Rok 2018 był dobrym rokiem pod względem polityki społecznej. Mijające miesiące to praca MRPiPS m.in. nad nowym programem „Dobry Start” oraz nowa odsłona programu Maluch+, mających na celu wsparcie i rozwój miejsc opieki nad najmłodszymi dziećmi.

„Uważam, że to był bardzo dobry rok dla polityki społecznej i dla Polski” – mówiła w Radiu Gorzów Elżbieta Rafalska Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podsumowując mijający rok 2018. „Zobaczmy jaki mamy wzrost gospodarczy, jaką mamy sytuację na rynku pracy, jaki jest stan finansów publicznych” – mówiła wskazując na poprawę sytuacji gospodarczej w Polsce. „Spodziewany deficyt finansów publicznych na koniec roku, o którym lada moment się dowiemy, ma być na poziomie jednego procenta, ok 15 mld zł” – dodała.

Polacy to fantastyczna wspólnota

Zdaniem Minister najważniejszym wydarzeniem mijającego roku było stulecie odzyskania niepodległości oraz wybory samorządowe. Jej zdaniem „marsz jedenastego listopada to przykład fantastycznej umiejętności mobilizowania się i tworzenia wspólnoty przez Polaków, pokazania zgody w obliczu historycznego wydarzenia”. Minister Rafalska zwróciła uwagę, że marsze odbywały się również w mniejszych miejscowościach, co pokazało jak bardzo Polacy są dumni z historii swojego kraju. „Nasz patriotyzm jest nowoczesny, ale ciągle odwołujemy się do naszej narodowej tożsamości, jesteśmy przywiązani do tradycji” – mówiła Minister. „Na pewno to była myśl przewodnia całego roku 2018” – dodała. Istotne były również wybory samorządowe w końcówce roku.

Zdaniem Minister bardzo ważne były również działania w zakresie polityki rodzinnej w nowej odsłonie - wzbogacona o nowy moduł rządowego programu wyprawki szkolnej Dobry Start. Elżbieta Rafalska przypomniała, że z programu skorzystało ponad 4,5 mln polskich dzieci uczęszczających do szkół. Mijający rok w polityce społecznej to również nowa odsłona takich programów jak Maluch+, w którym trzykrotnie zwielokrotnione zostały nakłady finansowe oraz dodano nowy montaż finansowy.

„Ważne jest to, że istotnie poprawia się dostępność do miejsc opieki, polityka senioralna, nowa sytuacja na rynku pracy” – wyliczyła Elżbieta Rafalska Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Kryterium dochodowe przy 500+ rośnie

Minister Rafalska mówiła także o podniesieniu kryterium dochodowego w Programie Rodzina 500+: „Po dokładnej analizie Programu Rodzina 500+, wiadomo ile jest osób uprawnionych, jakie są powody straty uprawnienia do tego świadczenia”. Minister podkreśliła, że nie każde świadczenie jest oparte o kryterium dochodowe - od drugiego dziecka bez żadnych ograniczeń świadczenie jest wypłacane. W związku z tym, że rosną wynagrodzenia, rośnie wysokość minimalnego wynagrodzenia (od 2015 do 2019 wzrośnie o 500 zł), więc nie może być takiej sytuacji, że np.: dwuosobowa rodzina, jeżeli jej zarobki wynoszą tyle, co minimalne wynagrodzenie będzie miała ograniczoną dostępność do świadczenia w oparciu o kryterium dochodowe, bo w rodzinie jest jedno dziecko – powiedziała Minister. Dodała, że w Polsce jest przyjęta weryfikacja kryteriów dochodowych w systemie trzyletnim, ona nie jest obligatoryjna, ale jest czasookresem, w którym poddawane jest weryfikacji. Ministerstwo nie chce odkładać w czasie tej weryfikacji, gdyż jesteśmy w trzecim okresie zasiłkowym, który rozpoczął się w październiku, żeby wprowadzić nowe kryterium dochodowe musimy być wcześniej poinformowani, ponieważ wnioski zaczynamy składać już w lipcu 2019 r. - dodała Rafalska.

