• „Wieloletni Plan Finansowy Państwa na lata 2024-2027” (WPFP), przyjęty przez Radę Ministrów 30 kwietnia 2024 r., został opracowany zgodnie z ustawą o finansach publicznych.
• Dokument zawiera m.in. wstępną prognozę podstawowych wielkości makroekonomicznych i stanowi podstawę przygotowania projektu ustawy budżetowej na kolejny rok budżetowy.
• Plan określa cele głównych funkcji państwa wraz z miernikami stopnia ich realizacji.
• WPFP na lata 2024-2027 nie zawiera „Programu konwergencji”, gdyż prawo europejskie obecnie nie wymaga takich dokumentów.

Przyjęty w WPFP scenariusz zakłada, że w 2024 r. nastąpi przyspieszenie wzrostu realnego PKB do 3,1% (wobec 0,2% rok wcześniej), a w 2025 r. do 3,7%. Prognozy wskazują, że w kolejnych latach wzrost gospodarczy w Polsce utrzyma się na poziomie  ponad 3%, m.in. dzięki malejącej inflacji oraz inwestycjom podejmowanym w ramach Krajowego Planu Odbudowy.

Deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych (zgodnie z unijną metodyką ESA2010) wyniósł w 2023 r. 5,1% PKB, co oznacza pogorszenie wyniku o 1,7 pkt. proc. PKB w stosunku do roku 2022.

Komisja Europejska zapowiedziała publikację 19 czerwca br. raportów otwierających procedurę nadmiernego deficytu wobec państw UE w oparciu o dane o deficycie w 2023 r. W poprzednich latach (2020-23) procedura ta była zawieszona dla całej UE ze względu na skutki pandemii Covid-19. Obecnie Komisja zaprezentuje prognozy, dane historyczne i oceni charakter przekroczenia przez deficyt nominalny progu 3% PKB - czy było ono wyjątkowe, tymczasowe oraz czy deficyt pozostał bliski 3% PKB. Oceni też, czy przekroczenie wartości referencyjnej wynikało z innych istotnych czynników – czyli wydatków na obronność, środków przedsięwziętych w celu złagodzenia gospodarczych i społecznych skutków wysokich cen energii, oraz zapewnienia pomocy humanitarnej dla osób uciekających z Ukrainy po inwazji Rosji.

Zwiększenie deficytu w Polsce było skutkiem m.in. znaczącego wzrostu nakładów na modernizację sił zbrojnych (ustawa o obronie Ojczyzny) oraz działań osłonowych łagodzących skutki wyższych cen energii, wspierających gospodarstwa domowe, podmioty wrażliwe i przedsiębiorstwa w ramach tarczy antyinflacyjnej, energetycznej i solidarnościowej. Kontynuowano także  działania nakierowane na pomoc i wsparcie obywatelom Ukrainy, finansowane przede wszystkim przez Fundusz Pomocy. Biorąc powyższe pod uwagę, przekroczenie przez deficyt budżetowy progu 3% PKB miało w Polsce charakter wyjątkowy.

Od 2025 r. prognozy zamieszczone w WPFP zakładają stopniowe zmniejszanie deficytu średnio o 0,5% PKB w ujęciu strukturalnym rocznie. Z powodu wysokich wydatków militarnych dług sektora bez podjęcia dodatkowych działań konsolidacyjnych przekroczyłby w ten scenariuszu 2026 r. 60% PKB. Aby zapobiec tej sytuacji, rząd przedstawi jesienią tego roku strategię konsolidacji w ramach planu budżetowo-strukturalnego wymaganego nowymi zasadami zarządzania gospodarczego UE.

Jednym z następstw reformy zarządzania gospodarczego w Unii Europejskiej jest zwiększenie znaczenia niezależnych instytucji fiskalnych w systemie finansów publicznych wszystkich państw UE. Instytucje te mają pełnić rolę doradczą w kwestiach dotyczących finansów publicznych. W związku z tym, w Ministerstwie Finansów pracujemy nad przepisami ustanawiającymi Radę Fiskalną. Projekt ten jest realizowany we współpracy z ekspertami Banku Światowego, a jego zakończenie planowane jest w pierwszej połowie br.

Równocześnie, w II kwartale br. planujemy przedstawić  propozycję dostosowania stabilizującej reguły wydatkowej, opisanej w art. 112aa ustawy o finansach publicznych, do zmian w unijnych regułach budżetowych. Propozycje uwzględnią również wnioski z cyklicznego przeglądu reguły prowadzonego we współpracy z Międzynarodowym Funduszem Walutowym.

Prognoza głównych zmiennych budżetowych w latach 2024-27

	2024	2025	2026	2027
PKB w ujęciu realnym, wzrost w %	3,1	3,7	3,4	3,0
Inflacja (CPI) w %	5,2	4,1	3,3	2,5
Nakłady brutto na środki trwałe, wzrost w %	5,0	5,3	5,4	5,6
Stopa bezrobocia (BAEL) w %	2,9	2,7	2,6	2,6
Wynik nominalny sektora instytucji rządowych i samorządowych (% PKB)	-5,1	-4,4	-3,8	-3,3
Dług sektora instytucji rządowych i samorządowych (% PKB)	53,4	57,3	60,5	61,3