W Strategii Rozwoju Kraju, będącym kluczowym dokumentem Polski w obszarze średnio- i długofalowej polityki gospodarczej, wpisano wskaźnik objęcia dzieci w wieku do lat 3 opieką w różnych formach opieki instytucjonalnej. Przyjęto, że do roku 2030 opieką instytucjonalną ma być objętych właśnie 33% dzieci w wieku do lat 3.

Wskaźnik objęcia opieką dzieci w wieku od 0 do 3 lat został osiągnięty w 2016 r. dla średniej UE-28. Wskaźnik w 2016 r. wynosił 32,9%. Cel barceloński w odniesieniu do dzieci w wieku do lat 3 został osiągnięty w 12 państwach: w Danii, Niderlandach, Szwecji, Luksemburgu, Portugalii, Francji, Belgii, na Słowenii, w Hiszpanii, we Włoszech, w Niemczech i Finlandii.

Polska, wg ww. wskaźnika w 2016 r., znajdowała się w grupie 10 państw (m.in. Grecja, Czechy, Słowacja) mających mniej niż 25% dzieci w wieku do lat 3 korzystających
z opieki formalnej. Należy zaznaczyć, że dane Eurostatu różnią się w stosunku do danych, jakimi posługuje się MRPiPS. Z uwagi na wprowadzenie w 2013 r. wydłużonych urlopów rodzicielskich (długość urlopu rodzicielskiego wzrosła z 24 do 52 tygodni) zaledwie 2% dzieci w wieku do 1 r.ż. przebywa w instytucjach opieki. W związku z tym, obliczając odsetek dzieci objętych opieką instytucjonalną, brane są pod uwagę dzieci od 1 do 3 roku życia. Brane są również pod uwagę nianie. Eurostat podaje, że w 2016 r. w Polsce wskaźnik objęcia dzieci w wieku do 3 lat opieką formalną wynosił 7,9%, gdy z danych MRPiPS (przy użyciu wyżej opisanej metodologii) wynika, że wskaźnik wynosił 13,9%.

Należy również pokreślić, że sytuacja od 2016 r. uległa istotnej zmianie. Obecny rząd wprowadził wiele zmian, które wpłynęły na wzrost liczby miejsc opieki nad najmłodszymi dziećmi i ponad 3-krotnie zwiększył środki przeznaczone na wsparcie rozwoju systemu opieki. Zmiany obowiązujące od 2018 r. pozwalają na łatwiejsze zakładanie i prowadzenie instytucji opieki przy zachowaniu standardów bezpieczeństwa dzieci.

Wybrane zmiany:

• brak wymogu posiadania w żłobku co najmniej 2 sal na pobyt dzieci
• liczba miejsc w klubie dziecięcym – max. 30
• wydłużenie czasu pobytu dzieci w klubie dziecięcym do 10 godz. dziennie
• wyżywienie w żłobku i klubie zgodne z normami opracowanymi przez Instytut Żywności i Żywienia im. prof. dra med. Aleksandra Szczygła w Warszawie
• rozszerzenie listy podmiotów, które mogą tworzyć i prowadzić żłobki oraz kluby dziecięce oraz zatrudniać dziennych opiekunów o inne niż gminy jst oraz o instytucje publiczne
• wymóg odbywania przez opiekunów i wolontariuszy co 2 lata szkolenia
  z zakresu pierwszej pomocy
• wymóg weryfikacji personelu przez podmiot prowadzący żłobek lub klub oraz weryfikacji dziennego opiekuna przez podmiot zatrudniający pod względem figurowania w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym
• możliwość tworzenia rady rodziców w żłobku i klubie – rada poprzez przedstawicieli ma możliwość wglądu do pomieszczeń żłobka lub klubu oraz dokumentacji dotyczącej posiłków podawanych dzieciom, rada ma także możliwość przedstawiania
  i konsultowania propozycji dotyczących zajęć

W latach 2011-2016 co roku w ramach programu „MALUCH+” powstawało od 2 do 4 tys. miejsc opieki. W 2017 r. – dzięki włączeniu finansowania miejsc opieki tworzonych przez podmioty prywatne – powstało ok. 8,1 tys. miejsc. Dzięki zwiększeniu środków na edycje 2018 i 2019 do 450 mln zł szacuje się, że dzięki edycji 2018 powstanie 24,5 tys. miejsc, a dzięki edycji 2019 – 27,6 tys. miejsc (dane pochodzą z rozstrzygnięcia konkursu).

Podsumowując, dzięki prowadzonej polityce, w latach 2016-2018 powstało ponad 2 tys. instytucji opieki oraz ok. 62 tys. miejsc opieki. Dla porównania w 2015 r. powstało ponad 12 tys. miejsc opieki, a w 2018 – ponad 34 tys. miejsc. Na koniec 2015 r. 12,4% dzieci w wieku 1-3 lata było objętych opieką instytucjonalną (z uwzględnieniem niań), a w roku 2018 – 19,8%. Obecnie wskaźnik objęcia dzieci do lat 3 opieką instytucjonalną (z uwzględnieniem niań) wynosi 21,2%, a wg szacunków na koniec tego roku osiągnie – 24,3%.

Ponadto, warto podkreślić, że ww. statystyki nie uwzględniają dzieci w wieku 2,5-3 lata (bez trzylatków) przebywających w przedszkolu. Natomiast zarówno instytucje opieki nad dziećmi w wieku do lat 3, jak i przedszkola oraz inne formy opieki przedszkolnej stanowią system edukacji i opieki wczesnoszkolnej wg nomenklatury międzynarodowej. Tymczasem, ww. grupa dzieci nie jest uwzględniania ani w statystykach międzynarodowych dot. odsetka dzieci do lat 3 objętych opieką w żłobkach, jak i w statystykach dot. objęcia opieką dzieci w wieku 3-5 w przedszkolach. Gdyby zatem uwzględnić i tę grupę dzieci w statystykach dotyczących opieki nad najmłodszymi dziećmi w wieku do lat 3 (ok.23,9 tys. dzieci w wieku poniżej 3 lat), wskaźnik objęcia opieką instytucjonalną wyniósłby 27,3%. Oznacza to, że Polska we wskazanym rankingu zajęłaby 18. miejsce.