Państwowa Agencja Atomistyki

Obecnie w kraju nie ma zagrożenia dla zdrowia i życia mieszkańców oraz dla środowiska. Wskazania aparatur pomiarowych są w normie. Ponadto PAA jest w stałym kontakcie z ukraińskim dozorem jądrowym SNRIU oraz z Międzynarodową Agencją Energii Atomowej (MAEA). Otrzymujemy także szczegółowe informacje oraz komunikaty w ramach międzynarodowego systemu wczesnego powiadamiania o zdarzeniach radiacyjnych (USIE).

Do pojawiających się w przestrzeni medialnej licznych informacji na temat możliwości zaminowania Zaporoskiej Elektrowni Jądrowej oraz ewentualnego wysadzenia tego obiektu odniosła się m.in. MAEA. 5 lipca Agencja poinformowała, że eksperci MAEA będący na terenie elektrowni, prowadzą od kilku tygodni inspekcje obiektu. Do tej pory nie zaobserwowali żadnych, widocznych oznak min lub materiałów wybuchowych. Jak informuje Rafael Grossi, Dyrektor Generalny MAEA, eksperci Agencji poprosili o dodatkowy dostęp, który jest niezbędny do potwierdzenia braku min lub materiałów wybuchowych na miejscu. W szczególności potrzebny jest dostęp do dachów bloków reaktorów 3 i 4, a także dostęp do części hal turbin i niektórych części układu chłodzenia w elektrowni. Pełna treść komunikatu TUTAJ.

Reaktory w Zaporoskiej Elektrowni Jądrowej są od dłuższego czasu wygaszone i potrzeba znacznie mniej energii elektrycznej i wody do ich chłodzenia. Od momentu wygaszenia ilość reakcji jądrowych, które normalnie w trakcie pracy reaktora zachodzą w paliwie jądrowym, drastycznie spada, co przyczynia się do zmniejszania ilości wydzielanego tzw. ciepła powyłączeniowego. Zatrzymanie kontrolowanej reakcji rozszczepienia powoduje również, że w elektrowni, wraz z upływem czasu, następuje rozpad izotopów promieniotwórczych, a tym samym zmniejszenie ich ilości. Ma to szczególne znaczenie dla izotopów krótkożyciowych, takich jak jod 131 (I-131), którego zawartość w paliwie jądrowym jest obecnie pomijalna z punktu widzenia potencjalnego zagrożenia.

Ponadto ukraińska elektrownia znajduje w odległości ok. 840 km od granicy Polski. Ten dystans stanowi ochronę przed skutkami zdarzenia radiacyjnego. Duże znaczenie dla bezpieczeństwa Polski ma również proces rozcieńczenia skażeń w atmosferze (im dalej, tym mniejsze jest ich stężenie) oraz warunki klimatyczne związane z lokalizacją elektrowni (ukształtowanie terenu, kierunek i prędkość wiatru, opady atmosferyczne). Stanowią one barierę dla transportu (dyspersji) potencjalnych skażeń promieniotwórczych nad terytorium Polski.

Elektrownie jądrowe posiadają szereg zabezpieczeń przed różnego rodzaju sytuacjami kryzysowymi (np. awaria techniczna, błąd ludzki, działania sił przyrody, odcięcie zewnętrznych systemów zasilania). Jednym z ważniejszych systemów zabezpieczających, stosowanych w takich obiektach jak Zaporoska Elektrownia Jądrowa jest gruba na półtora metra żelbetowa obudowa bezpieczeństwa. Chroni ona elektrownię przed różnego rodzaju zdarzeniami zewnętrznymi, jak również awariami wewnętrznymi.

Krajowy monitoring radiacyjny w Polsce to blisko 90 urządzeń pomiarowych, które weryfikują obecność izotopów promieniotwórczych w powietrzu. Duża ich część rozlokowana jest przy wschodniej granicy kraju. Bieżące wyniki monitoringu radiacyjnego dostępne są na stronie PAA: https://monitoring.paa.gov.pl/maps-portal/.

Z kolei Komisja Europejska prowadzi monitoring radiacyjny Europy (w ramach systemu EURDEP). Bieżące wyniki, dostępne dla każdego zainteresowanego przedstawiane są na stronie: https://remap.jrc.ec.europa.eu/Advanced.aspx.