Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie

W uroczystej inauguracji konferencji wzięli udział Piotr Zgorzelski – Wicemarszałek Sejmu RP, Elżbieta Gapińska – Poseł na Sejm RP, Dariusz Klimczak – Minister Infrastruktury, Sylwester Ziemkiewicz – Starosta Płocki, Joanna Kopczyńska – Prezes Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, a także zaproszeni prelegenci, w tym Wiceprezes Wód Polskich Mateusz Balcerowicz oraz Dyrektor IMGW-PIB Robert Czerniawski.

Wydarzenie otworzył gospodarz spotkania – starosta Sylwester Ziemkiewicz, który stwierdził, powódź jest żywiołem, powodującym ogromne straty finansowe, a także zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego, dlatego ważne jest odpowiedzialne podejście do tematu ochrony powodziowej. Starosta przyznał, że priorytetem jest bezpieczeństwo mieszkańców.

Następnie głos zabrał wicemarszałek Piotr Zgorzelski, który zaznaczył że dla rozwoju zabezpieczeń przeciwpowodziowych kluczowa jest współpraca Wód Polskich i samorządu. Wicemarszałek zauważył, że nowoczesna infrastruktura może łączyć wiele funkcji, nie tylko przeciwpowodziowych, ale też rekreacyjnych. Jako przykład przytoczył projekt Blue Valley, który zakłada współpracę przy tworzeniu ścieżek rowerowych wzdłuż koron wałów, dzięki czemu nadwiślańskie gminy zyskają z jednej strony zmodernizowaną infrastrukturę i większe bezpieczeństwo, z drugiej zaś szansę na dalszy rozwój turystyczny.

Minister Dariusz Klimczak zwrócił uwagę na potrzebę kompleksowego zarządzania gospodarką wodną, zwłaszcza w dobie zmian klimatu, i zapowiedział ważną dla mieszkańców Płocka inwestycję.

- Za kilka dni podpiszemy umowę na pierwsze prace dot. Radziwia k. Płocka, gdzie będą realizowane prace bagrownicze, łącznie na 10 000 m³ urobku, na rzecz poprawy bezpieczeństwa powodziowego. Pogodowe ekstrema klimatyczne dominują i musimy przed nimi się zabezpieczyć. Wiemy, że kiedy w Płocku pojawiają się kłopoty na Wiśle, to musimy dbać o to, aby równocześnie w województwie małopolskim i świętokrzyskim też działać w obrębie dorzecza, gdyż patrzymy kompleksowo na gospodarkę wodną i taka idea nam przyświeca – powiedział Dariusz Klimczak.

Prezes Joanna Kopczyńska podkreśliła rolę planowania w zarządzaniu ryzykiem powodziowym oraz przypomniała najważniejsze inwestycje przeciwpowodziowe z ostatnich lat.

- Po roku 2010 i trudnej powodzi w dorzeczu Wisły wiele się zmieniło. Planistyka jest nowym instrumentem, pozwalającym przewidzieć możliwe wezbrania i powodzie, poprzez modelowanie możliwych zdarzeń, zawartych w planach zarządzania ryzykiem powodziowym. Wybudowaliśmy wiele inwestycji m.in. z Banku Światowego na Odrze – polder Racibórz Dolny i system suchych polderów w Kotlinie Kłodzkiej. Teraz czas na dorzecze Wisły. Rozpoczynamy współpracę z Bankiem Światowym, który umożliwi nam realizację kolejnych inwestycji ze wsparciem tej instytucji i oczywiście samorządów, które są najbliżej mieszkańców, również Ziemi Płockiej. Powódź z 1982 czy 2010 roku, czy zagrożenie z 2021 roku pokazały, że musimy działać nie tyle punktowo, co holistycznie. Podczas dzisiejszej konferencji przedstawimy zarówno modelowanie, jak i planowane działania. Zachęcam do korzystania z Hydroportalu Wód Polskich, który jest bazą wiedzy m.in. o zarządzaniu ryzykiem powodziowym – zaznaczyła Joanna Kopczyńska.

