,54 mln to rodzice, którzy nabyli prawa na zasadach obowiązujących od 1 stycznia 2019 r.) i 1,36 mln dzieci. Ok. 675,4 tys. osób posługuje się z kolei kartą elektroniczną, z tego 206 tys. osób to rodzice (w tym 168 tys. rodziców, którzy nabyli prawa na zasadach obowiązujących od 1 stycznia 2019 r.), oraz 301 tys. dzieci.