Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie

Organem właściwym do wydania pozwolenia jest dyrektor zarządu zlewni lub dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej PGW Wody Polskie, w zależności od rodzaju realizowanego przedsięwzięcia. Wniosek można wysłać na adres właściwego organu albo zgodnie z art. 397 ust. 6 ustawy Prawo wodne złożyć w siedzibie nadzoru wodnego właściwego miejscowo albo najbliższego dla zamierzonego korzystania z usług wodnych lub wykonywania urządzeń wodnych, lub innej działalności wymagającej zgody wodnoprawnej.

Adresy jednostek Wód Polskich znajdują się: tutaj https://wodypolskie.bip.gov.pl/regionalne-zarzady-gospodarki-wodnej/regionalne-zarzady-gospodarki-wodnej.html

Organem właściwym do przyjęcia zgłoszenia jest kierownik nadzoru wodnego PGW Wody Polskie. W związku z tym zgłoszenie składa się w siedzibie nadzoru wodnego właściwego miejscowo albo najbliższego dla zamierzonego korzystania z usług wodnych lub wykonywania urządzeń wodnych, lub innej działalności wymagającej zgody wodnoprawnej.

Adresy jednostek Wód Polskich znajdują się: tutaj https://wodypolskie.bip.gov.pl/regionalne-zarzady-gospodarki-wodnej/regionalne-zarzady-gospodarki-wodnej.html

Do każdego wniosku o wydanie pozwolenia wodnoprawnego należy dołączyć następujące dokumenty:

1) operat wodnoprawny z oznaczeniem daty jego wykonania, zwany dalej "operatem", wraz z opisem prowadzenia zamierzonej działalności niezawierającym określeń specjalistycznych;

2) decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, jeżeli jest wymagana;

2a) w przypadku przedsięwzięć, dla których wydano decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach w postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa - załącznik graficzny określający przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, oraz przewidywany obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie, o ile dołączenie tego załącznika było wymagane przez przepisy obowiązujące w dniu złożenia wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, w szczególności mapę, o której mowa w art. 74 ust. 1 pkt 3a ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko;

3) wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, lub w przypadku jego braku - decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego albo decyzję o warunkach zabudowy, jeżeli są wymagane; 

4) ocenę wodnoprawną, jeżeli jest wymagana;

5) wypisy z rejestru gruntów lub uproszczone wypisy z rejestru gruntów dla nieruchomości usytuowanych w zasięgu oddziaływania zamierzonego korzystania z wód lub w zasięgu oddziaływania planowanych do wykonania urządzeń wodnych.

Ponadto, w zależności od przedmiotu składanego wniosku, może istnieć obowiązek dołączenia również innych dokumentów, tj.:

• instrukcji gospodarowania wodą – w przypadku wniosku o pozwolenie na piętrzenie wód powierzchniowych budowlą piętrzącą o wysokości piętrzenia powyżej 1 m oraz wyposażoną w urządzenia umożliwiające regulowanie przepływu lub na zależne od siebie korzystanie z wód przez kilka zakładów; instrukcja powinna zawierać opis sposobu gospodarowania wodą i zaspokojenia potrzeb wszystkich użytkowników odnoszących korzyści z urządzeń wodnych, których dotyczy instrukcja; instrukcję składa się w liczbie egzemplarzy uwzględniającej liczbę podmiotów korzystających z wód;
• dokumentacji hydrogeologicznej, jeżeli jej wykonanie jest wymagane na podstawie przepisów ustawy Prawo geologiczne i górnicze – w przypadku wniosku o pozwolenie na pobór wód podziemnych oraz na odwodnienie zakładu górniczego lub obiektu budowlanego;
• zgodę właściciela tych urządzeń lub obowiązującą na dzień złożenia wniosku umowę obejmującą zobowiązanie do odbioru tych ścieków zawartą z właścicielem tych urządzeń – w przypadku wniosku o pozwolenie na wprowadzanie do tych urządzeń ścieków przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego.

Ponadto, do wniosku dołącza się dowód uiszczenia opłaty za pozwolenie wodnoprawne – należy przy tym zauważyć, że jeden wniosek może dotyczyć wydania kilku pozwoleń wodnoprawnych, a wówczas opłata powinna zostać zwielokrotniona. Jeżeli wnioskodawca nie występuje z wnioskiem osobiście, ale przez pełnomocnika, wówczas konieczne jest dołączenie pełnomocnictwa oraz opłaty za to pełnomocnictwo.

Uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego wymagane jest na wykonanie urządzeń wodnych, szczególne korzystanie z wód, usługi wodne, a także inne czynności wskazane w przepisach art. 389-390 ustawy Prawo wodne. Nie wymaga natomiast uzyskania pozwolenia zwykłe oraz powszechne korzystanie z wód. Dodatkowo, w art. 394 ust. 1 ustawy Prawo wodne zostały wymienione działania, które wymagają zgłoszenia wodnoprawnego. Natomiast wyłączenia z obowiązku wydania pozwolenia wodnoprawnego lub przyjęcia zgłoszenia wodnoprawnego zostały wymienione w art. 395 ustawy Prawo wodne.

