Państwowa Agencja Atomistyki

W celu zapobiegania nieuprawnionemu użyciu materiałów jądrowych podlegają one specjalnej ewidencji.

Ewidencję i kontrolę materiałów jądrowych prowadzi Państwowa Agencja Atomistyki. W sprawach dotyczących kontroli eksportu i importu materiałów jądrowych, towarów strategicznych i technologii podwójnego zastosowania Agencja współpracuje z Ministerstwem Rozwoju, Pracy i Technologii . Na podstawie opinii przekazywanych w ramach systemu Tracker przez Państwową Agencję Atomistyki i inne ministerstwa, Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii wydaje decyzje w sprawach odnoszących się do kontroli eksportu i importu materiałów jądrowych.

Informacje o zmianach ilościowych stanu materiałów jądrowych u użytkowników są centralnie zbierane przez system ewidencji i kontroli materiałów jądrowych w PAA. Miesięczne sprawozdania są przekazywane do Euratom Safeguards Office (ESO) przez użytkowników obiektów jądrowych w formie elektronicznych raportów.

Inspektorzy dozoru jądrowego Państwowej Agencji Atomistyki wraz z inspektorami Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej dokonują kontroli w obiektach w celu zweryfikowania danych o materiałach jądrowych, jak również kontroli uzupełniających w ramach realizacji postanowień Protokołu Dodatkowego. Celem tych kontroli jest zweryfikowanie zadeklarowanej działalności w zakładach.

Krajowy system ewidencji materiałów jądrowych, spełniający funkcję kontroli nad tymi materiałami w Polsce, wypełnia zobowiązania państwa wynikające z:

• Artykułu III Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (NPT), sporządzonego w Moskwie i Londynie dnia 1 lipca 1968 r. Dz. U. 1970 nr 8 poz. 60. Układ zaczął obowiazywać w Polsce 5 marca 1970 r.
• Porozumienia między Królestwem Belgii, Królestwem Danii, Republiką Federalną Niemiec, Irlandią, Republiką Włoską, Wielkim Księstwem Luksemburga, Królestwem Niderlandów, Europejską Wspólnotą Energii Atomowej i Międzynarodową Agencją Energii Atomowej dotyczącego wprowadzenia w życie artykułu III ustęp 1 i 4 Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej, podpisanego w Brukseli dnia 5 kwietnia 1973 r.  Dz. U. 2007 nr 218 poz. 1617. Porozumienie obowiązuje w Polsce od 1 marca 2007 r.
• Protokołu dodatkowego do Porozumienia między Republiką Austrii, Królestwem Belgii, Królestwem Danii, Republiką Finlandii, Republiką Federalną Niemiec, Republiką Grecką, Irlandią, Republiką Włoską, Wielkim Księstwem Luksemburga, Królestwem Niderlandów, Republiką Portugalską, Królestwem Hiszpanii, Królestwem Szwecji, Europejską Wspólnotą Energii Atomowej a Międzynarodową Agencją Energii Atomowej dotyczącego wprowadzenia w życie artykułu III ustęp 1 i 4 Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej podpisanego w Wiedniu dnia 22 września 1998 r. (01.03.2007) Dz. U. 2007 nr 156 poz. 1096. Protokół wszedł w życie 1 marca 2007 r.
• Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej podpisanego w Rzymie 25 marca 1957 r. W Polsce postanowienia Traktatu obowiazują od momentu akcesji do Unii Europejskiej.
• Rozporządzenia Komisji (Euratom) nr 302/2005 z dnia 8 lutego 2005 r. w sprawie stosowania zabezpieczeń przyjętych przez Euratom (Dz.U. UE L54 z 28 lutego 2005 r.)

W Państwowej Agencji Atomistyki został przygotowany „Poradnik dla stosujących materiały jądrowe i wykonujących działalność z technologiami jądrowymi”. Materiały jądrowe w Polsce wykorzystywane są m.in. przez Narodowe Centrum Badań Jądrowych, Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych, Instytut Chemii i Techniki Jądrowej oraz zakłady medyczne, naukowe  i przemysłowe.

Potrzeba przygotowania Poradnika wyniknęła z faktu, że liczba podmiotów, które muszą dostarczyć informacji związanych z zabezpieczeniami materiałów jądrowych, może wzrosnąć wraz z rozwojem programu energetyki jądrowej. Polska powinna rozwinąć istniejące mechanizmy, aby zapewnić, że wszystkie podmioty zobowiązane do przekazania organowi regulacyjnemu (czyli PAA) informacji związanych z zabezpieczeniami są świadome obowiązku składania stosownych sprawozdań. Dodatkowo, opublikowanie Poradnika realizuje jedną z rekomendacji INIR* – „Planowanie opracowanie, wdrożenie i egzekwowanie ram prawnych dotyczących zabezpieczeń, w tym stworzenie krajowego systemu ewidencji i kontroli materiałów jądrowych”.