Od 1 lipca 2020 r. są stosowane przepisy tzw. nowej matrycy stawek VAT, czyli nowego systemu stawek tego podatku, który został wprowadzony ustawą z 9 sierpnia 2019 r.¹

Opiera się on na identyfikowaniu towarów na potrzeby VAT (a więc również do celów określenia właściwej stawki VAT) generalnie za pomocą klasyfikacji tych towarów według Nomenklatury scalonej (CN). Jednak w niektórych przypadkach stosowanie stawek obniżonych jest uzależnione od spełnienia przez towar określonych wymogów – wówczas klasyfikacja CN pozostaje bez znaczenia.

Zasady te, zawarte w ustawie o VAT², dotyczą również stosowania przepisów w zakresie stawek VAT dla towarów, które można określić jako pożywienie dla zwierząt.

W związku z wątpliwościami w tym zakresie, przedstawiamy ogólne zasady, zawarte w ustawie o VAT, związane z określaniem wysokości stawki VAT dla transakcji krajowych (nieobjętych zwolnieniem podmiotowym³), które dotyczą tych towarów.

Stawki obniżone dla towarów klasyfikowanych według CN

Stawka 5%

Stawka ta znajdzie zastosowanie w odniesieniu do towarów z kategorii pożywienia dla wszystkich zwierząt, które są zaklasyfikowane do działów (kodów) Nomenklatury scalonej (CN) wymienionych w załączniku nr 10 do ustawy o VAT.

Przykładowo:

• 02 – Mięso i podroby jadalne,
• 03 – Ryby i skorupiaki, mięczaki i pozostałe bezkręgowce wodne (z wyłączeniem jednak homarów i ośmiornic oraz innych towarów objętych CN 0306 – CN 0308),
• 04 – Produkty mleczarskie: jaja ptasie; miód naturalny; jadalne produkty pochodzenia zwierzęcego, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone,
• 0504 00 00 – Jelita, pęcherze i żołądki zwierząt (z wyjątkiem rybich), całe i w kawałkach, świeże, schłodzone, zamrożone, solone, w solance, suszone lub wędzone,
• 07 – Warzywa oraz niektóre korzenie i bulwy, jadalne,
• 08 – Owoce i orzechy jadalne; skórki owoców cytrusowych lub melonów,
• 10 – Zboża,
• 11 – Produkty przemysłu młynarskiego; słód; skrobie; inulina; gluten pszenny,
• 15 – Tłuszcze i oleje pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego oraz produkty ich rozkładu; gotowe tłuszcze jadalne; woski pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego (wyłącznie jadalne),
• 16 – Przetwory z mięsa, ryb lub skorupiaków, mięczaków lub pozostałych bezkręgowców wodnych (z wyłączeniem jednak kawioru oraz namiastek kawioru objętych CN 1604 oraz przetworów z homarów i ośmiornic oraz z innych towarów objętych CN 1603 00 i CN 1605),
• 19 - Przetwory ze zbóż, mąki, skrobi lub mleka; pieczywa cukiernicze,
• 20  – Przetwory z warzyw, owoców, orzechów lub pozostałych części roślin (wyłączeniem produktów o rzeczywistej masowej mocy alkoholu powyżej 1,2%).

Uwaga!
5% stawką VAT są opodatkowane towary zaklasyfikowane do działu CN 12 Nasiona i owoce oleiste; ziarna, nasiona i owoce różne; rośliny przemysłowe lub lecznicze; słoma i pasza, wyłącznie te przeznaczone do spożycia przez ludzi⁴. Dlatego też stawka 5% nie znajdzie zastosowania w odniesieniu do towarów sklasyfikowanych w CN 12, które spełniają parametry jakościowe towarów przeznaczonych do spożycia przez zwierzęta.

Stawka 8%

Stawka ta znajdzie zastosowanie w odniesieniu do towarów z kategorii pożywienia dla zwierząt, które nie są objęte stawką 5%⁵ zgodnie z powyższymi zasadami, a które są zaklasyfikowane do działów Nomenklatury scalonej (CN) wymienionych załączniku nr 3 do ustawy o VAT. Przykładowo:

• 06 – Drzewa żywe i pozostałe rośliny; bulwy, korzenie i podobne; kwiaty cięte i liście ozdobne (z wyłączeniem jednak towarów objętych CN 0604 Liście, gałęzie i pozostałe części roślin, bez kwiatów lub pąków kwiatowych, oraz trawy, mchy i porosty, odpowiednie na bukiety lub do celów zdobniczych, świeże, suszone, barwione, bielone, impregnowane lub w inny sposób przygotowane),
• 12 – Nasiona i owoce oleiste; ziarna, nasiona i owoce różne; rośliny przemysłowe lub lecznicze; słoma i pasza (z wyłączeniem towarów przeznaczonych do spożycia przez ludzi).

