Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej weszło w życie z dniem 1 stycznia 2018 r. i miało zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowych sporządzonych za 2018 rok.

Zastąpiło ono regulacje ujęte w  rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.
W przedmiotowym rozporządzeniu z dnia 13 września 2017 r. dokonano zmian mających na celu wprowadzenie jednolitego sposobu prezentacji wyniku finansowego netto w bilansie, rachunku zysków i strat oraz zestawieniu zmian w funduszu w zakresie nadwyżki środków obrotowych (w zakładach budżetowych oraz w jednostkach budżetowych prowadzących działalność oświatową).

Zauważenia wymaga, że zgodnie z art. 15 ust. 7 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych samorządowe zakłady budżetowe zobowiązane są do wpłaty do budżetu jednostki samorządu terytorialnego nadwyżki środków obrotowych, ustalonej na koniec okresu sprawozdawczego, chyba że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego postanowi inaczej. Zgodnie z art. 16 ust. 2 pkt 5 ustawy o finansach publicznych, tworząc samorządowy zakład budżetowy, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego określa terminy i sposób ustalania zaliczkowych wpłat nadwyżki środków obrotowych dokonywanych przez zakład do budżetu jednostki samorządu terytorialnego oraz sposób i terminy rocznych rozliczeń i dokonywania wpłat do budżetu.

Mając na uwadze potrzebę przestrzegania zasad celowego i oszczędnego dokonywania wydatków oraz jawności, przejrzystości i terminowej realizacji zadań Minister Finansów określił w rozporządzeniu z dnia 7 grudnia 2010 r. w sprawie sposobu prowadzenia gospodarki finansowej jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych m.in. sposób ustalania nadwyżki środków obrotowych w samorządowych zakładach budżetowych. Zgodnie z tym rozporządzeniem samorządowy zakład budżetowy planuje jako wpłatę do budżetu jednostki samorządu terytorialnego różnicę między sumą planowanych przychodów, powiększonych o planowany stan środków obrotowych na początek roku, a sumą planowanych kosztów, powiększonych o planowany stan środków obrotowych na koniec roku. Planowany stan środków obrotowych samorządowego zakładu budżetowego na koniec roku nie może przekraczać 1/6 rocznych planowanych na rok następny kosztów wynagrodzeń i pochodnych od wynagrodzeń. Natomiast faktyczny stan środków obrotowych samorządowego zakładu budżetowego na koniec roku ustala się jako różnicę między sumą stanu środków obrotowych na początek roku i przychodów należnych związanych z prowadzoną działalnością a sumą opłaconych kosztów, zobowiązań i nieponiesionych wydatków na inwestycje finansowane ze środków własnych, ujętych w zatwierdzonym planie finansowym samorządowego zakładu budżetowego.

Mając powyższe na uwadze należy wskazać, że zaliczkowe wpłaty z tytułu nadwyżki środków obrotowych samorządowych zakładów budżetowych, które są dokonywane sukcesywnie w trakcie trwania roku budżetowego, mogą być traktowane analogicznie jak zaliczkowe dywidendy w jednostkach działających w sferze gospodarczej. A zatem kwota przedmiotowej nadwyżki ujmowana może być w księgach rachunkowych samorządowych zakładów budżetowych zapisem:

Wn konto 820 – „Rozliczenie wyniku finansowego",
Ma konto 131 – „Rachunek bieżący samorządowych zakładów budżetowych".

Saldo konta 820 przenoszone jest w roku następnym na konto 800.
Zatem nadwyżka ta prezentowana będzie w sprawozdaniu finansowym – bilansie - za dany rok w następujący sposób:
Pasywa
 A. Fundusze
 III. Odpisy z wyniku finansowego (nadwyżka środków obrotowych) (-)
Z uwagi na fakt, iż zaliczkowe wpłaty z tytułu nadwyżki środków obrotowych samorządowych zakładów budżetowych ujmowane są na koncie 820, którego saldo – jak wskazano powyżej – przenoszone jest w roku następnym na konto 800, to kwotę tej nadwyżki można zaprezentować  w zestawieniu zmian w funduszu za dany rok w pozycji III.3 nadwyżka środków obrotowych.

Ostateczne rozliczenie roczne nadwyżki środków obrotowych samorządowych zakładów budżetowych zaliczyć należy - z ekonomicznego punktu widzenia - do jednego z tytułów ujmowanych w ramach obowiązkowego obciążenia wyniku finansowego wynikającego z zasad regulujących rozliczenia samorządowych zakładów budżetowych z budżetem jednostki samorządu terytorialnego. Oznacza to, że kwotę tej nadwyżki należałoby ująć w księgach rachunkowych samorządowych zakładów budżetowych zapisem:
Wn konto 870 - „Podatki i obowiązkowe rozliczenia z budżetem obciążające wynik finansowy",
Ma konto 225 – „Rozrachunki z budżetami".

W związku z jej uwzględnieniem w wyniku finansowym, ostateczne rozliczenie nadwyżki środków obrotowych, ujęte będzie w:

1.  rachunku zysków i strat jako odrębna pozycja K. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty),
2.  pasywach bilansu w ramach pozycji II. Wynik finansowy netto (+,-) – odpowiednio w pozycji 1. zysk netto (+) lub 2. strata netto (-),
3.  zestawieniu zmian w funduszu odpowiednio w ramach pozycji III. 1 zysk netto (+) albo 2. Strata netto (-).

Należy przy tym wskazać, iż zestawieniu zmian w funduszu jednostki poz. III Wynik finansowy netto za rok bieżący – będąca sumą pozycji 1 lub 2 i pozycji 3 nie jest tożsama z pozycją wykazywaną w pasywach bilansu w pozycji II. Wynik finansowy netto (+,-) – odpowiednio w pozycji 1. zysk netto (+) albo 2. strata netto (-) oraz w rachunku zysków i strat w pozycji L. Zysk (strata) netto.

Wobec tego zasadnym jest wskazanie takiej informacji w Informacji dodatkowej w części II. Dodatkowe informacje i objaśnienia w pkt. 1.16 „inne informacje".