Państwowa Agencja Atomistyki

Program Polskiej Energetyki Jądrowej to strategiczny dokument rządowy. Określa on zadania niezbędne do realizacji w celu budowy pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce. Aktualizacja Programu została przyjęta przez Radę Ministrów 2 października 2020 r. i opublikowana w Monitorze Polskim, poz. 946 z 16 października 2020 r.

Czytaj: Program Polskiej Energetyki Jądrowej (PDF, 9,3 MB)

Program przedstawia zakres i strukturę organizacji działań, jakie należy podjąć, aby:

• wdrożyć energetykę jądrową,
• zapewnić bezpieczną i efektywną eksploatację obiektów energetyki jądrowej,
• zapewnić likwidację obiektów energetyki jądrowej po zakończeniu okresu eksploatacji
• zapewnić bezpieczeństwo postępowania z wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi.

Harmonogram realizacji Programu został rozpisany na lata 2020-2043.

W Programie określone zostały koszty związane z jego realizacją do 2033 r., czyli do końca realizacji l etapu – uruchomienia pierwszej elektrowni jądrowej.

Ponadto Program Polskiej Energetyki Jądrowej przedstawia plan przygotowania i wdrożenia planu rozwoju zasobów ludzkich i realizacji inwestycji towarzyszących.

Przewiduje się przeprowadzanie aktualizacji Programu co 4 lata, co pozwoli także na weryfikację danych o kosztach potrzebnych do jego realizacji.

W realizację Programu Polskiej Energetyki Jądrowej są zaangażowane trzy główne instytucje:

1. minister właściwy ds. energii – zajmuje się koordynacją i promocją Programu Polskiej Energetyki Jądrowej, wsparciem udziału polskiego przemysłu w Programie w celu wykorzystania energii jądrowej;
2. inwestor – zapewnia finansowanie inwestycji, uzyskanie odpowiednich zezwoleń i pozwoleń, a także realizuję budowę elektrowni jądrowej oraz jej eksploatację;
3. Państwowa Agencja Atomistyki jako regulator (dozór jądrowy) – sprawuje nadzór nad bezpieczeństwem obiektu jądrowego i jego działalnością, w tym:

• prowadzi kontrole
• przeprowadza oceny bezpieczeństwa,
• wydaje zezwolenia
• nakłada ewentualne sankcje.

Prezes Państwowej Agencji Atomistyki jest niezależnym, centralnym organem administracji rządowej pełniącym rolę dozoru jądrowego. Przy pomocy podległej mu Agencji sprawuje nadzór nad bezpiecznym wykorzystaniem promieniowania jonizującego w przemyśle, medycynie czy badaniach naukowych.

Zadania Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki, jako organu dozoru jądrowego, w odniesieniu do obiektów jądrowych, w tym elektrowni jądrowych, to przede wszystkim:

1. formułowanie wymagań w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej,
2. prowadzenie procesu wydawania zezwoleń na budowę i funkcjonowanie obiektów jądrowych,
3. wykonywanie analiz i ocen oraz prowadzenie kontroli zapewnienia bezpieczeństwa przez inwestora, a następnie przez instytucję eksploatującą obiekt jądrowy
4. wydawanie zaleceń technicznych wskazujących szczegółowe sposoby zapewnienia bezpieczeństwa,
5. nakładanie sankcji wymuszających przestrzeganie odpowiednich przepisów.

Prezes PAA będzie realizował swoje funkcje na wszystkich etapach cyklu życiowego obiektów jądrowych, począwszy od oceny środowiskowej i lokalizacji, przez projektowanie, budowę, rozruch, eksploatację, aż do ich likwidacji. Jego zadaniem będzie sprawdzenie i potwierdzenie wypełnienia przez inwestora wymagań bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej.

