Ministerstwo Finansów - Krajowa Administracja Skarbowa

• 2019 rok był kolejnym, w którym Krajowa Administracja Skarbowa rzadziej kontrolowała podatników.
• Liczba kontroli celno-skarbowych zmniejszyła się o 14,5%, a kontroli podatkowych o 11,6% w porównaniu do 2018 r.
• Typowanie do kontroli opiera się na analizie ryzyka, do której wykorzystywane są zaawansowane narzędzia analityczne (BIG DATA).
• Kontrole podatkowe często zastępowane są czynnościami sprawdzającymi.

W 2019 r. urzędy celno-skarbowe zrealizowały 2621 kontroli dotyczących podatków, w 2018 r. takich kontroli było 3066, a w 2017 r. 4271.

Zredukowano również liczbę kontroli podatkowych prowadzonych przez urzędy skarbowe. W 2019 zakończono 20374 kontroli podatkowych, gdy w 2018 r. zrealizowano ich 23036, a w 2017 r. 27226.

„Zmiany organizacyjne i legislacyjne wprowadzone w ostatnich 3 latach oraz wdrożenie zaawansowanych informatycznych narzędzi usprawniających typowanie podmiotów do kontroli i samą realizację działań kontrolnych, wpłynęły na zmniejszenie liczby kontroli. Aktualnie kontrola jest jednym z elementów całego systemu kompleksowych działań KAS uszczelniających system podatkowy. Ten spójny system tworzą działania analityczne, czynności sprawdzające, kontrole podatkowe, kontrole celno-skarbowe i postępowania przygotowawcze” – podsumowuje zastępca szefa KAS Piotr Dziedzic.

Najczęstsze nieprawidłowości stwierdzane w trakcie kontroli

W 2019 r. podobnie jak w latach poprzednich największych ustaleń dokonano w podatku VAT. Najczęściej stwierdzane nieprawidłowości polegały na wprowadzaniu do obrotu gospodarczego faktur dokumentujących czynności fikcyjne, które przybierały różne formy, od tych mniej skomplikowanych, polegających na „zakupie” przez przedsiębiorcę jednej lub kilku fikcyjnych faktur w celu zmniejszenia obciążeń podatkowych, a skończywszy na tworzeniu zorganizowanych struktur przestępczych, których celem było wyłudzanie nienależnych zwrotów VAT z tytułu eksportu lub dostaw wewnątrzwspólnotowych.

Duże nieprawidłowości ustalono również w podatku CIT, gdzie podmioty ukrywały rzeczywiste przychody lub starały się ograniczyć wysokość należności podatkowych przez tzw. optymalizację podatkową. Zmniejszenie obowiązków podatkowych odbywało się np. poprzez tworzenie struktur firmy w krajach o mniejszych obciążeniach podatkowych, obrót udziałami spółek, transakcje między podmiotami powiązanymi w ramach międzynarodowych grup kapitałowych oraz różne formy inwestowania kapitału.

Mniej kontroli ale lepsze efekty

W 2019 r. w wyniku kontroli celno-skarbowych w zakresie podatków, odnotowano o 7,6% więcej wpłat niż w 2018 r. W 2019 r. wpłaty te wyniosły 1,6 mld zł, natomiast w 2018 r. 1,4 mld zł.

W efekcie zakończonych kontroli podatkowych w 2019 r. odnotowano 19,8% więcej wpłat niż w 2018 r. Wysokość wpłat do urzędów skarbowych w 2019 r. to 1,2 mld zł, a w 2018 r. ok. 1 mld zł.

„W toku kontroli wykorzystujemy m.in. informacje i możliwości, jakie daje nam system STIR oraz struktury elektroniczne ksiąg podatkowych i dowodów księgowych (JPK), co wpływa na skuteczność i efektywność naszych działań. Wykorzystanie baz danych i narzędzi analitycznych powoduje, że kontrole kierowane są tam, gdzie analiza przed kontrolna wykaże duże ryzyko nieprawidłowości i gdzie generowane są znaczne straty dla budżetu państwa.” - ocenia wiceminister Piotr Dziedzic.

Kontrole mniej uciążliwe dla podatników

Kontrola w KAS wykorzystywana jest jako element całego systemu monitorowania i zwalczania nieprawidłowości, co spowodowało, że sama kontrola prowadzona jest jedynie w przypadkach, gdy nieskuteczne okażą się mniej uciążliwe dla podatników metody weryfikacji rozliczeń podatkowych.

Aktywność kontrolna KAS koncentruje się na formach działalności zwiększających ryzyko niepłacenia podatków lub uzyskiwania nieuprawnionych zwrotów podatku VAT (karuzele podatkowe, fikcyjne dostawy wewnątrzwspólnotowe, ukrywanie nabyć wewnątrzwspólnotowych, wyłudzenia zwrotu VAT).

Kontrole podatkowe coraz częściej zastępowane są mniej sformalizowanymi i uciążliwymi dla podatnika czynnościami sprawdzającymi. Efektywność takich czynności systematycznie wzrasta. W 2019 r. urzędy skarbowe przeprowadziły 2572047 czynności sprawdzających, które doprowadziły do ustalenia uszczupleń podatkowych w wysokości 3,6 mld zł. W 2018 r. kwota uszczupleń ustalonych w trakcie 2620373 czynności sprawdzających wyniosła 2,4 mld zł.