Należy pamiętać, że prawidłowo przeprowadzony proces legislacyjny wymaga konsultacji społecznych, przyjęcia przez stały Komitet Rady Ministrów, Radę Ministrów, odpowiedni czas zanim Sejm uruchomi procedurę oraz odpowiedni vacatio legis, aby samorządy mogły się przygotować. – Do końca pierwszego kwartału, a nawet wcześniej będzie znana propozycja resortu w tym temacie – poinformowała Minister Rodziny. – Wariant z propozycją kryterium dochodowego na drugie dziecko nie wchodzi w grę – dodała. Prowadzono symulacje finansowe w sprawie wprowadzenia górnego ograniczenia dla osób w lepszej sytuacji dochodowej, ale korzyści finansowe, czyli oszczędności wynikające z tego, że dane rodziny nie otrzymywałaby świadczenia byłyby naprawdę niewielkie, a jednocześnie wzrosłyby koszty administracyjne, ponieważ trzeba zweryfikować i przeliczyć każdy złożony wniosek, a tych jest ponad 2 mln 400, dzieci uprawnionych do otrzymania świadczenia jest 3 mln 700. – To nie są decyzje, które pozwoliły by na to, żeby z tytułu oszczędności można było sfinansować Program Rodzina 500+ na każde dziecko w rodzinie – zaznaczyła Minister.

Płaca minimalna i stawka godzinowa w górę.

Rozmawiano także o płacy minimalnej, która obecnie wynosi 2250 zł. Należy pamiętać, że gonimy kraje Europy zachodniej, kraje, które są wcześniej w Unii Europejskiej niż Polska nie tylko minimalnym wynagrodzeniem, ale tez przeciętnym wynagrodzeniem i ciągle ta różnica jest spora – wyjaśniła Minister Rafalska.

Musimy zobaczyć, ze minimalne wynagrodzenie w Polsce w ostatnich latach, nawet nie tylko tych trzech, rosło zdecydowanie szybciej niż dziesięć lat temu. I, jak powiedziała Pani Minister wcześniej, wzrost minimalnego wynagrodzenia o 500 zł między 2015 a 2019 rokiem pozwala zachować relację do przeciętnego wynagrodzenia, czyli minimalne wynagrodzeni stanowi 47 % przeciętnego wynagrodzenia. Kiedyś stanowiło 30 % – 40 %. Minimalne wynagrodzenie w 2019 roku wzrośnie o 7,1 %, pociągnie to za sobą zmianę stawki godzinowej, która wyniesie w 2019 roku 14,70 zł. Elżbieta Rafalska zaznaczyła, że należy pamiętać, że kiedy wprowadzano stawkę godzinową dla umów cywilnoprawnych, to startowe wynosiło 13 zł, więc pomału jest poprawa. Minister nie ma nic przeciw temu, by minimalne wynagrodzenie, wynagrodzenia w Polsce rosły szybciej, żeby dogonić chociaż Hiszpanię, choć nie jest to docelowy punkt odniesienia.

Poruszono również temat Funduszu Solidarnościowego, który ma funkcjonować od 1 stycznia. Jego istotnym celem jest wsparcie społeczne, zawodowe, zdrowotne osób niepełnosprawnych. Na przychody Funduszu składają się obowiązkowe składki z Funduszu Pracy, które stanowią 0,15% składki, która odprowadzamy na Fundusz Pracy, czyli wysokość odprowadzanej składki, która wynosi 2,45 % nie ulegnie zmianie, ale cząstka tej składki popłynie na Fundusz Solidarnościowy. Potem będą też, ta część, która stanowi daninę solidarnościową, którą płacą osoby fizyczne, których dochody przekraczają 1 mln zł w skali roku i one płacą 4% od nadwyżki za rok podatkowy. – Liczymy, że ten Fundusz będzie dysponował 2 mld zł, ale jeszcze nie w 2019 roku – dodała Minister. Początkowo Fundusz będzie się składał z tej części składki pracy i resort uruchomi, na co będzie chciał przeznaczyć środki Funduszu w 2019 roku. – Możemy mówić o opiece wytchnieniowej, czyli program dla opiekunów osób niepełnosprawnych, asystenta osobistego osoby niepełnosprawnej, centra opiekuńczo-mieszkaniowe – wyliczyła Minister Rafalska. Do końca stycznia przygotowywany jest program działań, oczekiwane są oferty z innych resortów i konkretne zadania na rok 2019 zostaną przedstawione może już na początku lutego i ogłoszone projekty i konkursy – powiedziała Rafalska.

