Mając na uwadze, z jednej strony czynniki wpływające na koszt realizacji przez gminy programu „Rodzina 500+”, a z drugiej znaczący wzrost liczby rozpatrywanych wniosków proponuje się zwiększenie kosztów obsługi, w wymiarze kwotowym, do ok. 350 mln zł i ustalenie ich na poziomie 0,85% otrzymanej dotacji celowej. W świetle większych wydatków budżetu państwa na świadczenia wychowawcze realizowane przez gminy (w wyniku zwiększonej liczby dzieci uprawnionych do świadczenia wychowawczego spowodowanej likwidacją kryterium dochodowego) zmiana ta oznaczać będzie zwiększenie, w wymiarze kwotowym, otrzymywanych przez gminy środków na realizację ustawy o ok. 20 mln zł rocznie, pomimo zmniejszenia wskaźnika procentowego.   

Jednocześnie proponuje się w bieżącym roku ustalenie kosztów realizacji ustawy przez gminy na wyższym niż docelowy poziomie, tj. ok. 412 mln zł (na co składać się będzie 1,5% wydatków na świadczenie wychowawcze w okresie 1 stycznia – 30 czerwca 2019 r. oraz 1,2% wydatków na świadczenie wychowawcze w okresie 1 lipca – 31 grudnia 2019 r.).

Zatem przewidywane wydatki na koszty obsługi w 2019 r. są o 82 mln zł wyższe niż przewidywana kwota kosztów obsługi w przypadku braku wprowadzania zmian do systemu świadczeń wychowawczych.

Szczegółowa analiza zmian w zakresie kosztów obsługi w perspektywie 11 lat ujęta jest w punkcie 6 Oceny Skutków Regulacji do projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz niektórych innych ustaw (https://www.gov.pl/documents/1048151/1060973/OSR500plus.pdf/6b0b8c66-21c0-e867-509f-ddf7bdb4380a).

Należy zaznaczyć, że proponowany przy ustalaniu prawa do świadczenia wychowawczego sposób ustalania prawa w znaczny sposób wpływa na ułatwienie i przyspieszenie rozpatrywania wniosków oraz obniża koszty realizacji zadania.

Proponuje się wykorzystanie przy ustalaniu prawa do świadczenia wychowawczego bardzo dobrze ocenianych, zarówno przez rodziców jak i samorządy gminne, mechanizmów realizacji programu „Dobry start”.

· Krótszy wniosek

Z uwagi na rezygnację z kryterium dochodowego przy ustalaniu prawa do świadczenia wychowawczego nastąpi zdecydowane skrócenie wniosku.

· Brak potrzeby badania dochodów członków rodziny

Pracownicy gminni nie będą obciążeni koniecznością ustalania dochodów rodziny ubiegającej się o wsparcie zarówno w momencie startu okresu świadczeniowego jak i w jego trakcie (likwidacja procedury ustalania utraty/uzyskania dochodu). W przypadku wielu rodzin osiągających dochody z gospodarstwa rolnego nie będzie również konieczności ustalania wielkości gospodarstwa rolnego ani opóźnień w realizacji wniosków od tych rodzin, związanych z oczekiwaniem na coroczną publikację we wrześniu przez GUS dochodu z ha przeliczeniowego gospodarstwa rolnego.

· Ograniczona sprawozdawczość

Rezygnacja z kryterium dochodowego oznaczać będzie również, że znacznemu zmniejszeniu ulegnie zakres przekazywanych przez samorządy sprawozdań z realizacji ustawy. 

· Oprogramowanie do realizacji świadczenia

Wprowadzony zostanie w pełni zautomatyzowany sposób ustalania uprawnienia
(w pełni rozwinięte oprogramowanie do realizacji zadania wraz z automatycznymi usługami pobierania danych z rejestrów publicznych).

· Brak decyzji administracyjnej

Projekt przewiduje, na wzór bardzo dobrze przyjętego rozwiązania w programie „Dobry start”, rezygnację z wydawania decyzji administracyjnej (osoba otrzymywać będzie automatycznie generowaną i przesyłaną na adres poczty elektronicznej informację o przyznaniu świadczenia lub w przypadku braku poczty elektronicznej informację będzie mogła odebrać osobiście).

· Przesunięcie okresu świadczeniowego

Dotychczasowe przepisy przewidywały, że rodziny składały wnioski o wszystkie świadczenia (świadczenie wychowawcze, świadczenie dobry start, świadczenia rodzinne i świadczenia z funduszu alimentacyjnego) w tym samym momencie (lipiec – wrzesień), co powodowało spiętrzenie pracy realizatorów świadczeń przede wszystkim w drugiej połowie roku i co za tym idzie nakładało na gminy potrzebę zwiększonej, w tym okresie, obsady kadrowej do realizacji wszystkich ww. zadań.

Przedkładany projekt przewiduje od 2021 r. znaczące przesunięcie momentu składania wniosków o świadczenia wychowawcze na nowy okres świadczeniowy (z lipca na luty), jak i samego okresu świadczeniowego (dotychczasowy październik – wrzesień na proponowany czerwiec – maj). Pozwoli to na bardziej racjonalne rozłożenie pracy w gminach realizujących świadczenia dla rodzin – dzięki różnym okresom rozpatrywania wniosków o ww. świadczenia na nowy okres nie będzie potrzeby zwiększania obsady kadrowej jedynie na kilka miesięcy w roku.