Uzyskania pozwolenia wodnoprawnego wymagają:

• usługi wodne, które zostały wymienione w przepisie art. 35 ust. 3 ustawy Prawo wodne (patrz niżej);
• szczególne korzystanie z wód, do którego należą, m.in.: wprowadzanie do urządzeń kanalizacyjnych będących własnością innych podmiotów ścieków przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego określone w przepisach wydanych na podstawie art. 100 ust. 1; wykonywanie na nieruchomości o powierzchni powyżej 3500 m² robót lub obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem, mających wpływ na zmniejszenie naturalnej retencji terenowej przez wyłączenie więcej niż 70% powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej na obszarach nieujętych w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej;
• długotrwałe obniżenie poziomu zwierciadła wody podziemnej;
• rekultywację wód powierzchniowych lub wód podziemnych;
• wprowadzanie do wód powierzchniowych substancji hamujących rozwój glonów;
• wykonanie urządzeń wodnych (patrz niżej);
• regulację wód, zabudowę potoków górskich oraz kształtowanie nowych koryt cieków naturalnych (np. rzek, strumieni, potoków);
• zmianę ukształtowania terenu na gruntach przylegających do wód, mającą wpływ na warunki przepływu wód;
• prowadzenie przez wody powierzchniowe płynące oraz przez wały przeciwpowodziowe obiektów mostowych, rurociągów, przewodów w rurociągach osłonowych lub przepustów;
• prowadzenie przez śródlądowe drogi wodne oraz przez wały przeciwpowodziowe napowietrznych linii energetycznych i telekomunikacyjnych.

Jakie działania obejmują usługi wodne:

• pobór wód podziemnych lub wód powierzchniowych;
• piętrzenie, magazynowanie lub retencjonowanie wód podziemnych i wód powierzchniowych oraz korzystanie z tych wód;
• uzdatnianie wód podziemnych i powierzchniowych oraz ich dystrybucję;
• odbiór i oczyszczanie ścieków;
• wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, obejmujące także wprowadzanie ścieków do urządzeń wodnych;
• korzystanie z wód do celów energetyki, w tym energetyki wodnej;
• odprowadzanie do wód lub do urządzeń wodnych - wód opadowych lub roztopowych, ujętych w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej służące do odprowadzania opadów atmosferycznych albo w systemy kanalizacji zbiorczej w granicach administracyjnych miast;
• trwałe odwadnianie gruntów, obiektów lub wykopów budowlanych oraz zakładów górniczych, a także odprowadzanie do wód - wód pochodzących z odwodnienia gruntów w granicach administracyjnych miast;
• odprowadzanie do wód lub do ziemi wód pobranych i niewykorzystanych.

Jakie urządzenia wodne wymagają pozwolenia wodnoprawnego

Do urządzeń wodnych, których wykonanie wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego, zalicza się między innymi:

• urządzenia lub budowle piętrzące, przeciwpowodziowe i regulacyjne, a także kanały i rowy;
• sztuczne zbiorniki usytuowane na wodach płynących oraz obiekty związane z tymi zbiornikami;
• stawy – w szczególności stawy rybne oraz stawy przeznaczone do oczyszczania ścieków albo rekreacji (z wyłączeniem stawów, które nie są napełniane w ramach usług wodnych, ale wyłącznie wodami opadowymi lub roztopowymi, lub wodami gruntowymi o powierzchni nieprzekraczającej 5000 m² oraz głębokości nieprzekraczającej 3 m od naturalnej powierzchni terenu, o zasięgu oddziaływania niewykraczającym poza granice terenu, którego zakład jest właścicielem, lub terenu znajdującego się w zasięgu oddziaływania, gdy zakład posiada uprzednią pisemną zgodę właścicieli gruntów objętych oddziaływaniem na wykonanie stawu - te wymagają zgłoszenia wodnoprawnego.);
• obiekty służące do ujmowania wód powierzchniowych oraz wód podziemnych;
• obiekty energetyki wodnej;
• wyloty urządzeń kanalizacyjnych służące do wprowadzania ścieków do wód, ziemi lub do urządzeń wodnych oraz wyloty służące do wprowadzania wody do wód, ziemi lub do urządzeń wodnych;
• stałe urządzenia służące do połowu ryb lub do pozyskiwania innych organizmów wodnych;
• urządzenia służące do chowu ryb lub innych organizmów wodnych w wodach powierzchniowych;
• mury oporowe, bulwary, nabrzeża, mola, pomosty i przystanie.

