Mazowiecki Urząd Wojewódzki w Warszawie

W dniu 25 kwietnia 2024 r. Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ogłosił zmiany Programu rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 „MALUCH+” 2022-2029 oraz wznowienie naboru ciągłego wniosków o dofinansowanie tworzenia miejsc opieki nad dziećmi do lat 3 i funkcjonowania nowoutworzonych miejsc opieki. Wprowadzona została ponadto nowa nazwa Programu, tj. Program rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 Aktywny Maluch 2022-2029. Aktualizacja nazwy Programu na „Aktywny Maluch” ma na celu dostosowanie Programu do kierunku działań MRPiPS związanych z nowym podejściem do polityki rodzinnej, która ma stanowić kompleksowe wsparcie finansowe i instytucjonalne wychowania dzieci w wieku do lat 3 i jest powiązane z Programem „Aktywny rodzic”.

Nowy Program uwzględnia zmiany wynikające z Decyzji Wykonawczej Rady Unii Europejskiej z 7.12.2023 r., która m.in. zaktualizowała Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) dla Polski w zakresie zwiększenia alokacji na inwestycję A.4.2.1 pn. Wsparcie programów dofinansowania miejsc opieki nad dziećmi 0-3 lat (żłobki, kluby dziecięce) w ramach MALUCH+ o blisko 1 mld zł (budżet Programu na tworzenie i funkcjonowanie nowych miejsc opieki wynosi 6 495 930,6 tys. zł ze środków europejskich).

W wyniku rewizji KPO podwyższeniu uległa wysokość dofinansowania na tworzenie miejsc opieki dla jst do 57 528 zł bez VAT na jedno tworzone miejsce.
Jednostki samorządu terytorialnego, którym przyznano w ramach rozstrzygnięć naborów ogłaszanych od 19 stycznia 2023 r. dofinansowanie do tworzenia miejsc opieki ze środków KPO w oparciu o kwotę dofinansowania wynoszącą 35 862 zł bez VAT, mogą ubiegać się o zwiększenie środków do 57 528 zł bez VAT na jedno miejsce opieki oraz o zwiększenie kwoty dofinansowania na pokrycie kosztów podatku VAT, jednakże nie więcej niż faktycznie poniesione wydatki. Gminy, które zakończyły już inwestycje, są w trakcie realizacji bądź jeszcze nie rozpoczęły prac, mają możliwość aplikacji o zwiększone środki składając zapotrzebowanie zgodnie ze wzorem przygotowanym przez Wojewodę – stanowiącym załącznik nr 1 do niniejszego komunikatu, w terminie wskazanym w harmonogramie stanowiącym załącznik nr 2 do Programu i komunikatu, tj. od 6 maja 2024 r. Dokładne zasady regulujące wnioskowanie o dodatkowe środki z KPO dla gmin wynikające z rewizji KPO zostały zawarte w rozdziale 9 Programu.

Proces aplikowania o zwiększone zapotrzebowanie odbywa się poza systemem Rejestr Żłobków czyli wnioski wraz z wymaganą dokumentacją należy przesłać do:
Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie do Wydziału Rozwoju Regionalnego pocztą bądź drogą elektroniczną, za pośrednictwem platformy ePUAP, podpisane przez osoby niezbędne do prawidłowej reprezentacji OOW odpowiednio ręcznie lub kwalifikowanym podpisem elektronicznym albo profilem zaufanym.

Jednostki samorządu terytorialnego mogą wnioskować o zwiększone środki KPO na poniższych zasadach:

A.    w przypadku zakończenia zadania  ̶  gdy zwiększone wydatki pokryte zostały z innych środków niż środki określone w Programie, które są kwalifikowalne w myśl zasad Programu,
B.    w przypadku jst, które podpisały umowę o dofinansowanie z Wojewodą  ̶  jeśli wykażą, że poniosły lub poniosą wydatki przekraczające kwotę przyznanego dofinansowania na 1 miejsce opieki mniejszą bądź równą 35 862 zł bez VAT związane z realizacją zadania oraz wykażą, że mają potencjał do wydatkowania dodatkowych środków,
C.    gdy Minister po rozstrzygnięciu naborów ogłoszonych przed zmianą Programu przyznał dofinansowanie do realizacji zadania polegającego na tworzeniu miejsc opieki ze środków KPO, a jst jeszcze nie podpisały umowy z Wojewodą,

poprzez złożenie w każdym z ww. przypadków:
-   Wniosku – Zapotrzebowania na zwiększenie dofinansowania dla gmin w ramach rewizji KPO (Załącznik nr 1 do niniejszego komunikatu).
-   Oświadczenia dotyczącego wartości zadania dofinansowanego z KPO (Załącznik nr 3 do niniejszego komunikatu).
-  Oświadczenia dotyczącego zawartych i planowanych do zawarcia umów/zleceń w ramach realizowanego zadania (Załącznik nr 4 do niniejszego komunikatu).

