Sejm przyjął projekt ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego
01.10.2024
- Przyjęte rozwiązania przywrócą systemowi dochodów samorządów przejrzystość i zapewnią ich apolityczny charakter.
- Dochody lokalnych społeczności oparte będą na obiektywnych parametrach, mierzalnych za pomocą danych statystycznych.
- W 2025 r. dochody JST wzrosną o 24,8 mld zł w stosunku do obowiązującego systemu
- Każdy samorząd będzie miał zagwarantowane wyższe dochody niż obecnie.
- W perspektywie najbliższej dekady dochody JST wzrosną o ponad 345 mld zł.
Najważniejsze założenia reformy finansów jednostek samorządu terytorialnego:
- wzmocnienie i ustabilizowanie finansów JST poprzez zwiększenie ich dochodów własnych;
- zmniejszenie wpływu zmian podatkowych na poziomie centralnym na dochody podatkowe JST;
- dochody podatników będą podstawą naliczania dochodów JST z udziału w PIT i CIT (dochody JST nie będą zależały od zmian w systemie podatkowym, ale od tego, jakie dochody mają mieszkańcy. Ułatwi to samorządom wieloletnie planowanie, w tym w planowanie inwestycyjne);
- do bazy naliczania dochodów JST z udziału w PIT i CIT będą wliczane dochody z podatku zryczałtowanego od przychodów ewidencjonowanych;
- naliczanie potrzeb finansowych samorządów (takich jak potrzeby wyrównawcze, potrzeby oświatowe, potrzeby rozwojowe, potrzeby ekologiczne, potrzeby uzupełniające), zamiast obecnych części subwencji ogólnej;
- likwidacja wydatków JST z tytułu wpłat „janosikowego” do budżetu państwa;
- wydzielenie miast na prawach powiatu jako oddzielnej kategorii JST;
- odejście od kilku rozdrobnionych rezerw subwencji ogólnej na rzecz jednej dużej.
Projekt ustawy wzmacnia także samodzielność finansową samorządów:
- nastąpi jakościowa zmiana w strukturze dochodów budżetów samorządowych w postaci zasadniczego wzrostu poziomu dochodów. W efekcie dochody własne odzyskają swój podstawowy i stymulacyjny charakter;
- reforma oznacza koniec z subwencjonowaniem bogatych samorządów. Będą one finansowane z dochodów własnych pochodzących ze swojego terenu;
- zgodnie z ideą samorządności subwencja ogólna z budżetu będzie mieć charakter uzupełniający;
- istotnie zwiększą się także środki na potrzeby rozwojowe JST – z poziomu 3,5 mld zł do poziomu 8,6 md zł, tj. o 245%.
Dodatkowo w roku 2025 środki rezerwy subwencyjnej zostaną przeznaczone:
- w wysokości 40 mln zł dla gmin, w których powierzchnia parku narodowego, znajdująca się na terenie gminy, jest większa niż 20% powierzchni tej gminy lub powierzchnia parku narodowego na obszarze gminy jest większa niż 2000 ha;
- w wysokości 30 mln zł dla gmin uzdrowiskowych.