 

Zagrożenia hydrologiczne i ochrona przeciwpowodziowa w dorzeczu Wisły

Po zakończeniu uroczystej inauguracji, rozpoczęły się panele eksperckie z udziałem przedstawicieli IMGW-PIB oraz PGW Wody Polskie. O zagrożeniach hydrologicznych w dorzeczu Wisły opowiedzieli eksperci IMGW-PIB.

Robert Czerniawski – Dyrektor IMGW-PIB, poświęcił swoje wystąpienie prośrodowiskowym działaniom przeciwpowodziowym. Robert Czerniawski podkreślił konieczność uwzględnienia aspektów ochrony środowiska przy podejmowaniu decyzji dotyczących wykorzystania zasobów wodnych i ochrony obszarów naturalnych.

Paweł Przygrodzki – Dyrektor Centrum Hydrologicznej Osłony Kraju, nakreślił wpływ zmiany klimatu na zagrożenie hydrologiczne w Polsce. Następnie zaznaczył rolę prognozowania i ostrzegania hydrologicznego w dobie zmiany klimatu i przybliżył temat hydrologicznej osłony kraju prowadzonej przez IMGW-PIB. Paweł Przygrodzki stwierdził, że odświeżony serwis hydrologiczny hydro.imgw.pl to nowa jakość w osłonie hydrologicznej kraju. Dzięki niemu dane i produkty hydrologiczne będą prezentowane w sposób bardziej kompleksowy. To zapewni monitorowanie zjawisk, prognozowanie i ostrzeganie hydrologiczne w IMGW-PIB na jeszcze wyższym poziomie.

Grzegorz Walijewski - Zastępca Dyrektora Centrum Hydrologicznej Osłony Kraju, rozwinął temat nowego serwisu hydrologicznego dla Polski. Grzegorz Walijewski zaznaczył, że lepsze prognozy i skuteczne zarządzanie zagrożeniami związanymi z wodą mają kluczowe znaczenie dla poprawnego funkcjonowania systemów wczesnego ostrzegania oraz prowadzenia odpowiedzialnej gospodarki zasobami wodnymi.

Następnie głos zabrali eksperci PGW Wody Polskie, którzy opowiedzieli o zarządzaniu ryzykiem powodziowym i działaniach przeciwpowodziowych w dorzeczu Wisły podejmowanych w ostatnich latach.

Mateusz Balcerowicz – Zastępca Prezesa Wód Polskich ds. Ochrony Przed Powodzią i Suszą, poświęcił swoje wystąpienie planom zarządzania ryzykiem powodziowym. Mateusz Balcerowicz zaznaczył, że to kluczowe dokumenty w gospodarce wodnej, które wyznaczają kierunki zagospodarowania zlewni w kontekście minimalizowania ryzyka powodziowego. Dodał, że konieczność przygotowywania planów wynika z konieczności wdrażania Dyrektywy Powodziowej UE i jest zapisana w ustawie Prawo Wodne. Podkreślił, że głównym celem dyrektywy jest ograniczanie potencjalnych negatywnych skutków powodzi dla życia i zdrowia ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności gospodarczej.

Wiceprezes Wód Polskich stwierdził, że właściwe zarządzanie ryzykiem i planowanie działań zapobiegających powstawaniu szkód powodziowych wymaga uprzedniej oceny zagrożenia oraz ryzyka powodziowego. W związku z tym, w pierwszej kolejności przygotowuje się wstępna ocenę ryzyka powodziowego oraz mapy zagrożenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego, a dopiero potem plany zarządzania ryzykiem powodziowym, które są formułowane w 6-letnich cyklach planistycznych.

Jako przykład inwestycji zrealizowanej w ramach planu zarządzania ryzykiem powodziom w dorzeczu Wisły mazowieckiej przytoczył modernizację przepompowni Arciechów, która zabezpiecza przed podtopieniami 7,5 tys. ludzi. Mateusz Balcerowicz podsumował, że w obecnym cyklu planistycznym na lata 2022-2027 zaplanowano 868 działań przeciwpowodziowych w dorzeczu Wisły, w tym m.in. budowę i przebudowę obwałowań i zbiorników, a także działania nietechniczne – edukacyjne i informacyjne.

