Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie

Taryfy wodno-ściekowe – podstawowy tryb zatwierdzania cen i skrócenie okresu obowiązującej taryfy

Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków reguluje tryb zatwierdzania taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków na dwa sposoby:

• Tryb podstawowy (art. 24b) – na okres 3 lat;
• Tryb umożliwiający skrócenie okresu obowiązywania dotychczasowej taryfy (art. 24j) – zastrzeżony jedynie dla uzasadnionych przypadków, które wynikają z udokumentowanych zmian warunków ekonomicznych oraz wielkości usług i warunków ich świadczenia w przedsiębiorstwie wodociągowo-kanalizacyjnym.

 

Podstawowy tryb zatwierdzania taryfy wodno-ściekowej (art. 24b)

Zgodnie z art. 24b ust. 1 ww. Ustawy, taryfa podlega zatwierdzeniu przez organ regulacyjny, który dokonuje analizy, weryfikacji i oceny projektu taryfy w oparciu o dokumenty przedstawione przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne. Sprawa taryfowa może być rozstrzygnięta przez jej zatwierdzenie w sytuacji, gdy taryfa odpowiadać będzie prawnie określonym wymaganiom.

Zatwierdzenie taryfy oznacza akceptację zweryfikowanych wcześniej przez organ regulacyjny pod względem legalności i celowości, cen i stawek opłat w ustalonej, w taryfie wysokości.  

Jeżeli wynik analizy i weryfikacji jest negatywny, organ regulacyjny w drodze decyzji odmawia zatwierdzenia taryfy i zobowiązuje przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne do odpowiedniego poprawienia projektu taryfy, bądź uzasadnienia takiego projektu.

 

Skrócenie obowiązującej taryfy (art. 24j)

Ustawa przewiduje także tryb skrócenia okresu obowiązywania taryfy, który jest uregulowany w art. 24j. Zgodnie z nim w uzasadnionych przypadkach przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne w trakcie obowiązywania dotychczasowej taryfy może złożyć do organu regulacyjnego wniosek o skrócenie okresu obowiązywania tej taryfy. Tryb ma zastosowanie w szczególności w sytuacji udokumentowanych zmian warunków ekonomicznych oraz wielkości usług i warunków ich świadczenia.

Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne składa wniosek wraz z projektem nowej taryfy oraz uzasadnieniem, jednak nie później niż przed rozpoczęciem biegu terminu 120 dni od planowanego dnia wejścia w życie nowej taryfy.

Skrócenie okresu obowiązywania aktualnej taryfy w celu zatwierdzenia w jej miejsce nowej taryfy na podstawie powyższego przepisu ma charakter wyjątku ustawowego od standardowego trybu zatwierdzania taryf wynikających z regulacji właściwych przepisów Ustawy, w szczególności art. 24b ust. 2 w związku z art. 20 ust. 1. 

 

Ponad 1500 wniosków o skrócenie obowiązującej taryfy wodno-ściekowej do końca 2023 roku

Do końca 2023 roku do Dyrektorów RZGW wpłynęło łącznie 1548 wniosków o skrócenie okresu obowiązywania taryfy, z czego 1367 wnioski, które mogły być procedowane (w 181 sprawach odmówiono wszczęcia postępowania).

• Decyzję o skróceniu okresu obowiązywania taryfy podjęto w 608 sprawach (44,5 % wniosków).
• Decyzję o odmowie skrócenia zatwierdzonych taryf podjęto w 655 sprawach (47,9% wniosków).
• Do procedowania na rok 2024 przeszły 104 wnioski (7,6% wniosków).

Ponad 1000 wniosków taryfowych w 2024 roku

W I półroczu 2024 roku do Dyrektorów RZGW wpłynęło łącznie 1119 wniosków w dwóch trybach taryfowych:

• 917 wniosków w trybie 24b – wnioski o zatwierdzenie taryfy (81,95%)
• 202 wnioski w trybie 24j - wnioski o skrócenie okresu obowiązywania taryfy (18,05%),
• z czego 1002 wnioski, które mogły być procedowane (w 117 sprawach odmówiono wszczęcia postępowania).

W zakresie powyższych wniosków:

• w 624 sprawach wydano decyzję zatwierdzające taryfę (62,28 % wniosków)
• w 95 sprawach wydano decyzję o odmowie zatwierdzenia taryfy (9,48 % wniosków)
• 59 zweryfikowanych oczekuje na wydanie decyzji (5,89%)
• 224 wnioski pozostają nadal w procedowaniu (22,35%).  

Wsparcie gmin dla mieszkańców – dopłaty do taryf wodno-ściekowych

Zgodnie z art. 24 ust. 6 Ustawy, Rada Gminy może podjąć uchwałę o dopłacie do jednej, wybranych lub wszystkich taryfowych odbiorców usług. Dopłatę gmina przekazuje przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu, a w konsekwencji otrzymania dopłaty przedsiębiorstwo pobiera od odbiorców usług niższe ceny lub stawki opłat.

W 26 % taryf dla których do końca 2023 wydano decyzje orzekające o skróceniu okresu obowiązywania taryfy rada gminy podejmowała uchwałę o dopłacie do ceny za 1 m³ wody lub ścieków co najmniej jednej taryfowej grupy odbiorców usług.

W 2024 roku wzrost średniej ceny za 1m³ wody wyniósł 1,15 zł, natomiast ścieków 2,30 zł. W 19 % taryf dla których w okresie 6 miesięcy 2024 roku wydano decyzje orzekające o zatwierdzeniu taryfy rada gminy podejmowała uchwałę o dopłacie do ceny za 1 m³ wody lub ścieków co najmniej jednej taryfowej grupy odbiorców usług.

 

Zatwierdzanie taryfy wodno-ściekowej – co bierze się pod uwagę i kiedy taryfa nie jest zatwierdzana?

Każdy wniosek taryfowy rozpatrywany jest indywidualnie. Ocena organu dokonywana jest w realiach finansowo-ekonomicznych danego przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego.

Opracowywanie i zatwierdzanie taryf cechuje się charakterem systemowym, ponieważ bierze pod uwagę zjawiska zachodzące w wielu płaszczyznach – ekonomicznej, technologicznej, ekologicznej, prawnej, a nawet socjologicznej. Proces uwzględnia złożoną sytuację gospodarczą, makroekonomiczną i regionalną oraz jej prognozy i trendy. Stąd też tylko dane ekonomiczne (36 kolejnych miesięcy obrachunkowych poprzedzających złożenie wniosku o zatwierdzenie taryfy) pozwalają na prawidłową ocenę trendów w przedsiębiorstwie i dokonanie oceny, weryfikacji oraz analizy kosztów przyjętych do taryfy na kolejne 3 lata.

Negatywne rozpatrzenie wniosku taryfowego wynika zazwyczaj z ustaleń względem projekcji kosztów. Negatywna ocena organu regulacyjnego zwykle związana jest również z aspektem formalnoprawnym. Jeśli na wezwanie do złożenia informacji, dokumentów czy wyjaśnień przedsiębiorstwo nie odpowiada, bądź nie wykonuje w pełni takiego wezwania, pozbawia w ten sposób organ regulacyjny możliwości dokonania oceny, czy przyjęte do kalkulacji taryfy koszty są zasadne.