Ministerstwo Finansów - Krajowa Administracja Skarbowa

Z uwagi na fakt, iż egzekucja administracyjna jest najbardziej dotkliwym sposobem zaspokojenia wierzyciela, postępowanie egzekucyjne jest sformalizowane i poddane kontroli sądu administracyjnego. Naruszenie zasad w nim określonych stanowi podstawę do złożenia przez zobowiązanego m.in. zarzutu w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej, skargi na czynności egzekucyjne organu egzekucyjnego lub egzekutora oraz na przewlekłość postępowania egzekucyjnego.

Zgodnie z art. 33 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji podstawą zarzutu w sprawie egzekucji administracyjnej może być:

1. nieistnienie obowiązku,
2. określenie egzekwowanego obowiązku niezgodnie z treścią obowiązku wynikającego z:
   1. orzeczenia, o którym mowa w art. 3 i art. 4,
   2. dokumentu, o którym mowa w art. 3a § 1,
   3. przepisu prawa, jeżeli obowiązek wynika bezpośrednio z tego przepisu,
3. błąd co do zobowiązanego,
4. brak uprzedniego doręczenia zobowiązanemu upomnienia, jeżeli jest wymagane,
5. wygaśnięcie obowiązku w całości albo w części,
6. brak wymagalności obowiązku w przypadku:
   1. odroczenia terminu wykonania obowiązku,
   2. rozłożenia na raty spłaty należności pieniężnej,
   3. wystąpienia innej przyczyny niż określona w lit. a i b.

Zgodnie z art. 33 § 3 w przypadku, gdy egzekucja administracyjna prowadzona jest na wniosek państwa członkowskiego lub państwa trzeciego zobowiązanemu nie przysługuje prawo do wniesienia zarzutu. Zamiast tego zobowiązany może stosownie do art. 17a wnieść podanie do organu właściwego państwa członkowskiego lub państwa trzeciego, zgodnie z przepisami obowiązującymi w tym państwie.

Zarzut wnosi się do wierzyciela za pośrednictwem organu egzekucyjnego nie później niż:

• w terminie 30 dni od dnia wyegzekwowania w całości obowiązku, kosztów upomnienia i kosztów egzekucyjnych,
• do dnia zapłaty w całości należności pieniężnej, odsetek z tytułu niezapłacenia jej w terminie, kosztów upomnienia i kosztów egzekucyjnych,
• w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego w całości albo w części.

Zarzut w sprawie egzekucji administracyjnej musi określać istotę i zakres żądania oraz dowody uzasadniające to żądanie. Wniesienie przez zobowiązanego zarzutu w sprawie egzekucji administracyjnej, nie później niż w terminie 7 dni od dnia doręczenia odpisu tytułu wykonawczego, zawiesza postępowanie egzekucyjne w całości albo w części z dniem doręczenia tego zarzutu organowi egzekucyjnemu do czasu zawiadomienia tego organu o wydaniu ostatecznego postanowienia w sprawie tego zarzutu.

Wierzyciel po otrzymaniu zarzutu w sprawie egzekucji administracyjnej może w uzasadnionych przypadkach wystąpić z wnioskiem o podjęcie zawieszonego postępowania egzekucyjnego w całości albo w części.

Skarga w postępowaniu egzekucyjnym - zgodnie z art. 54 ustawy - przysługuje zobowiązanemu na czynności egzekucyjne organu egzekucyjnego.

Podstawą skargi jest:

1. dokonanie czynności egzekucyjnej z naruszeniem ustawy;
2. zastosowanie zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego, w ramach którego dokonano czynności egzekucyjnej. 

Skarga na czynność egzekucyjną określa zaskarżoną czynność egzekucyjną, zakres żądania i jego uzasadnienie. Skargę na czynność wnosi się do organu egzekucyjnego, który dokonał tej czynności, nie później niż w terminie 7 dni od dnia doręczenia zobowiązanemu odpisu dokumentu stanowiącego podstawę dokonania zaskarżonej czynności egzekucyjnej. Skargę rozpatruje w pierwszej instancji organ egzekucyjny w formie postanowienia.

Wniesienie skargi nie wstrzymuje dalszej realizacji środka egzekucyjnego, w ramach którego dokonano zaskarżonej czynności egzekucyjnej. W uzasadnionych przypadkach organ egzekucyjny może wstrzymać dalszą realizację tego środka egzekucyjnego do dnia, w którym postanowienie w sprawie skargi na czynność egzekucyjną stanie się ostateczne

Zobowiązanemu, wierzycielowi niebędącemu jednocześnie organem egzekucyjnym, podmiotowi, którego interes prawny lub faktyczny został naruszony w wyniku niewykonania obowiązku, oraz organowi zainteresowanemu w wykonaniu obowiązku przysługuje skarga na przewlekłość postępowania egzekucyjnego (art. 54a u.p.e.a.).

W sprawie odpowiedzialności majątkiem wspólnym małżonkowi zobowiązanego przysługuje prawo sprzeciwu. Podstawą sprzeciwu jest ograniczenie, zniesienie, wyłączenie lub ustanie odpowiedzialności całością albo częścią majątku wspólnego. W sprzeciwie określa się istotę i zakres żądania oraz dowody uzasadniające to żądanie.

W przypadku egzekucji z nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego sprzeciw wnosi się nie później niż w terminie 14 dni od dnia doręczenia małżonkowi zobowiązanego wezwania zgodnie z art. 110c § 2a.

Sprzeciw wnosi się do wierzyciela za pośrednictwem organu egzekucyjnego. Sprzeciw może być wniesiony jeden raz w postępowaniu egzekucyjnym. Wierzyciel zawiadamia zobowiązanego o wniesieniu sprzeciwu przez małżonka zobowiązanego.

Wierzyciel wydaje postanowienie w sprawie sprzeciwu małżonka zobowiązanego, w którym:

1. oddala sprzeciw,

2. uznaje sprzeciw:
   1. w całości,
   2. w części i w pozostałym zakresie oddala sprzeciw.

Postanowienie w sprawie sprzeciwu małżonka zobowiązanego doręcza się temu małżonkowi i zobowiązanemu. Na postanowienie o oddaleniu sprzeciwu małżonka zobowiązanego małżonkowi zobowiązanego przysługuje zażalenie. Jeżeli postanowienie w sprawie sprzeciwu małżonka zobowiązanego stanie się ostateczne, wierzyciel niezwłocznie zawiadamia organ egzekucyjny o sposobie i dacie ostatecznego rozpatrzenia tego sprzeciwu.

Małżonkowi zobowiązanego przysługują prawa zobowiązanego w egzekucji z majątku wspólnego z chwilą wniesienia do organu egzekucyjnego sprzeciwu albo wniosku o udzielenie informacji, o którym mowa w art. 27e § 4.

Do czasu zawiadomienia organu egzekucyjnego, o którym mowa w art. 27f § 7, zajęta rzecz wchodząca w skład majątku wspólnego nie może być sprzedana, a prawo majątkowe wchodzące w skład tego majątku wykonywane.

W toku postępowania egzekucyjnego organ egzekucyjny wydaje postanowienia, na które przysługuje zażalenie, jeżeli ustawa o postępowaniu egzekucyjnym lub kodeks postępowania administracyjnego tak stanowią. Zażalenie wnosi się do organu odwoławczego za pośrednictwem organu egzekucyjnego w terminie 7 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia postanowienia. W zakresie nieuregulowanym w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, w postępowaniu egzekucyjnym stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.