Mazowiecki Urząd Wojewódzki w Warszawie

Żyjemy w czasach, kiedy jednym z największych zagrożeń jest problem uzależnień wśród dzieci i młodzieży. 80 proc. nastolatków w wieku 15-16 lat piło już alkohol. Ponad 30 proc. nastolatków doświadczyło stanu upojenia. To niestety często wina nas – dorosłych, którzy nieświadomie dają ciche przyzwolenie na niewinne spróbowanie alkoholu lub papierosów w swojej obecności. Problem dotyczy 85 proc. badanych dzieci w wieku 10-12 lat, którzy po raz pierwszy spróbowały alkoholu w domu, w obecności rodziców. Uzależnienie to zaburzenie zdrowia, stan psychologicznej albo psychicznej i fizycznej zależności od psychoaktywnego środka chemicznego lub czynności. Przejawia się okresowym lub stałym przymusem przyjmowania substancji, bądź wykonywaniem danej czynności. Uzależnienie to przewlekła chorobę mózgu, która zakłóca powiązania między emocjami, myśleniem i zachowaniem u chorego. Młodzież sięga po różnego rodzaju używki zazwyczaj dlatego, że: robią to ich znajomi, co daje poczucie przynależności do grupy, szukają nowych wrażeń, dodaje im to złudne poczucie pewności siebie, szukają rozluźnienia, chcą uciec przed problemami lub chcą się poczuć niezależne i dorosłe. Dlatego tak ważna jest rozmowa i uważność na problemy i zachowania dziecka zanim dziecko sięgnie po używki.

Bardzo często okazuje się, że młodzi ludzie nienawidzą alkoholu, oni go nie lubią, jest obrzydliwy (…) To jest coś po czym organizm musi długo dochodzić do siebie. Dlaczego to robisz? No bo inni to robią. Ja pragnę bliskości. Ja pragnę akceptacji. Ja pragnę interakcji społecznej.

 

Poniższy tekst przygotowany na podstawie materiałów dr n. med. Lidii Popek Konsultant Wojewódzkiej w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży dla województwa mazowieckiego oraz lek. Mateusza Dankowskiego.

💊 Uzależnienie chemiczne

Uzależnienie charakteryzujące się przyjmowaniem substancji psychoaktywnych zawierających związki chemiczne, które działają na wpływają na pracę mózgu wywołując zmiany postrzegania, nastroju, świadomości i zachowania. Należą do nich: alkohol, nikotyna, narkotyki, dopalacze, leki oraz trucizny. Substancje te prowadzą do uzależnienia – nie tylko na tle psychicznym, ale także fizjologicznym. Problematyka zaburzeń związanych ze stosowaniem substancji psychoaktywnych jest skomplikowana. Wśród czynników, które predysponują do uzależnienia możemy doszukiwać się czynników biologicznych, uwarunkowań osobowościowych, mechanizmów psychologicznych, czynników środowiskowych, jak i efektu farmakologicznego oraz toksycznego działania związku chemicznego. Należy pamiętać, że u dzieci i młodzieży w przeciwieństwie do dorosłych odmienna jest tolerancja układu nerwowego na działania substancji psychoaktywnych w wieku rozwojowym. Niekorzystna dla rokowania jest zmniejszona wrażliwość na efekty działania alkoholu i innych substancji u osób dojrzewających, a symptomy somatyczne i psychiczne mają różne nasilenie w zależności od etapu uzależnienia się. W przypadku substancji psychoaktywnych pogłębiające się uzależnienie prowadzi do powstania zaburzeń psychicznych i niebezpiecznych komplikacji zdrowotnych.

PAMIĘTAJ, ŻE:

• Niektóre zaburzenia psychiczne w tym ADHD zwiększają ryzyko uzależnień
• Leki na ADHD stosowane zgodnie ze wskazaniami nie powodują uzależnienia, a wręcz przeciwnie – zmniejszają ryzyko sięgnięcia po substancje psychoaktywne.

