Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Augustowie

Hiszpanka – śmiertelna zaraza XX wieku

Wysoce zaraźliwa i niezwykle śmiertelna – w ciągu trzech miesięcy spowodowała śmierć ponad 50 milionów osób na świecie, a przez cały okres panowania pandemii (1918-1919) zarażonych było pół miliarda osób. Hiszpanka była wywoływana przez groźną odmianę wirusa grypy A, podtyp H1N1. Wirus ten występował u ptactwa, natomiast w wyniku mutacji zaatakował organizmy ludzkie. Nazwa hiszpanka pochodzi od Hiszpanii, której władze jako pierwsze oficjalnie przekazały do opinii publicznej rzeczywistą liczbę przypadków zachorowań w kraju. Ze względu na panującą I wojnę światową, wiele danych dotyczących zachorowań w innych krajach było tuszowanych. Wirus przenosił się drogą kropelkową. Początkowe objawy u osób chorych były bardzo zbliżone do zwykłej grypy. Pojawiała się gorączka, ból mięśni, osłabienie. Pierwsza fala ukazała się wiosną 1918 roku. Jej postać była wysoce zaraźliwa, natomiast łagodna w przebiegu. Podczas drugiej fali, latem tego samego roku odnotowano wyższą liczbę zgonów, ponieważ dodatkowym objawem u chorych było zapalenie płuc i osłabienie odporności. Ponadto pojawiały się krwawienia z nosa, żołądka i jelit. Trzecia fala niosła za sobą wysoką śmiertelność i swoje żniwa pokładała (jak i w przypadku drugiej fali) najczęściej u osób w grupie wiekowej 20-40 lat. Ze względu na trwającą wojnę, bardzo utrudnione było leczenie. Brak dostępu do leków, obniżona odporność, złe warunki higieniczne i głód sprzyjały powstawaniu powikłań u chorych. Jedynym środkiem leczenia była aspiryna, której przedawkowanie powodowało zaburzenia krzepliwości. U młodych osób bardzo często dochodziło do silnych i gwałtownych reakcji immunologicznych, powodując znaczny wzrost zgonów w tej grupie wiekowej. Pierwsze przypadki tej choroby w Polsce odnotowano w Grodnie w 1918 roku latem. Ciężko określić szczegółowo, ile osób w Polsce chorowało na hiszpankę i ile zmarło. Szacunkowo w latach 1918-1919 w Polsce chorowało od około 3 do 6 mln osób, natomiast zmarło około
250 tys.

Od wybuchu pandemii hiszpanki do dziś mija ponad 100 lat. Postęp medycyny i obecnie prowadzone programy szczepień ochronnych przyczyniły się do poprawy stanu zdrowia ludności. Dzisiaj dzięki odpowiednim aparaturom możliwe jest wykrycie patogenu w parę miesięcy, gdzie w przypadku hiszpanki trwało to około 12 lat. W obecnej sytuacji w walce z koronawirusem juz po niecałym roku od wybuchu pandemii powstała szczepionka, która ma na celu ograniczenie nowych zachorowań lub zapobieganie ciężkim powikłaniom.

Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna

w Augustowie