Polska w Wenezueli

System gospodarczy i najważniejsze strategie gospodarcze

Zadania z zakresu administracji gospodarczej realizuje głównie Ministerstwo Spraw Gospodarczych, Handlu, Przemysłu i Handlu Zagranicznego oraz Ministerstwo Finansów i Inwestycji, którym kieruje premier. Te dwa resorty nadzorują działalność wyspecjalizowanych agencji rządowych, wykonujących zadania z zakresu gospodarczego i zarządzające surowcami strategicznymi, takimi jak ropa naftowa.

Ostatnia Strategia wzrostu i rozwoju Barbadosu na lata 2013–2020 została stworzona z konieczności zwiększenia wydajności gospodarki państwowej przy jednoczesnym zachowaniu zasad zrównoważonego rozwoju. Głównymi celami strategii były:

- Przywrócenie gospodarki Barbadosu do zrównoważonej stopy wzrostu na poziomie 3% do 2017 r. i 4.5% do 2020 r. przy jednoczesnym zachowaniu równowagi makroekonomicznej (m. in. poprzez zwiększenie produkcji żywności oraz bezpieczeństwa żywnościowego, zwiększenie eksportu produktów i usług, zmniejszenie stopy bezrobocia i poziomu deficytu fiskalnego, a także wzmocnienie bankowości i stabilności sektora finansowego)

- Ułatwienie szeroko zakrojonych zmian i reform gospodarczych (m. in. zmniejszenie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej oraz kosztów życia, a także zwiększenie konkurencyjności i wydajności na arenie międzynarodowej)

- Wsparcie społecznego i ludzkiego rozwoju (głównie poprzez zmniejszenie poziomu ubóstwa)

- Wsparcie zrównoważonego rozwoju środowiska w kontekście zielonej gospodarki (m. in. poprzez zmniejszenie zależności od paliw kopalnych, przeciwdziałanie zmianom klimatycznym i budowanie odporności na zagrożenia naturalne oraz te spowodowane przez człowieka, a także zwiększenie badań i innowacji poprzez naukę i technologię)

Główne sektory gospodarki i ich udział w PKB

W 2023 roku oszacowano, iż PKB Barbadosu tworzy kolejno sektor usługowy (72.3%), przemysł (13.1%) oraz rolnictwo (1.4%).

Historycznie, od czasów kolonializmu brytyjskiego, gospodarka Barbadosu była nastawiona na uprawę trzciny cukrowej. Po odzyskaniu przez Barbados niepodległości w 1966 r. aktywność gospodarcza wyspy uległa dynamicznemu przesunięciu w stronę rozwoju sektora usług, przede wszystkim turystyki i finansów typu offshore oraz przemysłu lekkiego. Stopniowy upadek przemysłu cukrowniczego otworzył grunty dla innych zastosowań rolniczych w obszarach przetwórstwa rolnego oraz energii alternatywnej i odnawialnej. Niekorzystne warunki pogodowe, głównie huragany oraz upały, mają poważny wpływ na wytwarzanie żywności w Barbadosie. Rząd zidentyfikował projekty związane z energią odnawialną i odpornością na zmiany klimatu jako najważniejsze priorytety. Wyspa, przy wsparciu międzynarodowego finansowania, systematycznie dąży do zmniejszenia importu paliw i emisji dwutlenku węgla oraz rozwoju niebieskiej gospodarki.

Niepewność funkcjonowania branży turystycznej, lotnictwa komercyjnego i rejsów wycieczkowych wpływa na potencjał rozwoju gospodarczego państwa. W wyniku wybuchu pandemii COVID-19 w 2020 r. stopa rocznego wzrostu gospodarczego spadła do -12,5%.

Po zakończeniu pandemii COVID-19 sektor usług nadal stanowi główną siłą napędową ekspansji gospodarczej, zwłaszcza w obszarach międzynarodowych usług finansowych, technologii informatycznych, globalnych usług edukacyjnych, zdrowia i usług kulturalnych. 

