Wody Polskie przygotują 14 projektów w ramach programu LIFE

21.08.2024

Program LIFE jest jedynym programem zarządzanym na poziomie Komisji Europejskiej i w całości dedykowanym zagadnieniom ochrony środowiska, przyrody i klimatu oraz transformacji energetycznej. Wody Polskie przygotują i będą wnioskować o środki na realizację 14 projektów w ramach programu LIFE. Propozycje działań dotyczą poprawy stanu wód, odtwarzania ciągłości biologicznej rzek, rozwoju bioróżnorodności czy zwiększania retencji wód.

Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie aktywnie działa na rzecz ochrony środowiska wodnego w Polsce, rozpoczynając realizację nowych projektów renaturyzacyjnych w ramach instrumentu finansowego LIFE. Aktualnie trwa przygotowanie projektów, co będzie podstawą do ubiegania się o środki finansowe z Unii Europejskiej. Planowane jest złożenie wniosków dla 14 projektów, z czego 10 w tegorocznym naborze.

Dużym wsparciem w realizacji tego celu jest ścisła współpraca między Wodami Polskimi, Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz organizacjami pozarządowymi. W sierpniu 2024 roku powołano wspólną grupę roboczą, której zadaniem jest zintensyfikowanie działań dla przygotowania i finansowania prośrodowiskowych projektów w ramach programu LIFE.

Nieocenione będzie również doświadczenie ekspertów Wód Polskich, którzy mają doświadczenie w realizacji tego typu projektów. Projekty LIFE Pilica i LIFE+ Rega, realizowane przez Wody Polskie, zostały docenione i wyróżnione podczas tegorocznego Dnia Informacyjnego LIFE, zorganizowanego z okazji 15-lecia LIFE z NFOŚiGW.

14 nowych projektów LIFE – celem poprawa stanu wód, ale też wzrost retencji

Nowe projekty LIFE będą przeznaczone do realizacji w całej Polsce, we współpracy z szeregiem zaangażowanych stron. Do opracowywanych projektów należą:

L.p.	Projekt	Cel projektu
1	LIFE Korytarze ekologiczne	Zachowanie różnorodności biologicznej i zwiększenie odporności na zmiany klimatu poprzez zmniejszenie fragmentacji korytarzy ekologicznych i tworzenie połączeń między obszarami chronionymi w Polsce.
2	LIFE Drawa bis	Poprawa jakości wód i warunków środowiskowych w zlewni Drawy poprzez osiągnięcie głównych celów ochronnych.
3	LIFE Odra	Wspomaganie odbudowy ekosystemu rzeki Odry na odcinku skanalizowanym (pomiędzy stopniami wodnymi Krapkowice i Januszkowice) przez zmniejszenie stężenia chlorków, siarczanów, azotanów i fosforanów oraz zwiększenie liczebności ichtiofauny poprzez budowę/modernizację przepławki i/lub stworzenia optymalnych warunków bytowania miękkiej roślinności przybrzeżnej/wodnej.
4	LIFE Wisła	Przywrócenie ciągłości morfologicznej rzeki (Małej) Wisły na odcinku od zbiornika Wisła Czarne do zbiornika Goczałkowice w celu poprawy bezpieczeństwa przeciwpowodziowego i wzmocnienia bioróżnorodności.
5	LIFE Green iDream	Zwiększenie oraz ochrona stabilności i bioróżnorodności wałów przeciwpowodziowych przyczyniających się do zmniejszenia ryzyka powodzi i obniżenia kosztów utrzymania infrastruktury przeciwpowodziowej poprzez zastosowanie naturalnych metod zrównoważonego zarządzania roślinnością z wykorzystaniem owiec.
6	LIFE Skawinka	Założeniem projektu jest wprowadzenie kompleksowych i rozproszonych rozwiązań dla gospodarki wodnej jako przykładu adaptacji do zmian klimatu, w których celem jest zwiększenie bioróżnorodności i retencyjności w całej zlewni rzeki Skawinki. Planuje się m.in. zmniejszenie skutków opadów deszczu poprzez retencjonowanie 33 412 m³wód opadowych, poprawę siedlisk i jakości biologicznej 8 gatunków na wybranych obszarach zlewni oraz zwiększenie wiedzy z zakresu gospodarki wodnej wśród co najmniej 12000 mieszkańców.
7	LIFE Spawn	Głównym celem projektu będzie renaturyzacja wybranych rzek i dolin rzecznych południowego regionu Gór Świętokrzyskich, Grecji i Hiszpanii poprzez odtworzenie siedlisk naturalnych oraz ochronę i reintrodukcję zagrożonych gatunków mięczaków, ryb i płazów o dużym znaczeniu biocenotycznym. Prowadzone będą działania przywracające naturalny bieg rzek w dorzeczu Nidy poprzez budowę przepławek, przywracanie starorzeczy i zbiorników eutroficznych oraz nasadzanie drzew w linii brzegowej. Dzięki renaturyzacji siedlisk zwiększona zostanie m.in. populacja rzadkich i zagrożonych małży słodkowodnych.
8	LIFE Przyrodnicza rewitalizacja doliny Bugu	Spowolnienie spływu wód, prowadzące do podtrzymania lub zwiększenia wysokiej różnorodności i funkcjonalności środowiska naturalnego w zlewni rzeki Bug poprzez zwiększenie potencjału magazynowania i retencjonowania wody, w celu jej wykorzystania dla celów rolniczych z uwzględnieniem realizacji celów środowiskowych obszaru zlewni.
9	LIFE Kotlina Sandomierska	Przywrócenie ciągłości biologicznej cieków, odtworzenie naturalnej retencji dolinowej i poprawa warunków hydromorfologicznych i siedliskowych przekształconych fragmentów rzek.
10	LIFE 4 Rivers	Poprawa stanu ekologicznego wód zlewni rzeki Parsęty, w tym działania renaturyzacyjne, mające na celu spowolnienie odpływu wody ze zlewni oraz przywrócenie ciągłości między rzeką Parsętą, a jej starorzeczem oraz poprawa stanu ekologicznego wód zlewni Parsęty.
11	LIFE for Seaside	Wzmocnienie ochrony i polepszenie stanu cennych przyrodniczo siedlisk ptaków wędrownych i wodno-błotnych wraz z udrożnieniem korytarzy migracyjnych ryb, związanych z jeziorem Liwia Łuża oraz jeziorem Resko Przymorskie, a także obszarami ich zlewni.
12	LIFE Międzyodrze	Wzmocnienie ochrony siedlisk i gatunków chronionych Międzyodrza poprzez optymalizację warunków wodnych oraz czynną ochronę jego naturalnych ekosystemów z uwzględnieniem zrównoważonego rozwoju tego obszaru.
13	LIFE Space for Retention	Zwiększenie retencji wody na obszarach mokradłowych poprzez poprawę efektywności zarządzania procesami naturalnymi i urządzeniami hydrotechnicznymi. Projekt zakłada osiągnięcie tego celu poprzez optymalizację zarządzania zasobami wodnymi dzięki wykorzystaniu danych satelitarnych.
14	LIFE Bóbr Blue Basin	Osiągnięcie większej bioróżnorodności gatunków historycznie występujących w dolinie rzeki Bóbr (łosoś szlachetny i minóg rzeczny), przywrócenie prawidłowego poziomu wód gruntowych na obszarze siedlisk Natura 2000 Dolina Dolnego Bobru oraz budowa sztucznych tarlisk ryb dwuśrodowiskowych i nowych przepławek.

