Ustawa o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci przewiduje, że na drugie i każde kolejne dziecko w rodzinie w wieku do ukończenia 18 r. życia świadczenie wychowawcze przysługuje wszystkim rodzinom, bez względu na ich dochód.

Aktualnie prawo do świadczenia wychowawczego na pierwsze dziecko na okres świadczeniowy, który rozpocznie się 1 października 2018 r. ustalane jest co do zasady w oparciu o dochód za 2017 r.

Podwyższenie wysokości wynagrodzenia osiąganego z wykonywanej już pracy, nie skutkuje weryfikacją przyznanego już świadczenia wychowawczego na pierwsze dziecko i doliczeniem kwoty tej podwyżki, gdyż w świetle definicji zawartej w art. 2 pkt 20  ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, nie jest to okoliczność uznawana za uzyskanie dochodu (czyli nie skutkuje ponownym przeliczeniem dochodu rodziny w takiej sytuacji).

W przypadku osób już otrzymujących świadczenie wychowawcze w aktualnym, trwającym do 30 września 2018 r. okresie, na który przyznawane jest to świadczenie, weryfikacja prawa do przyznanego już świadczenia będzie miała miejsce, co do zasady, jedynie w przypadku zaistnienia zmiany pracy lub rozpoczęcia pracy przez członka rodziny i wówczas prawo do świadczenia wychowawczego ustalane jest ponownie z uwzględnieniem dochodu z nowej pracy. Jak zostało wyżej wskazane, prawo do świadczenia nie jest weryfikowane  w przypadku „zwykłej” podwyżki wynagrodzenia nie związanej ze zmianą lub podjęciem nowej pracy.

Jednocześnie należy podkreślić, że z oczywistej istoty kryterium dochodowego wynika, że jego przekroczenie, spowodowane poprawą sytuacji dochodowej, niezależnie od powodu poprawy sytuacji dochodowej skutkuje co do zasady, brakiem prawa do określonych świadczeń, czy innych uprawnień uzależnionych od kryterium dochodowego.

Są to zasady równe dla wszystkich, tj. odnoszą się zarówno do rodzin pełnych, jak i niepełnych i mają zastosowanie praktycznie w każdym systemie świadczeń/wsparcia uzależnionych od kryterium dochodowego, a nie tylko w programie „Rodzina 500+”.

W oparciu o dane jednostkowe  szacuje się że w rodzinach samotnie wychowujących uprawnionych do świadczenia wychowawczego jest 767 tys. dzieci, co stanowi 20,5% ogółu dzieci uprawnionych (3 743 tys. dzieci stan czerwiec 2018 r.). Do dzieci w rodzinach samotnie wychowujących z budżetu państwa wypłacane jest 383,5 mln zł miesięcznie, co stanowi 20% wydatków na świadczenia wychowawcze ogółem w miesiącu.