• Trwają negocjacje umowy o przyszłych relacjach Unii Europejskiej i Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, która ma zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2021 r.
• Uzgodnienia dotyczą również funkcjonowania obszaru usług finansowych.
• Komisja Europejska jest w trakcie oceny równoważności ram prawnych i nadzorczych poszczególnych sektorów rynku finansowego Zjednoczonego Królestwa.
• MF na bieżąco analizuje sytuację w tym zakresie, jak również sytuację na polskim rynku finansowym.
• MF zaleca wszystkim podmiotom rynku finansowego podjęcie przygotowań do bezumownego zakończenia okresu przejściowego.

Ministerstwo Finansów na bieżąco śledzi działania w obszarze usług finansowych w Unii Europejskiej (UE), w tym negocjacje umowy o przyszłych relacjach UE i Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (dalej Zjednoczone Królestwo). Umowa ta powinna regulować ich stosunki od 1 stycznia 2021 r.

Do końca 2020 r. obowiązuje bowiem okres przejściowy w relacjach między UE a Zjednoczonym Królestwem, podczas którego kraj ten pozostaje częścią jednolitego rynku i unii celnej, ale bez uczestnictwa w unijnym procesie decyzyjnym. Okres przejściowy zapewnia czas na dostosowania po stronie podmiotów gospodarczych oraz na wynegocjowanie przyszłych relacji gospodarczych i politycznych po 2020 roku.

Z uwagi na rozbieżności w negocjacjach między stronami oraz nieprzedłużenie okresu przejściowego wzrasta ryzyko braku umowy o przyszłych relacjach gospodarczych, co oznacza, że z dniem 1 stycznia 2021 r. Zjednoczone Królestwo będzie traktowane w relacjach z UE jak państwo trzecie.

Podmioty sektora finansowego ze Zjednoczonego Królestwa utracą prawo świadczenia usług w oparciu o jednolity paszport europejski. Obecnie Komisja Europejska jest w trakcie oceny równoważności ram prawnych i nadzorczych poszczególnych sektorów brytyjskiego rynku finansowego, proces ten nie został jeszcze ukończony.

Ze względu na brak możliwości jednoznacznej oceny jak będą się kształtowały relacje między UE a Zjednoczonym Królestwem w obszarze usług finansowych od 1 stycznia 2021 r. MF zaleca podmiotom sektora finansowego oraz ich klientom podjęcie przygotowań, w tym także na scenariusz bezumownego zakończenia okresu przejściowego.

Prace w UE

Ekwiwalentność (równoważność) ram prawnych i nadzorczych dla poszczególnych segmentów rynku finansowego

Dla podjęcia krajowych działań legislacyjnych w obszarze rynku finansowego, istotne znaczenie mają działania na poziomie UE. W szczególności dotyczy to decyzji o równoważności ram prawnych i nadzorczych dla poszczególnych sektorów rynku (rozważane w 40 obszarach rynku finansowego).

Wskaźniki referencyjne (oprocentowanie itp.)

Przed zakończeniem okresu przejściowego powinny zostać wprowadzone zmiany do rozporządzenia BMR[1].  Grupa ekspercka ESC (European Securities Committee) w Komisji Europejskiej kończy prace w tym zakresie. Proponowane zmiany dotyczą wypracowania schematu uporządkowanej likwidacji wskaźnika kluczowego (w tym przypadku wskaźnika LIBOR opracowywanego w Zjednoczonym Królestwie) z zapewnieniem ciągłości opartych na nim umów. Propozycja zmian ma zostać przedstawiona Radzie UE w lipcu 2020 r. Zakres działań krajowych będzie uzależniony od działań podjętych na poziomie UE.

Ubezpieczenia obowiązkowe

W zakresie obowiązkowego ubezpieczenia OC komunikacyjnego, dotychczasowi sygnatariusze Porozumienia Wielostronnego (w tym Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych - PBUK i Biuro Narodowe UK - MIB ) podjęli decyzję o dalszym dobrowolnym członkostwie MIB w Porozumieniu Wielostronnym. Decyzja została podjęta z uwagi na ochronę poszkodowanych w wypadkach transgranicznych oraz posiadaczy i kierujących pojazdami mechanicznymi, zarejestrowanymi w jednym z krajów EOG i Zjednoczonego Królestwa.

Zachowanie członkostwa, w tym wszelkich dotychczasowych praw i obowiązków, jest dobrowolne. Oznacza to, że zostanie utrzymany swobodny przepływ pojazdów mechanicznych między Zjednoczonym Królestwem, a krajami EOG, bez konieczności dodatkowej ochrony ubezpieczeniowej.

Z uwagi na ewentualne problemy (np. w przypadku kontroli) w początkowym okresie po zakończeniu obowiązywania okresu przejściowego, PBUK zaleca swoim członkom, tj. zakładom ubezpieczeń, które oferują w Polsce ubezpieczenie OC dla posiadaczy pojazdów mechanicznych, wystawianie certyfikatów Zielonych Kart wszystkim udającym się do Zjednoczonego Królestwa. Zakres ochrony poszkodowanych, w tym likwidacja szkód i wypłata świadczeń odszkodowawczych, nie zmieni się.

Zjednoczone Królestwo jako państwo trzecie

Od 1 stycznia 2021 r. Zjednoczone Królestwo będzie traktowane przez państwa UE jako kraj trzeci, podobnie kraje UE będą traktowane przez Wielką Brytanię. Instytucje brytyjskiego sektora finansowego utracą możliwość świadczenia usług na terytorium UE w oparciu o jednolity paszport europejski.

Polskie i unijne przepisy określają zasady zakładania i działania podmiotów z krajów trzecich na polskim rynku finansowym.

Zasady dostępu zagranicznych usługodawców do rynku polskiego określa też Załącznik  GATS/SC/71/Suppl.3, 26 January 1998 (POLAND Schedule of Specific Commitments Financial Services, Supplement 3) i wspólna oferta usługowa krajów UE w GATS. Na nich też są wzorowane stosowne części ofert finansowych w ramach umów gospodarczych, zawieranych przez UE z krajami (organizacjami) spoza UE, w tym załączniki wskazujące zakres dostępu dla zagranicznych usługodawców do rynku polskiego w odniesieniu do sposobu świadczenia usług (np. w umowie CETA UE-Kanada). Obecnie trudno stwierdzić jaki kształt będzie miała umowa gospodarcza pomiędzy UE i Zjednoczonym Królestwem.

Ministerstwo Finansów zaleca podmiotom rynku finansowego podjęcie i wdrożenie działań, które leżą w ich gestii i które, niezależnie od uzgodnień na poziomie UE, mogą zmniejszać ryzyko związane z niepewnością zasad współpracy z Zjednoczonym Królestwem po 31 grudnia 2020 r.

Ministerstwo Finansów zaleca klientom podmiotów rynku finansowego dużą ostrożność ze względu na możliwość potencjalnego pojawienia się różnych usługodawców, którzy mogą chcieć wykorzystać sytuację wynikającą z brexitu do nadużyć wobec konsumentów. Każdą budzącą wątpliwości próbę kontaktu np. osobistego, telefonicznego, czy mailowego, przez podmioty powołujące się na brexit, a dotyczącą usług finansowych, należy zweryfikować bezpośrednio z podmiotem rynku finansowego, z którym odbiorca usług finansowych podpisał umowę lub zamierza ją podpisać.

 

[1] rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy 2008/48/WE i 2014/17/UE oraz rozporządzenie UE nr 596/2014