Stawka 8% dla pasz i karm dla zwierząt gospodarskich i domowych – bez względu na CN

W przypadku gdy dany towar z kategorii pożywienia dla zwierząt nie jest zaklasyfikowany do działów (kodów) CN wymienionych w załącznikach nr 3 i nr 10 do ustawy o VAT, może on zostać objęty stawką 8% – jeżeli zostaną spełnione wymogi, wynikające z poz. 10 załącznika nr 3⁶ do ustawy o VAT. Przewiduje ona stosowanie tej stawki dla pasz i karmy dla zwierząt gospodarskich i domowych.

Aby dany towar z kategorii pożywienia dla zwierząt mógł być objęty stawką 8% na ww. zasadach, musi zatem:

• spełniać definicję paszy, materiałów paszowych lub dodatków paszowych w rozumieniu rozporządzeń unijnych: nr 178/2020 z dnia 28 stycznia 2002 r.⁷, nr 767/2009 z dnia 13 lipca 2009 r.⁸, nr 68/2013 z dnia 16 stycznia 2013 r.⁹ i nr 1831/2003 z dnia 22 sierpnia 2003 r.¹⁰
• być przeznaczony zasadniczo dla zwierząt gospodarskich i domowych.  

Uwaga!
Każda karma jest paszą i – w celu stosowania przepisów o VAT – musi być oceniana przy wykorzystaniu kryteriów stosowanych w odniesieniu do pasz. 

Za paszę – dla celów stosowania przepisów o VAT – uznaje się także materiały paszowe i dodatki paszowe w rozumieniu przepisów o paszach.

Uwaga!
Podmioty z siedzibą w Polsce mogą prowadzić sprzedaż pasz na terytorium kraju, jeżeli są wpisane do rejestru podmiotów paszowych, prowadzonego przez Główny Inspektorat Weterynarii¹¹. Sprzedaż pasz na terytorium kraju mogą również prowadzić podmioty zagraniczne (z siedzibą w innych państwach Unii Europejskiej/Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu/Europejskiego Obszaru Gospodarczego) zarejestrowane przez właściwe organy danego kraju.¹²

Zatem towary (materiały paszowe, dodatki paszowe) sprzedawane przez podmioty do tego nieuprawnione (podmioty z siedzibą w Polsce niewpisane do ww. rejestru, podmioty zagraniczne niezarejestrowane przez właściwe organy) nie są uznawane za pasze dla celów stosowania stawki 8% na podstawie art. 41 ust. 2 i poz. 10 załącznika nr 3 do ustawy o VAT.

Stawka 23% – dla towarów pozostałych (niewymienionych powyżej)

We wszystkich pozostałych przypadkach, tj. niespełniających wskazanych wymogów do zastosowania stawek 5% i 8%, towary te należy opodatkować podstawową stawką VAT w wysokości 23%.

Zasady dotyczące określenia stawki VAT dotyczą także importu i wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.

Przykład 1 - otręby

Jeśli podatnik sprzedaje otręby, możliwe są do zastosowania trzy stawki VAT: 5%, 8% i 23%, w zależności od parametrów jakościowych tego towaru, które warunkują jego klasyfikację według CN:
5% stawka podatku VAT – otręby sklasyfikowane w dziale 11 CN Produkty przemysłu młynarskiego; słód; skrobie; inulina; gluten pszenny,
8% stawka podatku VAT – otręby niesklasyfikowane w dziale 11 CN Produkty przemysłu młynarskiego; słód; skrobie; inulina; gluten pszenny (a sklasyfikowane np. w dziale 23 CN Pozostałości i odpady przemysłu spożywczego; gotowa pasza dla zwierząt) – pod następującymi warunkami:

• otręby te spełniają definicję paszy, materiałów paszowych lub dodatków paszowych
• zasadniczo są przeznaczone do spożycia przez zwierzęta gospodarskie lub domowe
• podatnik sprzedający otręby został wpisany na listę podmiotów paszowych prowadzoną przez Główny Inspektorat Weterynarii (przy założeniu że jest podmiotem z siedzibą w kraju).