Wykonanie pomostu o szerokości do 3 m i długości całkowitej do 25 m, stanowiącej sumę długości jego poszczególnych elementów wymaga zgłoszenia wodnoprawnego. Należy pamiętać, że pomost to urządzenie wodne, które nie służy cumowaniu jednostek pływających.

• stałe urządzenia służące do dokonywania przewozów międzybrzegowych

Należy pamiętać, że jako urządzenia wodne mogą zostać zakwalifikowane również inne urządzenia lub budowle służące do kształtowania zasobów wodnych lub korzystania z tych zasobów.

Co jeszcze może wymagać pozwolenia wodnoprawnego?

Możesz potrzebować pozwolenia wodnoprawnego na:

• wykonanie urządzeń melioracji wodnych niezaliczonych do urządzeń wodnych;
• wykonanie obiektów mostowych, rurociągów, linii energetycznych, linii telekomunikacyjnych oraz innych urządzeń (wraz z infrastrukturą towarzyszącą) prowadzonych przez wody powierzchniowe oraz przez wały przeciwpowodziowe;
• roboty w wodach oraz inne roboty, które mogą być przyczyną zmiany naturalnych przepływów wód, stanu wód stojących i stanu wód podziemnych poza granicami nieruchomości gruntowej, na której są prowadzone te roboty.

Również odbudowa, rozbudowa, nadbudowa, przebudowa, rozbiórka lub likwidacja tych urządzeń może wymagać pozwolenia wodnoprawnego. Wyjątkiem będą roboty związane z utrzymaniem tych urządzeń wodnych w celu zachowania ich funkcji. Ostateczną decyzję czy pozwolenie jest wymagane, podejmie właściwa jednostka Wód Polskich.

Pozwolenie wodnoprawne na inwestycje na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią

Potrzebujesz pozwolenie wodnoprawne, jeśli na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią planujesz:

• lokalizowanie nowych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko lub nowych obiektów budowlanych;
• gromadzenie na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią ścieków, środków chemicznych, a także innych materiałów, które mogą zanieczyścić wody, oraz prowadzenie na tych obszarach przetwarzania odpadów, w szczególności ich składowania (pamiętaj, że wcześniej musisz uzyskać decyzję zwalniającą z zakazu takich działań – wydawaną na podstawie art. 77 ust. 3 ustawy Prawo wodne).

W odpowiedniej jednostce Wód Polskich dowiesz się, czy inwestycja znajduje się na terenach szczególnego zagrożenia powodzią. Ewentualnie skorzystaj z map Hydroportalu.

Zgodnie z art. 398 ustawy Prawo wodne za udzielenie zgód wodnoprawnych (zgłoszenie, pozwolenie ocena wodnoprawna) ponosi się opłatę, której wysokość obliczana jest na podstawie stawki ogłaszanej corocznie przez ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej w drodze obwieszczenia. Obecnie stawki wynoszą odpowiednio:

• za przyjęcie zgłoszenia wodnoprawnego – 114,66 zł;
• za wydanie pozwolenia wodnoprawnego – 286 zł;
• za wydanie oceny wodnoprawnej – 1144,05 zł.

Opłatę tę wnosi się na odpowiedni rachunek bankowy Wód Polskich, który znajdziesz tutaj: https://www.gov.pl/web/wody-polskie/katalog-oplat-naliczanych-i-pobieranych-przez-wody-polskie, a poświadczenie jej wniesienia dołącza się do składanego podania.

W przypadku, gdy postępowanie – na przykład z powodu braków formalnych – nie zostało wszczęte, wówczas opłata ta podlega zwrotowi na podstawie wniosku zainteresowanego podmiotu.

Jeśli opłata za zgodę wodnoprawną nie pokrywa rzeczywistych kosztów postępowania, właściwy organ Wód Polskich ustali w drodze postanowienia wysokość kosztów postępowania, osoby zobowiązane do ich poniesienia oraz termin i sposób ich uiszczenia na podstawie art. 264 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego. Oznacza to, że opłata ponoszona jest w istocie za przeprowadzenie postępowania, a nie za udzielenie wnioskowanej zgody. W związku z tym nie ma możliwości zwrotu tej opłaty w przypadku odmowy udzielenia zgody wodnoprawnej z powodów określonych w art. 399 Prawa wodnego.

Zgodnie z art. 414 ust. 2 Prawa wodnego w przypadku, gdy zakład w terminie co najmniej 90 dni przed upływem okresu wygaśnięcia pozwolenia wodnoprawnego złoży wniosek o ustalenie kolejnego okresu obowiązywania dla danej decyzji, pozwolenie to nie wygasa – o ile wydana zostanie decyzja w sprawie ustalenia nowego terminu jego obowiązywania. Przepis ten stosuje się do decyzji dotyczących: usług wodnych, szczególnego korzystania z wód oraz długotrwałego obniżenia poziomu zwierciadła wody podziemnej.

