Europejski Tydzień Szczepień
W dniach od 21 do 27 kwietnia trwa Europejski Tydzień Szczepień pod hasłem #SzczepionkiChroniąPokolenia
Szczepienia ochronne są najskuteczniejszym sposobem zwalczania chorób zakaźnych. Pierwsze próby walki z chorobami zakaźnymi podejmowano w Indiach gdzie zmagano się z ospą prawdziwą, a próby zwalczania plagi polegały na zakładaniu dzieciom ubrań po chorych na ospę lub wkłuwaniu igły zakażonej ropą pobraną od chorych.
Wakcynologię zapoczątkował Edward Jenner w 1796 roku wprowadzając ropę z pęcherza na dłoni w dwa nacięcia na ramieniu ośmioletniego chłopca, tym samym wszczepiając mu krowiankę. Chłopiec miał delikatny przebieg choroby i szybko wyzdrowiał. Po 6 tygodniach ponownie wykonał zabieg na ramieniu chłopca tym razem od osoby chorej na ospę prawdziwą.
Szczepionka jest preparatem, który imituje naturalne zachorowanie i wpływa na rozwój odporności w taki sam sposób jak podczas kontaktu z prawdziwym drobnoustrojem.
Szczepionka składa się z substancji czynnej (antygenu lub informacji genetycznej o jego syntezie) oraz z substancji pomocniczych.
Substancje pomocnicze (adiuwanty) zwiększają stabilność, aktywność oraz bezpieczeństwo preparatu. Wszystkie adiuwanty zostały szczegółowo przebadane i stosowane są w bezpiecznej ilości. Zaliczamy do nich między innymi: wodorotlenek glinu, fosforan glinu, cukry, białka, aminokwasy oraz tiomersal.
Natomiast antygeny mogą być:
- żywe drobnoustroje,
- zabite (inaktywowane) drobnoustroje,
- rozbite drobnoustroje lub ich fragmenty,
- oczyszczone białka, w tym rekombinowane białka otrzymane metodami inżynierii genetycznej,
- oczyszczone polisacharydy,
- produkty metabolizmu bakterii (toksyny),
- materiał genetyczny z informacją o syntezie antygenu (np. mRNA).
Typ odpowiedzi odpornościowej na szczepienie zależy od drogi podania (domięśniowo, śródskórnie, doustnie), rodzaju antygenu szczepionkowego oraz adiuwantu.
W Polsce opracowywany jest Program Szczepień Ochronnych popularnie nazywany Kalendarzem Szczepień każdego roku przez Główny Inspektorat Sanitarny. Zawarte są w nim szczepienia obowiązkowe oraz zalecane.
Obowiązkiem szczepień ochronnych objęte są następujące choroby zakaźne:
- Błonica
- Gruźlica
- inwazyjne zakażenia Haemophilus influenzae typu b
- inwazyjne zakażenia Streptococcus pneumoniae
- krztusiec
- nagminne zapalenie przyusznic (świnka)
- odra
- ospa wietrzna
- ostre nagminne porażenie dziecięce (poliomyelitis)
- różyczka
- tężec
- wirusowe zapalenie wątroby typu B
- wścieklizna
- zakażenia powodowane przez rotawirusy