Komplet ww. dokumentów należy złożyć odrębnie dla każdej instytucji opieki.

Etapy przyznawania zwiększonych środków KPO
1.    Gmina składa zapotrzebowanie na zwiększoną wysokość dofinansowania utworzenia miejsca opieki, o której mowa w pkt. 5.1.2. Programu, zgodnie ze wzorem przygotowanym przez Wojewodę (Załącznik nr 1, 3 i 4 do niniejszego komunikatu).
2.    Wojewoda dokonuje oceny zasadności zwiększenia dofinansowania na podstawie zebranych informacji o zapotrzebowaniu w termiach określonych w harmonogramie stanowiącym załącznik nr 2 do Programu (Załącznik nr 2 do niniejszego komunikatu).
3.    Minister dokonuje przydziału zwiększonych środków w terminie określonym w harmonogramie stanowiącym załącznik nr 2 do Programu.
4.    W terminie 10 dni roboczych od dnia ogłoszenia przez Ministra informacji o przyznanym zwiększonym dofinansowaniu wnioskodawca, któremu przyznano środki zobowiązany jest do złożenia oświadczenia o przyjęciu tych środków z podziałem na wydatki majątkowe KPO, wydatki bieżące KPO i VAT w podziale na lata i kwartały w jakich gmina chciałaby otrzymać dofinansowanie, zgodnie z harmonogramem inwestycji.

1.    Nabór ciągły wniosków o dofinansowanie uwzględnia nową wysokość dofinansowania dla gmin na utworzenie jednego miejsca ze środków KPO.
2.    Nabór ma charakter ciągły, otwarty, tzn. każdy z adresatów wskazanych w rozdziale 3 Programu będzie mógł złożyć wniosek w dowolnym dla niego terminie po jego ogłoszeniu.
3.    Zasady regulujące nabór ciągły zostały zawarte w pkt 5.2.7.a Programu.
4.    Przebieg naboru ciągłego ustalony został w harmonogramie stanowiącym załącznik nr 2 do Programu (Załącznik nr 2 do niniejszego komunikatu).
5.    Składanie wniosków w naborze ciągłym rozpoczęło się 25 kwietnia br. i potrwa nie dłużej niż do końca 2025 r. lub do momentu wyczerpania środków, bądź osiągnięcia wskaźników określonych w pkt. 2.1. Programu, co zostanie podane do publicznej wiadomości na stronie internetowej Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej: www.gov.pl/rodzina, w zakładce Aktywny Maluch 2022-2029.
6.    Ciągły nabór wniosków odbywa się zgodnie z dotychczasowymi zasadami, tj. w podziale na tury oraz w formie elektronicznej, tak jak w przypadku poprzedniego naboru wniosków, za pośrednictwem systemu Rejestr Żłobków Moduł 2 (dla gmin).
7.    Nadal w naborze ciągłym zakłada się cykliczną kwalifikację wniosków o dofinansowanie oraz ogłaszanie wyników tur naboru. Rozpatrywanie wniosków przez wojewodę oraz publikacja wyników wniosków zakwalifikowanych przez Ministra odbędzie się zgodnie z harmonogramem stanowiącym załącznik nr 2 do Programu.
8.    W przypadku wyczerpania środków, pozytywna ocena i kwalifikacja wniosku przez wojewodę nie jest równoznaczna z przyznaniem dofinansowania.
9.    Pula środków będzie aktualizowana po rozstrzygnięciu każdej tury naboru wniosków rozpatrzonych przez wojewodów i podawana do publicznej wiadomości cyklicznie wraz z wynikami naboru danej tury.