Apel Minister do gmin o szersze stosowanie Programu 75+

Minister Rodziny poinformowała, że martwi ją to, że samorządy nie korzystają z Programu 75+ w takim zakresie, w jakim było by to możliwe. Niewiele gmin skorzystało, a rozwijanie usług opiekuńczych jest przyszłością  w rozwiązywaniu problemów związanych ze starzeniem się społeczeństwa – o tym wiedzą wójtowie najmniejszych miejscowości, czy burmistrzowie, czy prezydenci. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej proponuje 50 % współfinansowanie zadań, a mimo to część samorządów, albo nie realizuje usług opiekuńczych, a powinna, bo jest to ich zadanie własne o charakterze obowiązkowym, nie fakultatywnym, zawsze jest to ta forma pomocy środowiskowej, która jest przyjazna dla osoby starszej, która pozostaje w swoim środowisku, natomiast z punktu widzenia samorządu znacznie tańsza niż forma opieki instytucjonalnej.

Minister liczy, że nowo wybrane samorządy, burmistrzowie, radni wykażą większe zainteresowanie i będą korzystali z tego Programu, który w nowej odsłonie na 2019 rok jest atrakcyjniejszy, ponieważ nie dotyczy wyłącznie osób samotnych, ale także tych, które pozostają w rodzinach. Mogą z Programu korzystać samorządy, które świadczą usługi opiekuńcze przez spółdzielnie socjalne; do tej pory korzystały z Programu gminy, samorządy, które miały zatrudnionych własnych opiekunów. Minister zaapelowała, aby zainteresować się Programem. Dodała, że może warto by presja społeczna wpłynęła na gminy, dlaczego nie realizują Programu.

Odmrożenie kwoty bazowej w sferze budżetowej

Minister odniosła się do protestów różnych środowisk w sprawie podwyżek. 2019 rok dla pracowników sfery budżetowej ma odmienną regulację płacową, bo po raz pierwszy zostały odmrożone kwoty bazowe. Elżbieta Rafalska powiedziała, że rozumie, że jest społeczne oczekiwanie, aby nadrobić zaległości z ośmiu lat, kiedy w sferze budżetowej były mrożone wynagrodzenia, ale w ciągu jednego roku nie jest to możliwe. Ministerstwo Rodziny zastosowało mieszany mechanizm podwyżek w sferze budżetowej, bo administracja rządowa dostrzegała dużą rotację kadrową, duże odejścia swojej kadry, bardzo doświadczonej i kompetentnej do konkurencyjnych firm, które dają znacznie wyższe wynagrodzenie.

Mamy taki rynek, który dziś powoduje, że pracownik czuje się na min bezpiecznie i może z dnia na dzień powiedzieć swojemu pracodawcy, który docenia swojego pracownika, że zmienia pracę, że ma lepszą ofertę, albo dostanie wyższe wynagrodzenie, albo odejdzie. Minister poinformowała, że martwi ją to, że zwolnienia lekarskie staja się narzędziem w walce o wynagrodzenia. – Nie idzie się po L4, żeby protestować przeciwko wynagrodzeniom, tylko korzysta się ze zwolnienia lekarskiego wyłącznie w przypadku choroby, kiedy to lekarz takie zwolnienie wtedy wydaje – dodała Rafalska.