💻 Uzależnienia behawioralne

Uzależnienia charakteryzują się silną potrzebą powtarzania danej czynności, a wykonywanie jej stymuluje uczucie napięcia oraz samopoczucia. W przypadku uzależnień behawioralnych u dzieci i młodzieży, należy zwrócić uwagę na symptomy tj.:

• czynności, które szybko stają się nawykowe oraz absorbują myśli i uwagę dziecka;
• czynności, które wykonywane są regularnie oraz coraz częściej i dłużej;
• zachowanie mające na celu regulację nastroju;
• nałogowe zachowania wywołujące konsekwencje zdrowotne, rozwojowe oraz w obszarze pełnionych przez dziecko ról społecznych dziecka i ucznia;
• trudności w zaprzestaniu wykonywania danej czynności trwale i całkowicie.

Do uzależnień behawioralnych należą m.in.: hazard, nowoczesne technologie, internet, telewizja, nałogowe ćwiczenia, zakupoholizm, seks oraz jedzenie.

 

 

Co robić gdy podejrzewasz, że Twoje dziecko lub uczeń może mieć problem z uzależnieniem?

Jeżeli podejrzewasz, że dziecko może mieć problem z uzależnieniem najlepiej w pierwszej kolejności samodzielnie zasięgnąć porady terapeuty uzależnień lub psychologa z doświadczeniem w pracy z dziećmi z uzależnieniami i ustalić indywidualny plan postępowania. Pamiętaj, że rozmowa z dzieckiem powinna przebiegać w atmosferze życzliwości, szacunku i troski, w możliwie jak najbardziej komfortowych warunkach. Postaraj się zrozumieć zachowania dziecka, postawić granice i sformułować oczekiwania na przyszłość. Nie oceniaj i nie obwiniaj. Ucieczka w środki psychoaktywne jest bardzo często efektem problemów z jakimi dziecko się zmaga. Próba dotarcia do dziecka i rozwiązania jego problemów jest niezwykle ważna. Wykonywanie tekstu na obecność narkotyków u dziecka zalecana jest w późniejszym etapie leczenia uzależnień.

 

Gdzie szukać wsparcia?

Pamiętaj, że leczenie jest bezpłatne i nie potrzebujesz skierowania. Możesz skorzystać z różnej formy pomocy: rozmowy przez telefon, anonimowego chatu, czy poradni specjalistycznej. W placówkach czeka profesjonalna kadra specjalistów: psychiatrów, psychologów, terapeutów i personel medyczny, która oferuje niezbędną pomoc i wsparcie.

1. Poradnia Leczenia Uzależnień dla Dzieci i Młodzieży - wykaz jednostek na stronie Narodowego Funduszu Zdrowia;
2. Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom;
3. Uzależnienia Behawioralne;
4. Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych;
5. Efektywna Profilaktyka;
6. Poradnia narkotykowa online.

 

Zadzwoń

Po drugiej stronie czekają ludzie, którzy chcą pomóc i porozmawiać o wszystkim, a nie oceniać! Zadzwoń, a dowiesz się co robić, jak się zachować w danej sytuacji i gdzie znaleźć konkretne wsparcie.

• 112 – Jeśli życie lub zdrowie dziecka jest zagrożone;
• 116 111 – Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży;
• 800 199 990 – Ogólnopolski telefon zaufania – narkotyki;
• 800 100 100 – Telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawach dotyczących bezpieczeństwa dzieci;
• Jeżeli jest Ci trudno rozmawiać przez telefon, możesz napisać na anonimowym chacie. Nie musisz się przedstawiać.

Poniższy tekst przygotowany na podstawie materiałów dr n. med. Mariusza Mioduskiego, Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie medycyny ratunkowej dla województwa mazowieckiego.

Używanie substancji psychoaktywnych, tj. m.in.: alkohol, leki, dopalacze i narkotyki, w grupie dzieci i młodzieży to problem z którym na co dzień spotyka się personel medyczny pracujący w Zespołach Ratownictwa Medycznego, na Szpitalnych Oddziałach Ratunkowych i Izbach Przyjęć szpitali. Najczęściej kluczem do wczesnego rozpoznania źródła zaburzeń, a tym samym do wdrożenia właściwego  działania, w tym pierwszej pomocy, jest wywiad zbierany od osób bliskich lub znajomych nieletniego pacjenta. Pierwszym krokiem jaki może zrobić rodzic to przede wszystkim obserwacja, rozmowa i wysłuchanie dziecka.

Jak rozpoznać, że Twoje dziecko coś wzięło?