Na podstawie art. 414 ust. 9 możliwe jest również przedłużenie terminu obowiązywania pozwolenia na wykonanie urządzeń wodnych w przypadku, gdy:

1. zakład nie rozpoczął wykonywania urządzeń wodnych w terminie 3 lat od dnia, w którym pozwolenie wodnoprawne na wykonanie tych urządzeń stało się ostateczne;
2. inwestor w ramach realizacji przedsięwzięcia w zakresie dróg publicznych, linii kolejowych, linii przesyłowych, lotnisk lub lądowisk nie rozpoczął wykonywania urządzeń wodnych w terminie 6 lat od dnia, w którym pozwolenie wodnoprawne na wykonanie tych urządzeń stało się ostateczne.

Do wniosku o ustalenie kolejnego okresu obowiązywania pozwolenia dołącza się operat, na podstawie którego wydano dotychczasowe pozwolenie wodnoprawne, oraz oświadczenie, że zawarte w nim informacje zachowały aktualność, ponieważ sama idea ustalenia kolejnego okresu obowiązywania pozwolenia wiąże się z brakiem zmian warunków tego pozwolenia – okres obowiązywania pozwolenia może być przedłużony tylko z zachowaniem tożsamych warunków. Jednocześnie operat ten powinien spełniać wymagania określone w obowiązujących obecnie przepisach prawa, przy czym nie ma możliwości uzupełniania lub prostowania jego treści. W związku z tym, choć teoretycznie możliwe jest przedłużenie terminu obowiązywania pozwolenia wydanego w 2017 r., w praktyce wydaje się to mało realne. Należy bowiem zwrócić uwagę, że w art. 409 ustawy Prawo wodne z 2017 roku rozszerzona została niezbędna zawartość operatu wodnoprawnego w stosunku do wymagań wynikających z art. 132 ustawy Prawo wodne z 2001 roku, ponadto zmianie mógł ulec stan prawny nieruchomości usytuowanych w zasięgu oddziaływania zamierzonego korzystania z wód, zatem relatywnie mała jest szansa, żeby operat sporządzony pod rządami uprzedniej ustawy mógł zachować aktualność wymaganą do zastosowania procedury ustalenia kolejnego okresu obowiązywania pozwolenia wodnoprawnego.

Zgodnie z art. 155 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie za zgodą strony uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał. Dokonując interpretacji przywołanego przepisu konieczne jest uwzględnienie wynikającego z art. 19 Kpa obowiązku przestrzegania właściwości rzeczowej przez organy administracji publicznej w każdym stadium postępowania administracyjnego.

Należy mieć na uwadze, że z wejściem w życie ustawy z 20.07.2017 r. Prawo wodne zniesiono dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej, a starostowie i marszałkowie województw utracili właściwość w sprawach pozwoleń wodnoprawnych. Oznacza to brak możliwości podejmowania przez te organy jakichkolwiek rozstrzygnięć mających za przedmiot pozwolenia wodnoprawne.
W związku z tym właściwość organów administracyjnych do przeprowadzenia postępowania należy określać według aktualnego stanu struktury administracji publicznej oraz według rozdziału w niej właściwości w sprawach indywidualnych. W przypadku zmian w strukturze administracji polegających na zniesieniu organu, który wydał decyzję, właściwość organu do wzruszenia decyzji należy określić, kierując się przepisami stanowiącymi o przejmowaniu zadań i kompetencji przez inne organy, o przeniesieniu ich na organy innego rodzaju (por. wyrok WSA w Warszawie z 27.02.2012 r., IV SA/Wa 1730/11). W związku z tym co do zasady organem właściwym do zmiany pozwolenia wodnoprawnego wydanego przed 1 stycznia 2018 roku przez starostę właściwy jest dyrektor zarządu zlewni PGW Wody Polskie, natomiast w przypadku pozwolenia przez marszałka województwa lub dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej – dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej PGW Wody Polskie.

Następstwo prawne to wstąpienie w miejsce drugiej osoby w sferę jej stosunków prawnych. W przypadku osób fizycznych ma to miejsce w sytuacji dziedziczenia, w przypadku osób prawnych w sytuacji nabycia przedsiębiorstwa jako całości bądź przekształcenia osoby prawnej.

W przypadku, gdy umowa (np. sprzedaży, dzierżawy) dotyczy nieruchomości, następstwo prawne powinno być rozważane w zakresie stosunków prawnych bezpośrednio związanych z przedmiotem umowy czyli nieruchomością gruntową. Należy przy tym podkreślić, że – jakkolwiek zgodnie z art. 50 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny za części składowe nieruchomości uważa się także prawa związane z jej własnością - pozwolenie wodnoprawne nie jest prawem związanym z własnością nieruchomości, czego potwierdzeniem jest art. 393 ust. 4 ustawy Prawo wodne. Zatem przeniesienie praw i obowiązków z pozwolenia wodnoprawnego nie następuje z mocy prawa tylko dlatego, że nowy podmiot przejął władanie nad nieruchomością, gdyż uprawnienie wynikające z pozwolenia wodnoprawnego nie jest częścią składową urządzenia wodnego, a tym samym gruntu.