Co wyróżnia projekty LIFE realizowane przy udziale Wód Polskich?

Projekty LIFE realizowane przy udziale Wód Polskich charakteryzuje kompleksowość oraz zaangażowanie wielu interesariuszy. Wpisuje się to w założenia zarządzania zlewniowego, czyli myślenia o zlewni nie o jako pojedynczej rzece czy jeziorze, lecz całym układzie hydrograficznym. Systemowe działania w całej zlewni pozwalają na poprawę jej stanu ekologicznego, co przekłada się na stan danych odcinków rzek oraz jezior i zbiorników.

Nieodłączna jest tu odpowiedzialność użytkowników wód, gdyż na stan zlewni ma wpływ cały szereg podmiotów. Dlatego też projekty LIFE cechuje zaangażowanie wielu stron. Wody Polskie współpracują z naukowcami i przyrodnikami, ale też przedstawicielami samorządów i organizacji społecznych, którzy są dobrze zorientowani w lokalnych uwarunkowaniach.

Projekty LIFE to działania zgodne z ideą NBS, czyli rozwiązań opartych na naturze. Korzystanie z usług ekosystemowych w większym stopniu jest składową racjonalnej gospodarki wodnej. Zrównoważony rozwój łączy możliwość korzystania z wody przez jej użytkowników, jednocześnie kładąc nacisk na ochronę ekosystemów wodnych. Dzięki temu możliwa jest realizacja celów Ramowej Dyrektywy Wodnej, do czego zobowiązała się Polska jako państwo członkowskie Unii Europejskiej.

Wody Polskie realizują projekty LIFE i aplikują o fundusze na realizację kolejnych, gdyż jest to instrument finansowy, który pozwala dostosowywać polską gospodarkę wodną do zmieniających się warunków klimatycznych. Wyzwania związane z suszami, powodziami i zanieczyszczeniem wód potrzebują skutecznych działań zaradczych, a program LIFE pomaga wdrażać takie innowacyjne działania w szerszym stopniu.

Zdjęcia (1)