Na posiedzeniu Komisji Nadzoru Audytowego w dniu 28 marca 2019 r. przyjęte zostało wystąpienie do Krajowej Komisji Nadzoru (KKN) dotyczące uchwały nr 69/75/2019 z dnia 27 lutego 2019 r. w sprawie procedur kontroli innych usług niż badanie ustawowe sprawozdań finansowych, zawierające m.in. krytyczne stanowisko w sprawie uzależnienia uregulowania części procedur kontroli KKN od uchwalenia projektu zmiany ustawy z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (Dz.U. poz. 1089 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą. KNA wskazała w nim, iż nie można zaakceptować stanowiska KKN, w którym uzależnia się wykonanie obowiązków nałożonych obowiązującą ustawą na KKN w zakresie przeprowadzania kontroli od ewentualnych przyszłych rozstrzygnięć dotyczących projektu zmiany ustawy. Jednocześnie KNA zwróciła uwagę na błędną podstawę uchwały oraz wystąpiła o przyjęcie przez KKN pozostałych procedur kontroli.
KNA zauważa, że kontrola, o której mowa w art. 36 ust. 1 pkt 2 ustawy należy do ustawowych zadań powierzonych samorządowi biegłych rewidentów. Obowiązek określenia ww. procedur wynika z art. 38 w zw. z art. 36 ust. 1 pkt 2 ustawy, która weszła w życie z dniem 21 czerwca 2017 r.

Ustawa nałożyła na Krajową Radę Biegłych Rewidentów (KRBR) obowiązek określenia zakresu kontroli usług objętych krajowymi standardami wykonywania zawodu innych niż badania ustawowe (art. 30 ust. 2 pkt 3 lit. o ustawy), zaś na KKN obowiązek (art. 38 w zw. z art. 36 ust. 1 pkt 2 ustawy) określenia procedur kontroli objętych krajowymi standardami wykonywania zawodu innych niż badania ustawowe. Są one wymagane do przeprowadzania przez KKN kontroli firm audytorskich w tym zakresie.

KNA wskazuje, że od początku wejścia w życie ustawy występowały poważne trudności w realizacji ww. ustawowych obowiązków przez KRBR i KKN. W dniu 20 września 2018 r. KRBR przyjęła uchwałę Nr 2477/45a/2018 w sprawie zakresu kontroli usług objętych krajowymi standardami wykonywania zawodu innych niż badania ustawowe. Uchwała ta została przyjęta w wyniku wezwania z dnia 13 lipca 2018 r. przez KNA w trybie art. 104 ustawy do podjęcia uchwały w sprawie określenia zakresu ww. kontroli. Pierwsza uchwała KRBR z dnia 31 lipca 2018 r. Nr 2321/44/2018 wymagała istotnych zmian i dopiero druga przyjęta w tym zakresie w dniu 20 września 2018 r. spełniała wymogi ustawowe i wezwania KNA. 

Od przyjęcia tej uchwały uzależnione było opracowanie procedur kontroli przez KKN. Pomimo przyjęcia w dniu 20 września 2018 r. uchwały przez KRBR określającej zakres kontroli usług objętych krajowymi standardami wykonywania zawodu innych niż badania ustawowe, KKN nie podjęła niezwłocznie uchwały określającej procedury kontroli tych usług. W dniu 25 stycznia br., po wcześniejszych monitach, KNA postanowiła w trybie art. 104 ustawy wezwać KKN do przyjęcia uchwały w sprawie określenia kontroli w zakresie usług objętych krajowymi standardami wykonywania zawodu innych niż badanie ustawowe do dnia 28 lutego 2019 r. KKN przyjęła uchwałę nr 69/75/2019 z dnia 27 lutego 2019 r. w sprawie procedur kontroli innych usług niż badanie ustawowe sprawozdań finansowych, która jednak nie realizuje w pełni wezwania wystosowanego przez KNA. 

Zaznaczyć należy, że kontrola, o której mowa w art. 36 ust. 1 pkt 2 ustawy, należy do ustawowych zadań powierzonych samorządowi biegłych rewidentów, zatem samorząd powinien zaprojektować i wdrożyć odpowiednie procedury, mechanizmy i narzędzia postępowania, mając na uwadze istotę oddziaływania wszystkich usług objętych krajowymi standardami wykonywania zawodu na uczestników otoczenia gospodarczego. Wskazać należy, że mowa tu chociażby o usługach obejmujących czynności wykonywane w związku z prospektem emisyjnym, czy czynności związane z wejściem na rynki nieregulowane typu NewConnect, które odgrywają istotną rolę w poszczególnych dziedzinach życia gospodarczego.

Mając na uwadze potrzebę przeprowadzania kontroli usług objętych krajowymi standardami wykonywania zawodu innych niż badania ustawowe należy zauważyć, iż przyjęte brzmienie przesłanej uchwały nie stoi na przeszkodzie wszczynaniu takich postępowań w uregulowanym zakresie. Jednocześnie KNA zwróciła się o korektę uchwały KKN w zakresie podstawy jej uchwalenia oraz o uzupełnienie w zakresie pozostałych procedur kontroli nieobjętych przedmiotową uchwałą do dnia 30 kwietnia 2019 r. KNA wskazała, że zajmie ostateczne stanowisko po przesłaniu uchwały spełniającej ww. uwagi.