O następstwie prawnym możemy natomiast mówić w  przypadku, gdy przedmiotem umowy jest zbycie przedsiębiorstwa. Zastosowanie wówczas ma art. 552 ustawy Kodeks cywilny, zgodnie z którym czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych – natomiast na mocy art. 551 tej ustawy w skład przedsiębiorstwa wchodzą m.in. koncesje, licencje i zezwolenia. Zatem nabywca całości przedsiębiorstwa (a nie tylko poszczególnych jego składników), jest następcą prawnym w rozumieniu art. 411 Prawa wodnego. Zatem w sytuacji nabycia przedsiębiorstwa, pozwolenia wodnoprawne wchodzące w skład tego przedsiębiorstwa przechodzą z mocy prawa na nabywcę, przy czym nabywca zobowiązany jest wystąpić z wnioskiem do właściwego organu Wód Polskich o potwierdzenie przejęcia praw i obowiązków wynikających z tego pozwolenia.

W załączeniu wniosek o przejęcie praw i obowiązków wynikających z pozwolenia wodnoprawnego.

Decyzja o ustanowieniu strefy ochronnej ujęcia wód podziemnych jest decyzją o charakterze rzeczowym. Przedmiotem takiej decyzji jest rzecz (np. nieruchomość), w oderwaniu od badania jakichkolwiek cech osobistych jej właściciela. Decyzja ta więc wiąże przykładowo każdoczesnego właściciela nieruchomości, której dotyczy wydana decyzja o takim charakterze.

Należy mieć na uwadze, że wszystko co jest częścią składową gruntu dzieli jego los prawny. W prawie polskim zasadę tę ilustruje art. 48 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane. Natomiast zgodnie z art. 47 § 1 Kodeksu cywilnego, część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych. Oznacza to, że właściciel nieruchomości jest właścicielem zlokalizowanych na niej urządzeń wodnych.

Każdoczesny właściciel ujęcia wód podziemnych, dla którego została ustanowiona w drodze decyzji strefa ochronna wód podziemnych obejmująca wyłącznie teren ochrony bezpośredniej powinien zawiadomić właściwego miejscowo dyrektora zarządu zlewni PGW Wody Polskie o tym fakcie. Zawiadomienie to powinno zawierać:

• informacje dotyczące decyzji ustanawiającej strefę ochronną obejmującą wyłącznie teren ochrony bezpośredniej, tj. nazwę organu, datę wydania decyzji, znak decyzji, przywołanie treści orzeczenia decyzji;
• informacje dotyczące nieruchomości, na obszarze której została ustanowiona strefa ochronna, tj. nr ewidencyjny działki, obręb, gmina, powiat, województwo;
• wskazanie nowego właściciela ujęcia wód podziemnych wraz z krótkim opisem sytuacji prawnej.

Zgodnie z art. 388 ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne wydanie pozwolenia wodnoprawnego lub przyjęcie zgłoszenia wodnoprawnego następuje przed uzyskaniem decyzji o pozwoleniu na budowę, wydawanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Co więcej, zgodnie z art. 388 ust. 5 ustawy pozwolenie wodnoprawne dołącza się do wniosku o udzielenie pozwolenia na budowę, a zatem stanowi ono element formalny wniosku o udzielenie pozwolenia na budowę obejmującego to urządzenie.

Jeżeli zatem przedmiotem inwestycji bądź jej częścią jest urządzenie wodne, do wniosku o udzielenie pozwolenia na budowę należy dołączyć pozwolenie wodnoprawne na wykonanie urządzenia wodnego korespondujące zakresem z przedmiotem wniosku.

Zgodnie z art. 407 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne do wniosku o wydanie pozwolenia wodnoprawnego należy dołączyć wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku jego braku - decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego albo decyzję o warunkach zabudowy, jeżeli są wymagane. Nie została tutaj powtórzona regulacja z ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne, w której wymóg dołączania decyzji o warunkach zabudowy dotyczył wyłącznie wniosków o wydanie pozwolenia wodnoprawnego na wykonanie urządzenia wodnego.

Konieczność legitymowania się decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego bądź decyzją o warunkach zabudowy na etapie wniosku o pozwolenie wodnoprawne zależna jest od przedmiotu wniosku i oceniana w oparciu o art. 59 oraz art. 50 ustawy z dnia 27.03.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. 2017 r. poz. 1073). Co do zasady decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego bądź o warunkach zabudowy jest wymagana w odniesieniu do każdej nietymczasowej i niejednorazowej zmiany zagospodarowania terenu, choćby nie wiązała się ona z obowiązkiem posiadania przez inwestora pozwolenia na budowę. Z tym, że o wymogu legitymowania się decyzją o warunkach zabudowy dla konkretnego przedmiotu wniosku o udzielenie pozwolenia wodnoprawnego nie rozstrzygają organy właściwe w sprawach gospodarowania wodami.

