Ustanowiony 20 grudnia 2016 r. program „Za życiem” wspiera rodziny z osobami niepełnosprawnymi, a w szczególności wychowujące niepełnosprawne dzieci. Realizacja programu wymaga nowelizacji kilku ustaw. Przyjęta przez Radę Ministrów ustawa jest I etapem realizacji tego programu, drugi etap – zostanie wprowadzony kolejnym projektem ustawy, której przyjęcie zaplanowano w IV kw. 2017 r.

Najważniejsze zmiany

• Rozwijana będzie sieć mieszkań chronionych, w tym wspieranych i treningowych.

Jest to forma pomocy społecznej polegająca na tym, że osoby przebywające w mieszkaniu chronionym pod okiem specjalistów przygotowują się do prowadzenia samodzielnego życia lub specjaliści pomagają takim osobom w codziennym funkcjonowaniu.

Mieszkania chronione – w zależności od celu wsparcia –  podzielono na mieszkania chronione treningowe lub mieszkania chronione wspierane.

Mieszkania chronione treningowezapewnią usługi bytowe oraz naukę samoobsługi i pełnienia ról społecznych, czyli posłużą do nauki samodzielnego funkcjonowania. Trafią do nich osoby w trudnej sytuacji życiowej potrzebujące wsparcia.

Mieszkanie chronione wspieranebędą zapewniać usługi bytowe i pomoc w wykonywaniu czynności niezbędnych w codziennym życiu i służących realizacji kontaktów społecznych – na poziomie dostosowanym do możliwości psychofizycznych danej osoby. W mieszkaniu takim będą mogły zamieszkać osoby niepełnosprawne (fizycznie i zaburzeniami psychicznymi) oraz osoby w podeszłym wieku lub przewlekle chore.

• Kwota dotacji ustalana przez wojewodę będzie mogła być zwiększona, nie więcej niż o 30 proc., na każdego z uczestników środowiskowego domu samopomocy.  

Chodzi o osoby z niepełnosprawnościami sprzężonymi lub spektrum autyzmu, które posiadają orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności wraz ze wskazaniem konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

• Rodzina opiekująca się dzieckiem niepełnosprawnym będzie mogła wystąpić do Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej o udzielenie wsparcia w realizacji obowiązków domowych w wymiarze 10 godzin tygodniowo.

Jest to pomoc adresowana do opiekunów osób niepełnosprawnych, czyli nie będzie stanowić opieki nad osobą niepełnosprawną.

•  Wspierany będzie powrót na rynek pracy opiekunów osób niepełnosprawnych. Ma to dotyczyć opiekunów (zarejestrowanych jako osoby bezrobotne lub poszukujące pracy) z wyłączeniem opiekunów pobierających świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna.Przewidziano np. preferencyjne warunki do zakładania działalności gospodarczej przez opiekunów osób niepełnosprawnych oraz zachęcanie innych bezrobotnych do zakładania żłobków lub klubów dziecięcych z miejscami dla dzieci niepełnosprawnych lub do świadczenia usług rehabilitacyjnych dla dzieci niepełnosprawnych w miejscu zamieszkania. Przewidziano także zachęcanie przedsiębiorców do zatrudniania opiekunów osób niepełnosprawnych. Założono wsparcie bezrobotnych opiekunów osób niepełnosprawnych przez subsydiowanie ich zatrudnienia lub umożliwienie im telepracy.

• Maksymalną wartość środków jaką będzie można otrzymać na założenie lub przystąpienie do spółdzielni socjalnej zwiększono do 6-krotności przeciętnego wynagrodzenia

• Asystenci rodziny otrzymają wsparcie w przygotowaniu do pełnienia funkcji koordynatora poradnictwa dla kobiet mających dokument potwierdzający ciążę, ich rodzin lub rodziny z dzieckiem posiadającym zaświadczenie o ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniu albo nieuleczalnej chorobie zagrażającej życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju lub w trakcie porodu.

• Powstaną ośrodki koordynacyjno-rehabilitacyjno-opiekuńcze, których zadaniem będzie wspomaganie rozwoju dzieci, zwłaszcza od momentu wykrycia niepełnosprawności lub zagrożenia niepełnosprawnością do czasu podjęcia nauki szkolnej.

Przyjęty przez  Radę Ministrów projekt ustawy realizaujący Program kompleksowego wsparcia dla rodzin „Za życiem” został skierowany do Parlamentu, gdzie będą się toczyły dalsze prace nad tymi rozwiązaniami.