Turystyka dominuje w sektorze usług, generując największe zatrudnienie na wyspie i stymulując rozwój innych sektorów gospodarki. Barbados słynie z luksusowych kurortów wypoczynkowych na Karaibach, które w 2023 r. przyciągnęły ponad 450 tys. turystów zagranicznych, głównie z Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. Trwały wzrost w sektorze turystycznym od 2022 r. był katalizatorem ekspansji w sektorach niehandlowych, w szczególności w budownictwie, handlu hurtowym i detalicznym, oraz sektorach biznesu i innych usług.

Polityka kursowa

Walutą Barbadosu jest dolar barbadoski (BBD), który od 1975 roku jest powiązany z dolarem amerykańskim po kursie ok. 2 BBD za 1 USD. Tworzy to stabilne środowisko walutowe dla handlu i inwestycji na Barbadosie. Dolar amerykański jest w powszechnym użytku.

Ministerstwo Finansów, Spraw Gospodarczych i Inwestycji Barbadosu kontroluje przepływ walut obcych, a Wydział Kontroli Wymiany Centralnego Banku Barbadosu (CBB) realizuje politykę walutową zgodnie z Ustawą o Kontroli Wymiany. Osoby fizyczne mogą ubiegać się za pośrednictwem lokalnego banku o konwersję równowartości 10 tys. USD (20 tys. BBD) rocznie na podróże osobiste i maksymalnie 25 tys. USD (50 tys. BBD) na podróże służbowe. CBB musi zatwierdzić konwersję każdej kwoty przekraczającej te limity. Firmy międzynarodowe, w tym firmy ubezpieczeniowe, są zwolnione z powyższych przepisów dot. kontroli wymiany walut.

Surowce i technologie krytyczne

Z wyjątkiem niektórych pasm skał i popiołu wulkanicznego, skały na Barbadosie są w całości pochodzenia osadowego. Działalność wydobywcza dotyczy zatem przede wszystkim zasobów wapienia, koralowca, gliny i łupków, piasku i żwiru oraz złóż węglowych. Te lokalnie pozyskiwane kruszywa są wykorzystywane w sektorze budowlanym i konstrukcyjnym, a także do budowy dróg, pól golfowych i ceramiki.

Na lądzie znajdują się również złoża ropy naftowej i gazu ziemnego. Obecnie Barbados produkuje około 1 tys. baryłek dziennie, które są wysyłane do Trynidadu w celu rafinacji. Morska przestrzeń naftowa Barbadosu jest ograniczona wyłączną strefą ekonomiczną (EEZ) na wschodzie i ustalonymi granicami morskimi z francuską Martyniką na północnym zachodzie, St. Lucia i St. Vincent i Grenadyny na zachodzie oraz Republikami Trynidadu i Tobago oraz Gujany na południu.  W lutym 2020 r. rząd Barbadosu podpisał traktat z rządem Trynidadu i Tobago, ustanawiający ramy współpracy w zakresie wspólnego poszukiwania, rozwoju i produkcji zasobów ropy naftowej i gazu w ramach ich wspólnej granicy morskiej.

Stan infrastruktury

Barbados posiada sieć 1600 km dróg o utwardzonej nawierzchni. Na ma infrastruktury kolejowej. W stolicy znajduje się jedyne lotnisko na terenie Barbadosu ­– Port Lotniczy Grantley Adams. Barbados ma także dwa porty morskie obsługujące statki handlowe. Wyspa posiada dostęp do sieci łączności, w tym nowoczesnej sieci światłowodowej i szybkich usługi transmisji danych 4G LTE.

Kalendarz dni wolnych od pracy

Nowy Rok - 1 stycznia

Dzień Errola Barrowa - 21 stycznia

Wielki Piątek – święto ruchome, w zależności od kalendarza chrześcijańskiego

Wielkanocn – niedziela i poniedziałek, święto ruchome, w zależności od kalendarza chrześcijańskiego

Dzień Bohaterów Narodowych - 28 kwietnia

Święto Pracy - 1 maja

Whit Monday - poniedziałek po Zielonych Świątkach, święto ruchome

Dzień Emancypacji - 1 sierpnia

Kadooment Day/Święto Zbiorów - pierwszy poniedziałek sierpnia, święto ruchome

Dzień Niepodległości - 30 listopada

Boże Narodzenie - 25-26 grudnia

Najważniejsi partnerzy handlowi

Głównym partnerem handlowym Barbadosu są aktualnie Stany Zjednoczone, zarówno w eksporcie jak i imporcie. W handlowych stosunkach bilateralnych z krajami Europy, Barbados tradycyjnie najmocniej związany jest z Wielką Brytanią.