Natomiast w przypadku obowiązywania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, wypis i wyrys z planu miejscowego należy dołączyć do każdego wniosku o udzielenie pozwolenia wodnoprawnego, niezależnie od jego przedmiotu – tak w przypadku pozwolenia wodnoprawnego na wykonanie nowego obiektu, jak i na przebudowę bądź rozbudowę istniejącego, ale również
w przypadku pozwoleń wodnoprawnych na szczególne korzystanie z wód czy usługi wodne.

Zgodnie z treścią art. 389 pkt 6 ustawy z dnia 20  lipca 2017 r. Prawo wodne pozwolenie wodnoprawne jest wymagane na wykonanie urządzeń wodnych.  Natomiast w myśl art. 16 pkt 65 ww. ustawy przez urządzenia wodne rozumie się urządzenia lub budowle służące do kształtowania zasobów wodnych lub korzystania z tych zasobów, które definiowane są jako wody znajdujące się w sposób naturalny w środowisku, wymienione w przepisach art. 18-23 tej ustawy, tj. wody powierzchniowe i wody podziemne.

Jeżeli przedmiotowy zbiornik jest urządzeniem szczelnym to uznać należy, że nie zmienia on stanu wód gruntowych, czyli nie kształtuje zasobów wodnych – nie jest zatem urządzeniem wodnym, w związku z czym jego wykonanie nie będzie wymagać uzyskania pozwolenia wodnoprawnego.

Szczelny zbiornik gromadzący wody opadowe nie jest urządzeniem wodnym i jego wykonanie (zainstalowanie) nie wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego. Niezależnie od tego czy jest to dom jednorodzinny czy wielorodzinny, również korzystanie z wody zgromadzonej w takim zbiorniku do podlewania trawnika, innych upraw lub na inne cele, nie wymaga uzyskania zgody wodnoprawnej bowiem zgodnie z przepisem art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2022 r. poz. 2625 ze zm.), przepisów ustawy nie stosuje się do korzystania z wody zgromadzonej w szczelnym zbiorniku wodnym, czyli za pomocą urządzeń oraz instalacji technicznych niebędących urządzeniami wodnymi. 

Trzeba również pamiętać, że zgodnie z art. 234 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo wodne, właściciel gruntu, o ile przepisy ustawy nie stanowią inaczej, nie może odprowadzać wód oraz wprowadzać ścieków na grunty sąsiednie.

Wydaje się, że poprzez regulację zawartą w art. 34 pkt 2 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne ustawodawca miał zamiar uzyskać całościowy obraz gospodarowania wodami prowadzonego na danym terenie. W związku z tym każdy sposób korzystania z wody znajdującej się w stawach i rowach, mający wpływ na kształtowanie zasobów wodnych np. poprzez kształtowanie poziomu wód gruntowych, poza wskazanymi wprost w ustawie wyjątkami (np. zatrzymywanie wody w rowie), a także poza działaniami literalnie wymienionymi w art. 32, 33 oraz 35 Prawa wodnego, powinien być kwalifikowany jako szczególne korzystanie z wód, o którym mowa w przywołanym wyżej przepisie. Do tej kategorii będą zaliczać się takie działania, jak np.: retencjonowanie wody w stawach i rowach oraz pobór tej wody, wykorzystywanie wody w urządzeniu w celach hodowlanych.

Odrębną kwestię stanowi pobór wody z rowu  do celów nawodnień. Należy mieć na uwadze, że proces nawadniania prowadzony jest w okresie suszy, a zatem wówczas, gdy rowy również przestają prowadzić wodę. W związku z tym nie ma możliwości pobierania z nich wody do celów nawodnień. Jeśli rowem w okresie suszy prowadzona jest woda, sugeruje to, że w rzeczywistości nie jest to rów, ale ciek naturalny prowadzący wody powierzchniowe. Ich pobór będzie stanowił usługę wodną, o której mowa w art. 35 ust. 3 pkt 1 Prawa wodnego, nie zaś szczególne korzystanie z wód. W związku z tym każdorazowo organ rozpatrujący wniosek o udzielenie pozwolenia wodnoprawnego w takim zakresie powinien wnikliwie rozważyć charakter obiektu, z którego pobierana będzie woda (lub wody).

