• 10 lipca kraje członkowskie osiągnęły porozumienie w sprawie projektu budżetu UE na 2020 r.
• Kluczowe dla Polski obszary, takie jak polityka spójności i program rozwoju obszarów wiejskich czy na rzecz młodzieży i sportu, nie zostały objęte oszczędnościami przez Radę UE.
• Porozumienie jest dobrą podstawą do dalszych negocjacji z Parlamentem Europejskim.

Komisja Europejska (KE) ogłosiła na początku czerwca oszczędny projekt budżetu, który uwzględniał obecne prognozy w zapotrzebowaniu na środki UE. Rada UE wprowadziła ograniczenia w propozycji Komisji.

Nie dotyczą one jednak wydatków w obszarach najbardziej kluczowych dla Polski. Chodzi o politykę spójności oraz program rozwoju obszarów wiejskich, a także np. program na rzecz kształcenia, szkolenia, młodzieży i sportu w Europie (Erasmus+) oraz o wsparcie infrastruktury energetycznej.

Negocjacje w Radzie UE

5 czerwca Komisja Europejska opublikowała projekt budżetu UE na rok 2020. Na posiedzeniu Komitetu Stałych Przedstawicieli Państw Członkowskich (COREPER) 10 lipca kraje członkowskie porozumiały się w sprawie stanowiska Rady UE do tego projektu.

Dla Polski istotne było wypracowanie takich rozwiązań, które zapewnią odpowiednie środki w budżecie UE na przyszły rok, które pozwolą na pełną realizację dotychczasowych polityk unijnych (głównie polityka spójności i Wspólna Polityka Rolna) oraz na sprostanie nowym wyzwaniom stojącym przed UE, szczególnie w zakresie bezpieczeństwa. Budżet na rok 2020 jest kluczowy, bo jest ostatnim w obecnych wieloletnich ramach finansowych UE, przewidzianych na lata 2014-2020.

Propozycje finansowe przedłożone przez KE zostały oparte na bardzo ostrożnych założeniach, z uwzględnieniem obecnego tempa realizacji projektów w państwach członkowskich, które – zdaniem polskiego rządu – ulegnie przyspieszeniu w najbliższych miesiącach. Będzie to podstawą do ubiegania się przez beneficjentów unijnych o dodatkowe środki, a także podstawą do zwiększenia budżetu UE w trakcie roku.

Kompromis korzystny dla Polski

Dzięki aktywnej postawie Polski, największego beneficjenta budżetu UE, udało się zapobiec zmniejszeniu środków w funduszach strukturalnych i Funduszu Spójności oraz programie rozwoju obszarów wiejskich, do czego dążyły państwa-płatnicy netto budżetu UE. Udało się także utrzymać środki zaproponowane przez Komisję na program na rzecz kształcenia, szkolenia, młodzieży i sportu w Europie (Erasmus+) oraz instrument „Łącząc Europę”, który wspiera rozwój infrastruktury energetycznej (CEF – Energia).

W trakcie prac udało się również wypracować wzmocnioną deklarację o płatnościach. Wskazuje ona, że w przypadku braku wystarczających środków na płatności w budżecie, KE niezwłocznie zaprezentuje zmiany w budżecie UE w trakcie 2020 r. Dodatkowo przewiduje się szybką ścieżkę w przyjmowaniu przez Radę UE i Parlament Europejski budżetu korygującego, gdy zostanie on zaproponowany. Ma to nastąpić w przypadku znaczącego przyspieszenia realizacji projektów przez państwa członkowskie.

Polska poparła taki kompromis jako podstawę do dalszych jesiennych negocjacji z Parlamentem Europejskim, który tradycyjnie dąży do zwiększenia wydatków z budżetu UE.

Dalsza procedura budżetowa

Obecna zgoda Rady UE ma jedynie charakter polityczny. Formalna akceptacja nastąpi na przełomie sierpnia i września (po upływie 8. tygodni przewidzianych na opiniowanie przez parlamenty narodowe).

Po przyjęciu stanowiska przez Radę UE, stanowisko przyjmuje Parlament Europejski (pod koniec października). Następnie rozpoczyna się tzw. procedura pojednawcza (21 dni). Po jej pozytywnym zakończeniu Rada UE i Parlament będą mieć 14 dni na formalne przyjęcie budżetu UE na kolejny rok (przełom listopada i grudnia).