Wyjaśnienie do artykułu opublikowanego w „Gazecie Wyborczej” (10.08.2022 r. „Kaganiec na związki”)
10.08.2022
Nie jest prawdą, że projekt ustawy o sporach zbiorowych pracy został opracowany po to, aby ograniczyć liczbę strajków. Dyskusja nad zmianą przepisów ustawy toczy się od kilku lat na forum Rady Dialogu Społecznego. Projekt powstał w oparciu o zgłaszane przez związki zawodowe i organizacje pracodawców postulaty oraz dotychczasowe doświadczenia w zakresie stosowania przepisów ustawy. Zawiera też wiele przepisów, które są odbierane pozytywnie, jak np. odejście od enumeratywnego określania przedmiotu sporu zbiorowego oraz wprowadzenie mediacji prewencyjnej na etapie rokowań.
Dzisiaj podczas wspólnego posiedzenia zespołów problemowych Rady Dialogu Społecznego ds. prawa pracy i ds. rozwoju dialogu społecznego przeprowadzono wstępną dyskusję nad projektem ustawy, której efektem będzie kontynuacja procesu konsultacji i wypracowanie kompromisowych rozwiązań, również w odniesieniu do strajku solidarnościowego.
Ponadto zwracamy uwagę, że instytucja wspólnej reprezentacji związków zawodowych z udziałem organizacji reprezentatywnych jest od wielu lat wprowadzona przy negocjowaniu układów zbiorowych pracy. Ma na celu reprezentowanie przez związki zawodowe jak największej liczby pracowników w celu wypracowania kompromisowych uzgodnień. Podobne rozwiązanie zaproponowano w projekcie ustawy o sporach zbiorowych. Prowadzenie sporów w zakładzie pracy, w którym funkcjonuje wiele związków zawodowych często uniemożliwia zawarcie kompromisu, nawet w przypadku, gdy większość z działających w zakładzie organizacji związkowych, reprezentujących zdecydowaną większość pracowników, taki kompromis wypracują.
W celu ujednolicenia przepisów z zakresu zbiorowego prawa pracy oraz mając na uwadze konieczność wsparcia organizacji reprezentujących większą liczbę pracowników, w nowej ustawie promowane będzie zawiązywanie koalicji związków w trwającym sporze. W razie braku takiego porozumienia, warunkiem prowadzenia rokowań będzie uczestniczenie w sporze co najmniej jednej organizacji reprezentatywnej, czyli zrzeszającej odpowiednio dużą liczbę pracowników. Dodatkowo chroni to pracowników przed reprezentowaniem ich przez organizację niezdolną do wyrażania ich interesu.
Przewidziane w projekcie wprowadzenie maksymalnego czasu trwania sporu zbiorowego ma na celu wyeliminowanie pojawiającego się w praktyce zjawiska tzw. sporów uśpionych tj. sytuacji, gdy spór został wszczęty, ale nie jest prowadzony. Jest to negatywne zjawisko dla pracodawców, którzy mają nieustabilizowane stosunki pracy w zakładzie pracy.