Zgodnie z art. 35 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r Prawo wodne (Dz.U. z 2018 r. poz. 2268 ze zm.) usługą wodną jest m.in. pobór wód podziemnych lub wód powierzchniowych. Takie działanie wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego w trybie art. 389 pkt 1 ustawy Prawo wodne. Wyjątek stanowi pobór wód powierzchniowych lub wód podziemnych w ilości średniorocznie nieprzekraczającej 5 m³ na dobę, na potrzeby zwykłego korzystania z wód (por. art. 395 pkt 5 ustawy Prawo wodne).

Dodatkowo wyjaśniam, że zgodnie z art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r Prawo wodne – właścicielowi gruntu przysługuje prawo do zwykłego korzystania z wód stanowiących jego własność oraz z wód podziemnych znajdujących się w jego gruncie. Zwykłe korzystanie z wód służy zaspokojeniu potrzeb własnego gospodarstwa domowego oraz gospodarstwa rolnego (por. art. 33 ust. 3 ustawy Prawo wodne).

Zgodnie z art. 268 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r Prawo wodne (Dz.U. z 2018 r. poz. 2268 ze zm.) opłaty za usługi wodne uiszcza się za:

1. poboru wód podziemnych lub wód powierzchniowych;
2. wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi;
3. odprowadzania do wód:
   a) wód opadowych lub roztopowych ujętych w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej służące do odprowadzania opadów atmosferycznych albo systemy kanalizacji zbiorczej w granicach administracyjnych miast,
   b) wód pochodzących z odwodnienia gruntów w granicach administracyjnych miast;
4. pobór wód podziemnych i wód powierzchniowych na potrzeby chowu i hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych;
5. wprowadzanie do wód lub do ziemi ścieków z chowu lub hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych.

Inne działania, które wymagają naliczenia i uiszczenia opłaty zostały wymienione w art. 269 ust. 1 ustawy Prawo wodne i należą do nich:

1. zmniejszenie naturalnej retencji terenowej na skutek wykonywania na nieruchomości o powierzchni powyżej 3500 m² robót lub obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem, mających wpływ na zmniejszenie tej retencji przez wyłączenie więcej niż 70% powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej na obszarach nieujętych w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej;
2. wydobywanie z wód powierzchniowych, w tym z morskich wód wewnętrznych wraz z wodami wewnętrznymi Zatoki Gdańskiej oraz wód morza terytorialnego, kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów, a także wycinanie roślin z wód lub brzegu.

Na wstępie należy wskazać, że poniższe wyjaśnienia odnoszą się wyłącznie do zakresu stosowania przepisów ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2021 r. poz. 624).

Na podstawie art. 32 ust. 1 i 2 ww. ustawy: każdemu przysługuje prawo do powszechnego korzystania z publicznych śródlądowych wód powierzchniowych, morskich wód wewnętrznych oraz z wód morza terytorialnego, jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej. Powszechne korzystanie z wód służy do zaspokajania potrzeb osobistych, gospodarstwa domowego lub rolnego, bez stosowania specjalnych urządzeń technicznych, a także do wypoczynku, uprawiania turystyki, sportów wodnych oraz, na zasadach określonych w przepisach odrębnych, amatorskiego połowu ryb.

Zasadniczo działania polegające na poszukiwaniu w wodach publicznych (rzeki, jeziora) drobnych przedmiotów (biżuterii, monet) za pomocą przyrządów ręcznych (magnesu neodymowego, wykrywacza metali itp.), w ramach spędzania wolnego czasu, powinny zostać zakwalifikowane jako wykonywane w ramach prawa powszechnego korzystania z wód. Jednakże działania te nie mogą prowadzić do niszczenia lub uszkadzania brzegów i dna śródlądowych wód powierzchniowych, brzegów i dna wód morskich, budowli, w tym murów, niebędących urządzeniami wodnymi, tworzących brzeg lub gruntów pokrytych śródlądowymi wodami powierzchniowymi.

Ingerencja w dno bądź brzegi cieku czy jeziora, w sposób mający wpływ na zmianę naturalnych przepływów wód stanowić będzie roboty w wodach, których wykonywanie wymagać będzie pozwolenia wodnoprawnego.

Powyższe wnioski dotyczą jedynie sytuacji, gdy poszukiwanie w wodach powierzchniowych realizowane będzie przez osobę fizyczną, w celach niezarobkowych i nie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Bowiem w myśl art. 34 pkt 13 ustawy Prawo wodne w związku z art. 389 pkt 2 ustawy Prawo wodne, korzystanie z wód na potrzeby działalności gospodarczej stanowi szczególne korzystanie z wód i jako takie wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego.

Należy mieć na uwadze, że ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne reguluje kwestię korzystania z będących we władaniu Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie gruntów pokrytych wodami w art. 261 ustawy Prawo wodne, poprzez zawarcie umowy użytkowania. Pozostałe grunty, niebędące gruntami pokrytymi wodami PGW Wody Polskie może oddać w dzierżawę na podstawie przepisów art. 264 i 265 ustawy Prawo wodne. Każda z tym umów jest odpłatna.