23% stawka podatku VAT – w pozostałym przypadku.

Przykład 2 – śruta sojowa lub rzepakowa

Jeśli podatnik sprzedaje tzw. śrutę sojową lub rzepakową, możliwe są do zastosowania trzy stawki VAT: 5%, 8% i 23% w zależności od parametrów jakościowych tego towaru, które warunkują jego klasyfikację według CN:
5% stawka podatku VAT – śruta sklasyfikowana w:

• CN 12 Nasiona i owoce oleiste; ziarna, nasiona i owoce różne; rośliny przemysłowe lub lecznicze; słoma i pasza, która spełnia parametry jakościowe towaru przeznaczonego do spożycia przez ludzi,
• CN 20 Przetwory z warzyw, owoców, orzechów lub pozostałych części roślin (oprócz produktów o rzeczywistej masowej mocy alkoholu powyżej 1,2%),

8% stawka podatku VAT – śruta sklasyfikowana w:

• CN 12 Nasiona i owoce oleiste; ziarna, nasiona i owoce różne; rośliny przemysłowe lub lecznicze; słoma i pasza, która spełnia parametry jakościowe towaru przeznaczonego do celów innych niż do spożycia przez ludzi,
• CN 2106 Przetwory spożywcze, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone,
• CN 23 Pozostałości i odpady przemysłu spożywczego; gotowa pasza dla zwierząt – pod następującymi warunkami:

1. śruta ta spełnia definicję paszy, materiałów paszowych lub dodatków paszowych,
2. zasadniczo jest przeznaczona do spożycia przez zwierzęta gospodarskie lub domowe,
3. podatnik sprzedający śrutę został wpisany na listę podmiotów paszowych prowadzoną przez Główny Inspektorat Weterynarii (przy założeniu że jest podmiotem z siedzibą w kraju).

23% stawka podatku VAT – w pozostałym przypadku.

 

 

[1] Ustawa z dnia 9 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1751, z późn. zm.)

[2] Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r., poz. 106, z późn. zm.)

[3] Na podstawie art. 113 ustawy o VAT

[4] Poz. 9 załącznika nr 10 do ustawy o VAT

[5] Pkt 1 objaśnień do załącznika nr 3 do ustawy o VAT

[6] Art. 41 ust. 2 w związku z art. 146aa ust. 1 pkt 2 oraz poz. 10 załącznika nr 3 do ustawy o VAT

[7] Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustalające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego ustanawiające Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w sprawie bezpieczeństwa żywnościowego (Dz. Urz. WE L 31 z 01.02.2002, str. 1, z późn. zm.)

[8] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 767/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie wprowadzania na rynek i stosowania pasz, zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1831/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady i uchylające dyrektywę Rady 79/373/EWG, dyrektywę Komisji 80/511/EWG, dyrektywy Rady 82/471/EWG, 83/228/EWG, 93/74/EWG, 93/113/WE i 96/25/WE oraz decyzję Komisji 2004/217/WE (Dz. Urz. UE L 229 z 01.09.2009, str. 1, z późn. zm.)

[9] Rozporządzenie Komisji (UE) nr 68/2013 z dnia 16 stycznia 2013 r. w sprawie katalogu materiałów paszowych (Dz. Urz. UE L 29 z 30.01.2013, str. 1, z późn. zm.)

[10] Rozporządzenie (WE) nr 1831/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 sierpnia 2003 r. w sprawie dodatków stosowanych w żywieniu zwierząt (Dz. Urz. UE L 268 z 18.10.2003 r., str. 29, z późn. zm.)

[11] Rejestry podmiotów paszowych

[12] Zgodnie z przepisami art. 26 oraz art. 28-37 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), obowiązująca w UE zasada wzajemnego uznawania, znosi bariery fizyczne i techniczne oraz umożliwia swobodny przepływ towarów. W związku z powyższym oraz mając na względzie przepisy art. 4 oraz art. 9 pkt 3 rozporządzenia (WE) nr 183/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 stycznia 2005 r. ustanawiającego wymagania dotyczące higieny pasz (Dz.U. UE L 035 z 8.02.2005, s. 1, z późn. zm.), podmioty działające na rynku pasz zarejestrowane przez właściwe organy danego kraju (UE, EFTA, EOG), nie podlegają dodatkowej rejestracji na terenie UE.