Eksport (procent udziału w całości eksportu w 2022 roku):

• Stany Zjednoczone (22.6%)
• Jamajka (11%)
• Trynidad i Tobago (8.62%)
• Gujana (7.57%)
• Polska (5.89%)
• Kanada (5.5%)
• Saint Lucia (5.31%)
• Saint Vincent i Grenadyny (3.6%)
• Grenada (3.45%)
• Antigua i Barbuda (2.97%)
• Francja (2.49%)
• Wielka Brytania (2.1%)

Import (procent udziału w całości importu w 2022 roku):

• Stany Zjednoczone (42.5%)
• Chiny (8.23%)
• Trynidad i Tobago (6.52%)
• Wielka Brytania (4.7%)
• Holandia (3.37%)
• Japonia (2.29%)
• Panama (2.24%)
• Kanada (2.18%)

Podstawowe produkty i usługi importowe i eksportowe

W 2022 roku wartość eksportu Dominiki osiągnęła 393 mln USD, natomiast importu 2.02 biliony USD. Głównymi pozycjami eksportowymi Barbadosu są alkohole wysokoprocentowe (przede wszystkim rum), farmaceutyki, statki pasażerskie i załadunkowe, paliwa i chemikalia, materiały budowlane (cement) i biżuteria. Import to przede wszystkim maszyny i paliwa.

Główni inwestorzy

Inwestycje zagraniczne na Barbadosie pochodzą przede wszystkim ze Stanów Zjednoczonych.

Główne kierunki inwestycji zagranicznych

Rząd Barbadosu, za pośrednictwem organizacji Invest Barbados przyjmuje bezpośrednie inwestycje zagraniczne, których celem jest tworzenie miejsc pracy, zarabianie dewiz, transfer technologii, podnoszenie umiejętności i przyczynianie się do wzrostu gospodarczego. Prowadzenie działalności gospodarczej na Barbadosie wiąże się z dostępem do międzynarodowych umów podatkowych i inwestycyjnych: umów o unikaniu podwójnego opodatkowania o unikaniu podwójnego opodatkowania (DTA), dwustronnych umów inwestycyjnych (BIT) oraz umów o wymianie informacji podatkowych (TIEA), które upraszczają i chronią inwestycje transgraniczne.

Barbados zachęca przede wszystkim do inwestycji w następujących kluczowych sektorach: międzynarodowe usługi finansowe oraz ubezpieczeniowe, technologie informacyjno-komunikacyjne, energia odnawialna, turystyka, produkcja marihuany leczniczej, nieruchomości, a także edukacja.

Na Barbadosie nie ma jak dotąd żadnych polskich inwestycji bezpośrednich. W listopadzie 2024 roku odbyło się spotkanie pomiędzy premier Mią Amor Mottley a polskim chargé d'affaires Danielem Gromannem, podczas którego omówiono możliwość współpracy w ramach rozwoju przemysłu farmaceutycznego oraz energii odnawialnej.

Barbados zawarł dwustronne umowy inwestycyjne z Kanadą, Chinami, Kubą, Niemcami, Włochami, Mauritiusem, Szwajcarią, Wielką Brytanią i Wenezuelą oraz umowy o wymianie informacji podatkowych ze Stanami Zjednoczonymi, Danią, Wyspami Owczymi, Grenlandią i Republiką Południowej Afryki. Barbados posiada również rozległą sieć umów o unikaniu podwójnego opodatkowania z 40 krajami, w tym Hiszpanią, Włochami, Wielką Brytanią, Bahrajnem, Katarem, Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi, Singapurem, Chinami, Austrią, Islandią, San Marino, Meksykiem, Panamą i Kanadą. Barbados jest także członkiem Światowej Organizacji Handlu (WTO) i brytyjskiej Wspólnoty Narodów (Commonwealth of Nations), powołanej do życia w 1931 r. organizacji międzynarodowej zrzeszającej dawne dominia brytyjskie, obecnie niepodległe kraje.