Nie ma jednej, konkretnej grupy objawów wskazujących na przedawkowanie narkotyków i alkoholu przez dzieci lub młodzież. W przypadku osób nieletnich każde użycie substancji psychoaktywnych, leków bez zlecenia lekarza, czy narkotyków oraz alkoholu jest przedawkowaniem. Osoby będące pod wpływem substancji z poszczególnych grup mogą zachowywać się inaczej, w zależności od tego, jaka substancja była użyta. W zależności od tego jaki rodzaj narkotyku został przedawkowany w jakiej dawce i jaki minął czas od jej spożycia, objawy fizyczne przedawkowania substancji mogą się różnić. Na zatrucie organizmu narkotykami mogą wskazywać m.in.: wymioty, dezorientacja, trudności z oddychaniem - duszność, skrajna senność, utrata przytomności, drgawki, zwolniony bądź przyspieszony oddech, halucynacje, silne pobudzenie ruchowe.

Podejrzewasz, że Twoje dziecko zażywa narkotyki?

Jeżeli występują objawy przedawkowania, zawsze trzeba działać natychmiast. Pamiętaj, żeby działać szybko, ale należy zachować spokój – od twojego postępowania zależy zdrowie i życie dziecka.

1. W pierwszej kolejności należy ocenić sytuację i stan dziecka.

- Sprawdź czy jest przytomne i otwiera oczy.

- Sprawdź czy dziecko reaguje na głos i dotyk.

- Oceń oddech (czy oddycha i czy oddycha normalnie jak zawsze).

- Oceń i rozejrzyj się jakie substancje zostały przyjęte (alkohol, narkotyki, różne substancje) oraz w jakiej ilości i formie (płyn, proszek, papieros, zastrzyk).

2. Wezwij pomoc jeśli stwierdzisz zaburzenia.

- Zadzwoń natychmiast na numer alarmowy (112 lub 999).

- Podaj operatorowi jak najwięcej szczegółów dotyczących dziecka: płeć, wiek, objawy, informacja o substancjach.

3. Znajdź inną osobę, która udzieli Ci wsparcia.

- Poproś aby czekała na Służby Medyczne i wskazała miejsce gdzie jest dziecko.

- Wykorzystaj bezpośrednio do pomocy przy dziecku.

4A.  Jeśli dziecko jest przytomne:

- zadbaj o jego bezpieczeństwo (upewnij się, że nie wyrządzi sobie krzywdy, poprzez np. upadek lub uderzenie głową o twardą powierzchnię);

- nie pozwalaj na sen (monitoruj stan świadomości, rozmawiaj).

4B. Jeśli dziecko jest nieprzytomne ale oddycha:

- połóż w pozycji bocznej ustalonej, a jeśli nie wiesz jak to wykonać wtedy połóż na boku z głową na bok i podtrzymuj głowę (zapobiega to zadławieniu wymiocinami);

- regularnie sprawdzaj oddech (upewnij się, że nie ma problemów z oddychaniem, a w jamie ustnej nie znajduje się żaden przedmiot ani substancja ).

4C. Jeśli dziecko jest nieprzytomne i nie oddycha lub nie jesteś pewien czy oddycha:

- jeszcze raz sprawdź, czy coś jest w ustach;

- połóż dziecko na plecach i przez 10 sekund przyłóż ucho bezpośrednio nad usta dziecka – słuchaj i czuj czy oddycha, obserwując czy rusza się klatka piersiowa;

- zapewnij sobie pomoc innych osób – wołaj;

- jeśli brak oddechu rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową: Jeśli potrafisz zacznij od 5 oddechów ratowniczych. Jeśli dziecko jest małe obejmij swoimi ustami usta i nos pacjenta. Kontynuuj w schemacie 30 uciśnięć klatki piersiowej i 2 wdechy lub gdy nie potrafisz wykonać oddechów wykonuj same uciśnięcia klatki piersiowej przykładając dłonie na środku klatki piersiowej na mostku bez przerwy;

- kontynuuj resuscytację do przybycia pomocy. Jeśli się zmęczysz poproś inne osoby o pomoc.

5. Pamiętaj!

- Zabezpiecz wszelkie substancje, które mogły być przyjęte (butelki, opakowania) i przekaż Służbom Medycznym lub Policji.

- Nie podawaj jedzenia lub picia (nawet wody) bo możesz pogorszyć stan dziecka.