Jednym z głównych zadań realizowanych w Programie Polskiej Energetyki Jądrowej jest wzmocnienie dozoru jądrowego. Wzmocnienie to będzie realizowane w trzech obszarach:

• wzmocnienie kadrowe,
• zaplecze sprzętowe i infrastrukturalne
• wsparcie techniczno-eksperckie dla PAA

Wzmocnienie kadrowe

Zdolność PAA do efektywnego wypełniania zadań dozoru jądrowego zależy przede wszystkim od posiadania wysoko wykwalifikowanych kadr.

Nadzór regulacyjny nad realizacją inwestycji w zakresie projektowania, budowy i eksploatacji elektrowni jądrowej jest nowym wyzwaniem dla Prezesa PAA, wymagającym wzmocnienia obecnej kadry o pracowników wyspecjalizowanych w wielu dziedzinach technicznych. PAA w ciągu ostatnich lat podjęła szereg działań mających na celu wzmocnienie kompetencji dozoru jądrowego. Efektywne wykonywanie zadań przez pracowników dozoru jądrowego wymaga wieloletniego budowania kompetencji. Proces rozwoju kompetencji pracowników PAA jest kontynuowany od kilku lat z wykorzystaniem głównie możliwości szkoleniowych oferowanych przez Międzynarodową  Agencję Energii Atomowej oraz w ramach współpracy międzynarodowej (szkolenia, staże inspektorów PAA w krajach o zaawansowanym stopniu rozwoju energetyki jądrowej).

PAA przygotowuje wdrożenie systemu szkoleń dla kadry w zakresie technologii jądrowej oraz metodologii i kryteriów przeprowadzenia oceny dozorowej, a także prowadzenia kontroli obiektów jądrowych.

Zaplecze sprzętowe i infrastrukturalne

W celu odpowiedniej realizacji zadań na potrzeby Programu Polskiej Energetyki Jądrowej, PAA dokona zakupu odpowiedniego sprzętu i oprogramowania dla wykonywania analiz bezpieczeństwa oraz weryfikacji dokumentacji złożonej we wniosku. Ponadto, rozbudowywany jest system monitoringu radiacyjnego kraju oraz opracowywane są programy w zakresie reagowania w razie zdarzeń radiacyjnych oraz w pochodnych sytuacjach kryzysowych.

Niezbędne będzie również zapewnienie dozorowi siedziby zapewniającej spełnienie wymogów bezpieczeństwa informacyjnego, całodobowej służby awaryjnej, a także inne niezbędne warunki związane z realizacją zadań na rzecz bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej kraju.

Wsparcie techniczno-organizacyjne (Technical Support Organization)

PAA będzie odpowiedzialna za ocenę spełnienia wymagań bezpieczeństwa oraz wydawanie stosownych zezwoleń i opinii. Na Prezesie PAA i pracownikach PAA będzie spoczywać końcowa odpowiedzialność za dokonanie prawidłowej oceny dozorowej oraz reglamentację działalności związanej z budową, rozruchem, eksploatacją i likwidacją obiektu jądrowego.

Istotna część analiz i ekspertyz w obszarze technologii jądrowej oraz poszczególnych dziedzin technicznych będzie zlecona podmiotom zewnętrznym. Ze względu na szeroki zakres oraz złożoność zagadnień technicznych koniecznych do weryfikacji przez dozór jądrowy, potrzebne jest wsparcie organizacji posiadającej niezbędne kompetencje i programy obliczeniowe.

Praktyka związana z korzystaniem z organizacji wsparcia eksperckiego jest wspólna dla wszystkich regulatorów jądrowych. Zgodnie z zaleceniami MAEA, regulator jądrowy winien korzystać z usług tego rodzaju niezależnych organizacji technicznych, wykonujących pracę analityczną, wspierającą dozorowy proces decyzyjny na wszystkich etapach procesu inwestycyjnego.

Więcej informacji o Programie Polskiej Energetyki Jądrowej można znaleźć na stronach Ministerstwa Klimatu i Środowisk