Mając na uwadze powyższe wyjaśnienia, w celu prowadzenie prac związanych z poszukiwaniem przedmiotów na gruntach Skarbu Państwa będących w administracji Wód Polskich, niebędących gruntami pokrytymi wodami powierzchniowymi płynącymi, należy wystąpić o stosowną zgodę do właściwego miejscowo regionalnego zarządu gospodarki wodnej - wskazując obszar (nieruchomości) na których prowadzone będą poszukiwania oraz przewidywany okres ich prowadzenia.

Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej PGW Wody Polskie, w ramach posiadanych uprawnień, mając na uwadze przeznaczenie nieruchomości (w szczególności sposób jej zagospodarowania), ograniczenia wynikające z ustawy Prawo wodne, obowiązki Wód Polskich, może wydać odpowiednią zgodę. Zgoda ta może mieć ograniczenia zarówno co do czasu prowadzenia poszukiwań, jak i odnosić się do innych czynności np. związany z wydobywaniem przedmiotów z gruntu.

Co do zasady przydomowa oczyszczalnia ścieków służy do oczyszczania i odprowadzania ścieków do ziemi powstających na terenie własnego gospodarstwa domowego. Taki sposób zagospodarowania ścieków, o ile ilość wprowadzanych do ziemi ścieków nie przekracza łącznie 5 m³ na dobę, stanowi zwykłe korzystanie z wód, o którym mowa w art. 33 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (Dz. U. z 2021 r. poz. 2233, z późn. zm.) i które nie wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego.

Należy jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 33 ust. 2 ustawy – Prawo wodne, prawo do zwykłego korzystania z wód nie uprawnia do wykonywania urządzeń wodnych bez wymaganej zgody wodnoprawnej.

Poprzez urządzenia wodne rozumie się urządzenia lub budowle służące do kształtowania zasobów wodnych lub korzystania z tych zasobów (por. art. 16 pkt 65 ustawy), a zatem urządzenie służące do odprowadzania ścieków z oczyszczalni przydomowej (np. drenaż rozsączający, studnia chłonna) powinno być jako takie urządzenie kwalifikowane, z uwagi na fakt, iż służy korzystaniu z wód. Stosownie do art. 394 ust. 1 pkt 13 ustawy – Prawo wodne, wykonanie urządzeń wodnych służących do wprowadzania do ziemi ścieków oczyszczonych w przydomowej oczyszczalni ścieków na potrzeby zwykłego korzystania z wód wymaga zgłoszenia wodnoprawnego (np. drenaż rozsączający, studnia chłonna). W sytuacji, kiedy ścieki z przydomowej oczyszczalni odprowadzane będą do wód lub do urządzeń wodnych, wówczas na wykonanie takiego urządzenia wodnego, w myśl art. 389 pkt 6 tej ustawy, wymagane jest uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego – mowa tu np. o wylotach służących do odprowadzania ścieków do wód lub do rowu.

Podsumowując informacje w zakresie przydomowych oczyszczalni ścieków, w ramach zwykłego korzystania z wód:

Nie jest wymagane pozwolenie wodnoprawne na:

• wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi w ilości nieprzekraczającej łącznie 5 m³ na dobę;
• wykonanie urządzeń wodnych służących do wprowadzania do ziemi ścieków oczyszczonych w przydomowej oczyszczalni ścieków na potrzeby zwykłego korzystania z wód.

Jest wymagane pozwolenie wodnoprawne na:

• wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi w ilości przekraczającej łącznie 5 m³ na dobę;
• wykonanie urządzeń wodnych służących do wprowadzania do wód lub do urządzeń wodnych ścieków oczyszczonych w przydomowej oczyszczalni ścieków na potrzeby zwykłego korzystania z wód (z wyjątkiem wykonania urządzenia wodnego służącego do wprowadzania do ziemi ścieków oczyszczonych w przydomowej oczyszczalni ścieków na potrzeby zwykłego korzystania z wód).

Nie, zgodnie ze znowelizowaną treścią przepisu art. 59 ust. 2a ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oczyszczalnie ścieków o wydajności do 5 m³ na dobę zostały wprost zwolnione z obowiązku uzyskiwania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Oznacza to, że decyzja o warunkach zabudowy nie jest wymagana dla oczyszczalni ścieków o wydajności do 5 m³ na dobę, nie jest także wymagana dla urządzeń wodnych służących do wprowadzania do ziemi ścieków oczyszczonych w oczyszczalni ścieków o wydajności do 5 m³ na dobę, a co za tym idzie nie jest wymagane przedłożenie decyzji o warunkach zabudowy w przypadku zgłoszeń wodnoprawnych dotyczących wykonania urządzeń wodnych służących do wprowadzania do ziemi ścieków oczyszczonych w przydomowej oczyszczalni ścieków na potrzeby zwykłego korzystania z wód.