• Wsparcie dla Ukrainy i opodatkowanie energii – to główne tematy posiedzenia Rady ECOFIN, które odbyło się w Brukseli 6 grudnia 2022 r. z udziałem minister finansów Magdaleny Rzeczkowskiej.
• Szefowie unijnych resortów finansów omówili także kwestie związane z propozycją reformy unijnych reguł fiskalnych.
• Zapoznali się też ze stanem wdrażania Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF).

Wsparcie Ukrainy

Rada omówiła pakiet wsparcia Ukrainy, przedstawiony przez KE 9 listopada 2022 r. Przyjęcie pakietu zagwarantuje Ukrainie szybką i racjonalną finansowo pomoc, która będzie adekwatna w stosunku do jej potrzeb.

W pełni popieramy działania pomocowe UE na rzecz Ukrainy, które są realizowane w ramach instrumentów polityki zewnętrznej UE, szczególnie te w formie pomocy makrofinansowej. Opowiadamy się za natychmiastowym przyjęciem ostatniego pakietu wsparcia Ukrainy, co jest tym bardziej naglące wobec trwania rosyjskiego ostrzału ukraińskich miast i niszczenia infrastruktury krytycznej. Niezbędna jest jak najszybsza wypłata znaczącej części wsparcia (frontloading) jeszcze w styczniu, zwłaszcza w związku z niezaspokojonymi tegorocznymi potrzebami Ukrainy 

– dodała minister Rzeczkowska.

Podatki

Ministrowie zapoznali się ze stanem prac w zakresie opodatkowania energii. Projekt zmiany dyrektywy w sprawie opodatkowania energii przewiduje dostosowanie opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej do unijnej polityki energetycznej, środowiskowej i klimatycznej.

Pozytywnie oceniamy dotychczasowe postępy prac nad zmianą dyrektywy energetycznej. Harmonizacja systemu podatkowego w celu zapewnienia sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego powinna uwzględnić uwarunkowania poszczególnych państw członkowskich, ich możliwości energetyczne i indywidualną ścieżkę transformacji, co jest szczególnie ważne w kontekście obecnego kryzysu energetycznego. Ponadto zmiany nie powinny nakładać dodatkowych obciążeń finansowych na mniej zamożne państwa członkowskie

– powiedziała minister finansów Polski.

Podczas posiedzenia Ecofin Rada przyjęła decyzję wykonawczą upoważniającą Polskę do dalszego stosowania „derogacji samochodowej” dającej prawo do odliczania 50% VAT od wydatków związanych z zakupem i eksploatacją samochodów służbowych wykorzystywanych do działalności gospodarczej i do celów prywatnych. Obecne upoważnienie Polski do stosowania odstępstw od dyrektywy VAT w tym zakresie wygasa z końcem br.

Reforma reguł fiskalnych

Ministrowie omówili propozycje reformy reguł fiskalnych przedstawione przez Komisję Europejską w komunikacie z 9 listopada br.

W naszej ocenie komunikat Komisji Europejskiej będzie dobrą podstawą do dalszych dyskusji. Zgadzamy się, że zarządzanie gospodarcze w UE powinno być prostsze i bardziej zrozumiałe zarówno dla decydentów, jak i dla społeczeństwa, a nadzór budżetowy powinien koncentrować się na państwach wysoko zadłużonych lub państwach z ryzykiem odnośnie do ich zadłużenia. Dla tych państw procedura nadmiernego deficytu powinna być bardziej wymagająca 

– powiedziała minister finansów Magdalena Rzeczkowska.

Polska minister finansów zastrzegła jednak, że zdaniem Polski należy zachować ostrożność odnośnie do wykorzystywania analizy zdolności obsługi zadłużenia jako kluczowego narzędzia nadzoru fiskalnego.

Ta metodologia wykorzystuje wiele nieobserwowalnych zmiennych, w tym lukę produktową i strukturalne saldo pierwotne, co spowoduje problemy z przewidywalnością polityki fiskalnej. Brak także jasności co do zasad stosowanych wobec państw o zadłużeniu poniżej 60% PKB i średnim ryzyku, dostosowania ścieżki wydatków do cyklu wyborczego w państwach członkowskich czy ustalania ścieżki wydatkowej 

– dodała minister Rzeczkowska.

Minister Rzeczkowska poinformowała, że zgadza się z Komisją Europejską co do potrzeby zapewnienia większej przestrzeni fiskalnej dla inwestycji strategicznych. Jednym z tego rodzaju inwestycji są te w obszarze obronności.

Polska od dawna podnosi potrzebę specjalnego traktowania wydatków obronnych w ramach zarządzania gospodarczego UE. W czasie wojny w Ukrainie ta kluczowa kwestia nabiera dodatkowego znaczenia. A ze strony Komisji brak jest informacji na temat tego, jak potraktowałaby ona państwa planujące zwiększenie wydatków (np. na obronę) skutkujących przekroczeniem przez deficyt progu 3% PKB i wzrostem zadłużenia 

– powiedziała minister Rzeczkowska.

Inne kwestie

Ministrowie zapoznali się ze stanem wdrażania Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF).

Omówili stan prac w zakresie nowych zasobów własnych na bazie raportu prezydencji czeskiej. Polska podkreśla swój sprzeciw wobec propozycji utworzenia zasobu własnego w oparciu o wpływy z Europejskiego Systemu Handlu Emisjami (ETS). Przynosi ona szkodę europejskiej polityce klimatyczno-energetycznej i polityce spójności. W ocenie Polski środki powinny pozostać w budżetach krajowych, gdzie będą najlepiej wykorzystane do osiągnięcia celów klimatycznych.

Prezes Europejskiego Trybunału Obrachunkowego (ETO) przedstawił wyniki oceny wykonania budżetu UE za 2021 r. Wnioski z raportu ETO zostaną omówione szczegółowo na forum Komitetu Budżetowego. Na bazie tych dyskusji zostanie przygotowana rekomendacja Rady dla PE odnośnie do udzielenia absolutorium KE z wykonania budżetu UE za 2021 r. Rekomendacja zostanie przyjęta przez Radę ECOFIN na posiedzeniu w lutym 2023 r.

W ramach kolejnego cyklu Semestru Europejskiego Rada zapoznała się z tzw. pakietem jesiennym, obejmującym Roczną Analizę Zrównoważonego Wzrostu Gospodarczego 2023 (ASGS), Sprawozdanie ws. mechanizmu ostrzegania 2023 (AMR) i zalecenie Rady w sprawie polityki gospodarczej w strefie euro. Konkluzje Rady ws. ASGS i AMR, a także ww. zalecenie będą przyjęte przez Radę ECOFIN na posiedzeniu w styczniu 2023 r.