Barbados jest również stroną następujących umów: Wspólnoty Karaibskiej (CARICOM), Umowy o partnerstwie gospodarczym CARIFORUM-UE, Umowy o partnerstwie gospodarczym między CARIFORUM a Wielką Brytanią, Inicjatywy Basenu Karaibskiego i Karaibsko-kanadyjskiej umowy handlowej (CARIBCAN).

Dwustronne relacje handlowe i inwestycyjne

W 2022 r. Polska wyeksportowała na Barbados 14,2 mln USD. Głównymi produktami eksportowanymi przez Polskę na Barbados były statki pasażerskie i towarowe (12,4 mln USD), olej sojowy (324 tys. USD) i inne przetwory jadalne (176 tys. USD). Natomiast Barbados wyeksportował do Polski 23,1 mln USD, przede wszystkim statki pasażerskie i towarowe (22 mln USD), twardy alkohol (855 tys. USD) i rezystory elektryczne (94,7 tys. USD).

Na Barbadosie nie ma jak dotąd żadnych polskich inwestycji bezpośrednich.

Relacje z UE

Unia Europejska jest bardzo ważnym partnerem gospodarczym Barbadosu, który jest częścią inicjatywy Global Gateway UE, której celem jest wzmocnienie więzi UE z krajami na całym świecie, w tym z krajami Karaibów. Kluczowymi obszarami, na których koncentruje się ta inicjatywa w przypadku Barbadosu, są: rozwój infrastruktury (energia, transport i łączność cyfrowa), zmiany klimatyczne i odporność (pomoc w opracowywaniu strategii adaptacji do zmian klimatycznych, budowaniu odporności oraz przejściu na zrównoważone źródła energii), wzrost gospodarczy i tworzenie miejsc pracy (UE zachęca do inwestycji, które będą stymulować wzrost gospodarczy, tworzyć miejsca pracy i dywersyfikować gospodarkę Barbadosu, koncentrując się na zielonych przemysłach i zrównoważonym rozwoju) i partnerstwo i współpraca (w celu promowania stabilności politycznej i gospodarczej, wspierania celów rozwoju oraz wspierania innowacji poprzez partnerstwa).

Baza traktatowa (między Barbadosem a Polską i UE)

UE ma specjalne stosunki z regionem Karaibów od ponad 30 lat, które zostały zagwarantowane Konwencją z Lome, a następnie Umową o partnerstwie z Kotonu, którą zastąpiła Umowa z Samoa. Od 1 stycznia 2008 r. w stosunkach UE – AKP (w tym z Barbadosem) zaczęły obowiązywać Umowy o partnerstwie gospodarczym (Economic Partnership Agreement – EPA. Od tego dnia zarówno preferencje handlowe na mocy Umowy z Kotonu, jak i ulgi zapewnione w 2001 r. przez WTO przestały obowiązywać. U podstaw EPA leży polityka wzajemności, która ma na celu dostosowanie się do zasady wzajemności obowiązującej w ramach WTO. W praktyce oznacza ona, że kraje AKP, aby móc wejść ze swoimi produktami na rynki UE muszą w pełni otworzyć w zamian swoje rynki dla produktów z Unii oraz usunąć wszelkie bariery celne i cła importowe.

Barbados objęty jest Generalnym Systemem Preferencji Celnych UE (GSP). Założeniem tego systemu jest udzielanie przez kraje unijne preferencji celnych wszystkim krajom rozwijającym się i najmniej rozwiniętym, w myśl hasła ”Rozwój poprzez handel”. W praktyce dla krajów karaibskich i członków CARICOM, z których wszystkie objęte są systemem GSP, oznacza to znaczące redukcje stawek celnych na takie produkty jak: tytoń (redukcja o 52%), soki owocowe (30%), owoce (20%), warzywa (14%), ryby (20%). Od 2009 r. Barbados objęty jest również unijnym systemem GSP+. GSP+ oznacza dalszą redukcję stawek celnych (w niektórych przypadkach do 0) oferowaną przez UE krajom, które dodatkowo spełniają warunki poza-gospodarcze (tj. realizacja polityki zrównoważanego rozwoju, praktyk dobrego rządzenia, a zwłaszcza przestrzeganie praw człowieka i praw pracowniczych, udział w walce z przestępczością zorganizowaną etc.).

Polska nie ma podpisanej żadnej dwustronnej umowy gospodarczej z Barbadosem.