Prawo do wsparcia w ramach rządowego programu „Rodzina 500 +” jest ustalane na okres roku – od 1 października danego roku do 30 września kolejnego roku. Jedynie pierwszy, trwający jeszcze okres jest dłuższy. Rozpoczął się bowiem wcześniej, bo 1 kwietnia 2016 roku, kiedy program „Rodzina 500 plus” oficjalnie wystartował.

Korzystanie ze wsparcia w ramach programu „Rodzina 500+” w nowym okresie świadczeniowym wymaga złożenia wniosku. Dotyczy to rodzin uczestniczących w programie, jak i tych, które zamierzają dopiero do niego dołączyć.

Wniosek złożony w sierpniu zapewni ciągłość świadczenia

Dzięki uchwalonemu przez parlament w połowie lipca pakietowi  zmian dla rodzin na złożenie wniosku o świadczenie 500+ nie trzeba będzie czekać aż do września. Wnioski o świadczenie wychowawcze będzie można złożyć już miesiąc wcześniej – od 1 sierpnia. To bardzo dobra wiadomość dla rodzin. Złożenie kompletnego i prawidłowo wypełnionego wniosku w sierpniu daje gwarancję ciągłości otrzymywania świadczenia. Przyznanie świadczenia wychowawczego oraz wypłata przyznanego świadczenia za miesiąc październik nastąpi do 31 października tego roku.

Złożenie wniosku we wrześniu spowoduje, że ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego i jego wypłata za październik i listopad nastąpi nie później niż do 30 listopada. W przypadku gdy wniosek zostanie złożony w październiku, przyznanie i wypłata świadczenia wychowawczego za październik, listopad i grudzień nastąpi nie później niż do 31 grudnia.

Gdy wniosek zostanie złożony w okresie od 1 grudnia do 31 stycznia następnego roku, ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego oraz wypłata świadczeń przysługujących od miesiąca złożenia wniosku, następuje do ostatniego dnia lutego następnego roku.

Należy więc pamiętać, że wskutek złożenia wniosku później niż w październiku, prawo do świadczenia wychowawczego zostanie ustalone od miesiąca złożenia wniosku, bez wyrównania za wcześniejsze miesiące w ramach obowiązującego okresu zasiłkowego.

Osobiście, listownie lub przez internet

Formularze wniosków i innych dokumentów niezbędnych do ubiegania się o świadczenia wychowawcze udostępnia podmiot realizujący te świadczenia w danej gminie. W praktyce jest to – właściwy dla miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o wsparcie – urząd miasta/gminy, ośrodek pomocy społecznej lub inna jednostka organizacyjna wyznaczona w danej gminie (np. centrum świadczeń).

Wypełniony wniosek można złożyć osobiście, listownie za pośrednictwem Poczty Polskiej lub przez internet. W tym ostatnim przypadku rodziny mają do wyboru aż 4 kanały online. Wśród nich: ministerialny Portal Informacyjno-Usługowy Emp@tia, Profil Zaufany,PUE ZUS orazbankowość elektroniczną.

Główne zasady bez zmian

Główne zasady przyznawania świadczeń pozostają bez zmian. Nadal będzie to nieopodatkowane świadczenie w wysokości 500 zł, wypłacane do 18. roku życia dziecka, z kryterium dochodowym (800 lub 1200 zł netto na osobę w rodzinie) obowiązującym jedynie na pierwsze dziecko. W wyniku realizacji rekomendacji zawartych w „Przeglądzie systemu wsparcia rodzin” zostały jednakże wprowadzone zmiany, dotyczące likwidacji nielicznych, aczkolwiek niepożądanych zjawisk. Polegały one m.in. na deklarowaniu niezgodnie ze stanem faktycznym samotnego wychowywania dziecka, dopasowywaniu przez rodziców dochodu do kryterium dochodowego uprawniającego do świadczenia wychowawczego na pierwsze dziecko oraz pobieraniu świadczenia wychowawczego przez osoby niezamieszkujące w Polsce.

Wspominane niepożądane zjawiska uda się wyeliminować dzięki kilku mechanizmom. Po pierwsze, prawo do świadczenia wychowawczego w stosunku do dziecka wychowywanego samotnie przez jednego z rodziców będzie uzależnione od ustalenia na rzecz tego dziecka świadczenia alimentacyjnego od drugiego rodzica. W praktyce oznacza to, że do wniosku o świadczenie 500+ rodzic samotnie wychowujący dziecko będzie musiał dołączyć pochodzący lub zatwierdzony przez sąd tytuł wykonawczy, potwierdzający ustalenie świadczenia alimentacyjnego na rzecz dziecka od drugiego rodzica.  Jeśli do wniosku nie zostanie dołączony tytuł wykonawczy, podmiot realizujący przyjmie wniosek, ale wezwie wnioskodawcę do uzupełnienia tego braku w terminie 3 miesięcy pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania. Jeśli wniosek zostanie uzupełniony o brakujący dokument w wyznaczonym terminie i pozostałe warunki zostaną spełnione, świadczenie wychowawcze będzie przysługiwało od miesiąca złożenia wniosku.

Po drugie, wyłączone zostało stosowanie przepisów dotyczących utraty i uzyskania dochodu w sytuacji, gdy wnioskodawca lub członek jego rodziny utraci dochód i w okresie 3 miesięcy od daty utraty dochodu ponownie uzyska dochód u tego samego pracodawcy, zleceniodawcy lub zamawiającego dzieło lub ponownie rozpocznie pozarolniczą działalność gospodarczą. Nowe przepisy zostaną zastosowane po raz pierwszy przy ustalaniu prawa do świadczeń na okres rozpoczynający się od 1 października 2017 roku.

Po trzecie, w stosunku do osób rozliczających się na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne został wprowadzony wymóg dołączenia do wniosku o 500+ zaświadczenia naczelnika urzędu skarbowego o formie opłacanego podatku, wysokości przychodu, stawce podatku oraz wysokości opłaconego podatku w roku kalendarzowym poprzedzającym okres, na jaki ustalane jest prawo do świadczenia wychowawczego. Wymóg dołączania takiego zaświadczenia w miejsce obowiązku składania oświadczenia o deklarowanych dochodach.

Dodatkowe udogodnienia

W wyniku nowelizacji dotychczasowych przepisów został ujednolicony termin składania wniosków o różne formy wsparcia. W efekcie już od 1 sierpnia można składać wnioski o świadczenia wychowawcze z programu „Rodzina 500 plus”, świadczenia rodzinne oraz świadczenia z funduszu alimentacyjnego. Warto przypomnieć, że okres zasiłkowy w odniesieniu do świadczeń z funduszu alimentacyjnego pokrywa się z tym okresem świadczeniowym obowiązującym w programie „Rodzina 500 plus”. Z kolei dla świadczeń rodzinnych okres zasiłkowy zaczyna się 1 listopada i trwa do 31 października następnego roku kalendarzowego. Ujednolicenie terminu składania wniosków o różne formy wsparcia to z jednej strony oszczędność czasu dla rodzin, a z drugiej – usprawnienie pracy urzędników, którzy szybciej rozpatrzą złożone przez rodziny wnioski.