W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.
Powrót

Informacja dotycząca metody liczenia luki VAT

22.05.2025

Palec wskazuje na klawiaturę, na czerwony guzik z napisem VAT.
  • Metoda liczenia luki VAT od lat pozostaje niezmienna i dostępna jest na stronie Ministerstwa Finansów. 
  • Luka VAT liczona jest względem VAT w ujęciu rachunków narodowych publikowanych przez GUS, tj. w ujęciu memoriałowym, w którym dochody ujmowane są za okres od lutego do stycznia kolejnego roku. 
  • Szacunki luki VAT dla lat 2022-2023, pomimo uwzględnienia wpływu istotnych zmian systemowych (m.in. tarcze antyinflacyjne, rekompensaty energetyczne) wskazują na znaczący wzrost luki względem poprzedzających ich lat. W 2023 roku luka VAT wynosiła 13,5%.
  • Obecne szacunki wskazują na zmniejszenie się luki VAT w Polsce w 2024 r. do 6,9%.

Luka VAT jest to różnica pomiędzy potencjalnymi dochodami z VAT na podstawie konsumpcji dóbr i usług z rachunków narodowych oraz faktycznymi wykonanymi dochodami z podatku VAT w ujęciu memoriałowym tj. według ESA (Europejskiego Systemu Rachunków Narodowych i Regionalnych). W warunkach polskich podejście to zapewnia również oczyszczenie danych z zaburzeń powstałych na przełomie lat, ponieważ dochody z VAT ze stycznia w praktyce przypisane są na poczet poprzedniego roku.

Szacunki luki VAT dla lat 2022-2023, pomimo uwzględnienia wpływu istotnych zmian systemowych (m.in. tarcze antyinflacyjne, rekompensaty energetyczne), wskazują na znaczący wzrost luki względem poprzedzających ich lat. W 2023 roku luka VAT wynosiła 13,5%. Obecne szacunki wskazują na zmniejszenie się luki VAT w Polsce w 2024 r. do 6,9%. Należy pamiętać, że szacunki luki VAT dla lat 2022-2024 r. opierają się na dostępnych wskaźnikach GUS dotyczących całej gospodarki. Brak jest w chwili obecnej szczegółowych danych dotyczących struktury bazy VAT za ostatnie lata. Obecne szacunki wskazują jednak, że od 2022 r. nastąpiło zwiększanie się luki VAT w Polsce, natomiast w 2024 r. obserwujemy spadek luki w stosunku do 2023 r.

Szacunki luki VAT są sporządzane metodą odgórną (top – down) przy wykorzystaniu szczegółowych danych statystycznych GUS nt. bazy podatkowej. Głównymi elementami ekonomicznej bazy VAT są: konsumpcja prywatna, inwestycje oraz zużycie pośrednie sektora instytucji rządowych i samorządowych oraz inwestycje oraz zużycie pośrednie pozostałych sektorów niemających prawa do odliczeń (np. instytucje niekomercyjne). Dodatkowo, pod uwagę brane są informacje nt. ograniczenia prawa do odliczeń. Szczegółowe dane pozwalają oszacować teoretyczne wpływy z VAT i porównać je z rzeczywiście zrealizowanymi wpływami do budżetu państwa. 

Aby oszacować lukę VAT, w ostatnich latach stosuje się więc metody ekstrapolacji oraz założenia eksperckie. Według najnowszych danych luka VAT w 2024 r. wyniosła ok. 6,9% teoretycznych wpływów, tj. ok. 21,5 mld zł.

Metoda liczenia luki VAT od lat pozostaje niezmienna i dostępna jest na stronie MF.