W zakresie powoływania firmy audytorskiej przepisami nadrzędnymi dla jednostek zainteresowania publicznego (JZP) są przepisy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 537/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie szczegółowych wymogów dotyczących ustawowych badań sprawozdań finansowych jednostek interesu publicznego, uchylającego decyzję Komisji 2005/909/WE (Dz. Urz. UE L z 27 maja 2014 Nr 158, str. 77 oraz Dz. Urz. L 170 z 11 czerwca 2014, str. 66), zwanego dalej „rozporządzeniem”. Natomiast przepisy ustawy z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym, zwanej dalej „ustawą o biegłych rewidentach”, oraz niektóre przepisy ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości , zwanej dalej „ustawą o rachunkowości”, wdrażają do polskiego porządku prawnego dyrektywę 2006/43/WE zmienioną dyrektywą 2014/56/UE oraz służą stosowaniu rozporządzenia.

Zgodnie z art. 66 ust. 4 ustawy o rachunkowości wyboru (powołania) firmy audytorskiej przeprowadzającej badanie ustawowe JZP dokonuje organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe JZP lub inny organ wskazany w statucie, umowie lub innych wiążących JZP przepisach prawa. Wyboru (powołania) takiego nie może dokonać kierownik JZP. Kierownik jednostki zobowiązany jest do zawarcia umowy o badanie ustawowe, stanowiącej realizację postanowień zawartych w uchwale organu dokonującego wyboru (powołania) firmy audytorskiej.

W zależności od tego jaki organ JZP dokonuje ww. wyboru (powołania) firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania ustawowego JZP, takie inne przepisy szczegółowe w tym zakresie stosuje JZP. Są to odpowiednio albo przepisy art. 16 ust. 3 rozporządzenia (gdy wyboru dokonuje organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe) albo przepisy art. 130 ust. 2 i 3 ustawy o biegłych rewidentach (gdy wyboru dokonuje organ inny niż organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe).

Zarówno zgodnie z art. 16 ust. 3 rozporządzenia, jak i zgodnie z art. 130 ustawy o biegłych rewidentach za procedurę wyboru firmy audytorskiej przez JZP odpowiedzialny jest komitet audytu JZP.

Jeśli mamy do czynienia z wyborem dotychczasowej firmy audytorskiej badającej JZP (tj. z przedłużeniem umowy o badanie ustawowe) - rekomendacja komitetu audytu zawiera wskazanie jednej firmy audytorskiej, której komitet audytu proponuje powierzyć badanie ustawowe. Jeśli natomiast wybór firmy audytorskiej nie dotyczy przedłużenia umowy o badanie (tj. dokonywany jest wybór nowej firmy audytorskiej) – rekomendacja komitetu audytu JZP powinna zawierać przynajmniej dwie możliwości wyboru firmy audytorskiej wraz z uzasadnieniem oraz wskazanie uzasadnionej preferencji wobec jednej z nich. Rekomendacja komitetu audytu JZP wydawana jest wtedy w następstwie procedury wyboru, zorganizowanej przez badaną JZP, spełniającej kryteria określone odpowiednio w art. 16 ust. 3 rozporządzenia lub w art. 130 ust. 3 pkt 2 ustawy o biegłych rewidentach.

Jednym z kryteriów jakie powinno być spełnione w ramach procedury wyboru jest to, iż badana jednostka zainteresowania publicznego przygotowuje dokumentację przetargową dla zaproszonych firm audytorskich, która m.in. umożliwia tym firmom poznanie działalności badanej jednostki zainteresowania publicznego. W tym miejscu zauważyć należy, iż ustawodawca nie wskazał jakie informacje powinny być zawarte w dokumentacji przetargowej, pozostawiając tym samym w gestii jednostki zainteresowania publicznego decyzję jakie informacje uzna za niezbędne do poznania jej działalności i poda je do wiadomości firm audytorskich, tak by firmy te mogły przygotować swoje oferty.

Należy zwrócić uwagę, że przepisy art. 16 ust. 3 rozporządzenia, jak i przepisy art. 130 ust. 3 pkt 2 ustawy o biegłych rewidentach, wymagają aby to badana JZP zapewniła by proces wyboru firmy audytorskiej przeprowadzany był w oparciu o zasady równego traktowania, uczciwej konkurencji i przejrzystości, jak również zapewniona była swoboda określenia procedury wyboru przez komitet audytu. Ponadto konieczne jest sporządzenie przez badaną JZP sprawozdania zawierającego wnioski z przeprowadzonej procedury wyboru, które podlega zatwierdzeniu przez komitet audytu. Należy zatem zauważyć, że to wnioski z przeprowadzonej przez badaną JZP procedury wyboru stanowić będą podstawę rekomendacji wydawanej przez komitet audytu w zakresie wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania ustawowego JZP.