1.    Podwyższenie wysokości dofinansowania na tworzenie miejsc opieki z KPO dla jst do 57 528 zł bez VAT na jedno tworzone miejsce.
2.    Od czwartej tury naboru ciągłego, podmiot zamierzający uczestniczyć w Programie może aplikować o środki na dofinansowanie planowanej inwestycji utworzenia nowych miejsc opieki – tj. miejsca te mogą zostać wpisane do rejestru/wykazu najwcześniej w dniu ogłoszenia przez Ministra wyników dla danej tury naboru.
3.    Wnioskodawca w ciągu 3 miesięcy od ogłoszenia wyników danej tury musi dostarczyć do wojewody niezbędne dokumenty do umowy, takie jak: tytuł prawny do lokalu, opis inwestycji, kalkulację kosztów itd. Jeśli podmiot nie dotrzyma tego terminu, wojewoda może zrezygnować z podpisania umowy.
4.    Wprowadzenie wykładni „miesiąca” jako okresu, za który przysługuje dofinansowanie do funkcjonowania oraz okresu podlegającego wskaźnikowaniu. Jeśli podmiot rozpocznie funkcjonowanie w trakcie trwania miesiąca, ale będzie świadczył opiekę do 10 godzin dziennie oraz w żaden inny sposób nie ograniczy prawa rodzica w dostępie do usługi opiekuńczej, wówczas taki miesiąc traktuje się jako pełny miesięczny okres funkcjonowania.
5.    W przypadku nieosiągnięcia wskaźnika obsadzenia miejsc opieki na wymaganym minimalnym poziomie 80%, wojewoda otrzymał możliwość odstąpienia od dochodzenia zwrotu środków na tworzenie w przypadku środków z KPO, jeśli podmiot udowodni, że nieosiągnięcie wymaganego obsadzenia było spowodowane obiektywnymi okolicznościami.
6.    Doprecyzowanie definicji opłaty podstawowej, stanowiącej podstawę dla ustalania przez ministra maksymalnej wysokości opłaty – która stanowi 120% średniej miesięcznej opłaty podstawowej za pobyt pobieranej w miastach wojewódzkich przez podmioty inne niż jst z wyłączeniem instytucji publicznych – jaką podmiot może ustalić dla rodzica korzystającego z miejsc opieki utworzonych z Programu.
7.    Dodanie zasady, która stanowi, że dofinansowanie do funkcjonowania na utworzone w ramach Programu miejsca opieki nieobsadzone powyżej minimalnego wymaganego progu 80%, będzie przyznane, jeśli w przypadku tych nieobsadzonych miejsc opieki,  podmiot zapewni dostępność usługi opiekuńczej poprzez:
―    gotowość do przyjęcia dzieci (na przykład placówka pozostaje czynna, jest zatrudniony personel, prowadzona jest rekrutacja na nieobsadzone miejsca według obniżonej opłaty),
―    spełni inne warunki kwalifikowalności przewidziane Programem dla okresu funkcjonowania.
8.    Doprecyzowanie w zakresie kwalifikowalności kosztów w instytucji opieki, która zwiększa liczbę miejsc opieki ze środków Programu oraz doprecyzowanie obowiązywania zasady proporcjonalnej kwalifikowalności środków w przypadku finansowania tzw. „części wspólnych” ze środków Programu.
9.    Zmiana zasad w zakresie okresu trwałości (dotyczy podmiotów innych niż jst):
-    obniżenie minimalnego wskaźnika obsadzenia z 80% na 60%,
-    skrócenie długości okresu trwałości z 3 lat do 2 lat,
-    wprowadzenie pojęcia gotowości instytucjonalnej, którą ostateczny odbiorca wsparcia musi wykazać w razie nieosiągnięcia minimalnych 60% by nie zwracać środków.
10.    Usunięcie z listy zadań ostatecznego odbiorcy wsparcia wymogu zamieszczenia tablicy informacyjnej o uczestnictwie w Programie, o której mowa w pkt 9.3.3.3. Programu – wersji przed zmianami (tzw. tablica krajowa – MALUCH+ 2022-2029).
11.    Wprowadzenie rozdziału 12 regulującego zasady przejściowe, które obejmują wnioski uczestników pierwszego naboru wniosków oraz I, II, III tury naboru ciągłego.

Program w zmienionym brzmieniu ma zastosowanie do wszystkich uczestników Programu z wyjątkiem spraw zakończonych* na zasadach dotychczas obowiązujących oraz z zastrzeżeniem regulacji zawartych w rozdziale 12 Programu. Zmiana Programu może spowodować konieczność aneksowania umów zawartych przed ogłoszeniem niniejszych zmian.

*Sprawa zakończona w przypadku wniosków oznacza, że wniosek jest już rozstrzygnięty przez wojewodę i minister dokonał podziału środków. Sprawa zakończona w przypadku oświadczeń oznacza, że wojewoda zakończył obsługę oświadczenia i upłynął termin na składanie oświadczeń. Sprawa zakończona w przypadku umów oznacza, że dana umowa została rozliczona (pozytywnie!) przez wojewodę.