Marta Barszczewska – Dyrektor Departamentu Przygotowania i Realizacji Inwestycji, opowiedziała o zrealizowanych i planowanych inwestycjach przeciwpowodziowych. Marta Barszczewska powiedziała, że Wody Polskie zakończyły 66 zadań o charakterze przeciwpowodziowych w dorzeczu Wisły, na łączną kwotę 1,23 mld zł. Podkreśliła, że większość zadań przeprowadzono na południu Polski, w newralgicznych miejscach szczególnie zagrożonych powodzią. Jako przykład wymieniła m.in. poprawę bezpieczeństwa powodziowego Węzła Oświęcimskiego czy Sandomierza.

Na zakończenie wskazała, że w Programie Planowanych Inwestycji w gospodarce wodnej PGW Wody Polskie znajduje się wykaz setek inwestycji, o wartości kilkudziesięciu miliardów złotych. Zaznaczyła, że wśród nich są ważne z punktu widzenia bezpieczeństwa mieszkańców dorzecza Wisły zadania przeciwpowodziowe, jak np. kontynuacja Programu Żuławskiego czy budowa 11 polderów w dolinie rzeki Wisły między Oświęcimiem i Krakowem.

Krzysztof Chęć – Zastępca Dyrektora Departamentu Ochrony Przed Powodzią i Suszą, opowiedział o pracach utrzymaniowych w dorzeczu Wisły dla wzmocnienia bezpieczeństwa powodziowego. Krzysztof Chęć przypomniał, że utrzymanie wód wynika z przepisów ustawy Prawo wodne i jego ważnym celem jest ochrona przeciwpowodziowa. Podkreślił, że nakłady finansowe na realizację prac systematycznie rosną. Wskazał, że w 2023 roku w dorzeczu Wisły Wody Polskie zrealizowały 2363 zadania o wartości prawie 262 mln zł. Zaznaczył, że w bieżącym roku w Regionie Wodnym Środkowe Wisły zaplanowano 367 zadań o wartości ponad 67 mln zł.

Na podsumowanie Krzysztof Chęć powiedział o pracach nad nowymi Planami Utrzymania Wód,  których zasadniczymi elementem będzie włączenie dobrych praktyk, co pozwoli na wypracowanie rozwiązań dla poprawy bezpieczeństwa powodziowego i osiągnięcia celów środowiskowych. Zaznaczył, że Wody Polskie są otwarte na szeroki dialog, dlatego projekty planów będą poddane konsultacjom społecznym.

Tomasz Wujek - Zastępca Dyrektora Departamentu Ochrony Przed Powodzią i Suszą w Regionalnym Zarządzie Gospodarki Wodnej w Warszawie, opowiedział o zimowej osłonie przeciwpowodziowej na Zbiorniku Wodnym Włocławek. Tomasz Wujek zaznaczył, że w bazie we Włocławku stacjonuje 8 lodołamaczy, w tym 2 nowoczesne jednostki, które pozostają w gotowości do lodołamania od grudnia do marca. Następnie przedstawił zasady i warunki prowadzenia akcji lodołamania.

Tomasz Wujek podkreślił rolę lodołamaczy, zwłaszcza dla bezpieczeństwa mieszkańców Płocka i przypomniał akcję lodołamania z 2021 roku. Na zakończenie opowiedział o współpracy Wód Polskich z innymi podmiotami i służbami w ramach zarządzania kryzysowego i o planowanych pracach bagrowniczych na Wiśle w celu zmniejszenia ryzyka zatorowego i poprawy warunków przejścia wielkich wód.

Ekspercka konferencja została podsumowana rolą współpracy samorządu i służb zarządzania kryzysowego podczas wezbrań i powodzi. Podczas dyskusji zwrócono uwagę na to, że skuteczna i szybka komunikacja jest niezbędna w czasie sytuacji kryzysowych. Dlatego jednostki rządowe i samorządowe muszą wspólnie działać i inwestować w ulepszenie osłony przeciwpowodziowej, co pozytywnie wpłynie na harmonijny rozwój regionu.