Polska w Wenezueli

Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy

Jamajka leży na Morzu Karaibskim, ok. 145 km na południe od Kuby i 120 km na zachód od Dominikany. Powierzchnia wyspy zajmuje 11,42 tys. km2 – ciągnie się 235 km ze wschodu na zachód, od cypla Morant Point po Negril, a w najszerszym miejscu ma 82 km. Ponad połowa wyspy wznosi się 300 m nad poziomem morza. Najwyższy szczyt – Blue Mountain Peak – ma 2256 m i znajduje się w odległości 16 km od nadbrzeżnej równiny na wschód od Kingston. Na 2,95 mln mieszkańców wyspy składa się ludność pochodzenia afrykańskiego, arabskiego, indiańskiego i europejskiego, i odnosi się do nich narodowe motto: "Z wielu narodów – jeden". Procentowo ludność Jamajki to 90% Afroamerykanie, 7% Mulaci i 1% Hindusi. Stolicą Jamajki jest Kingston, a językiem urzędowym angielski; duża część Jamajczyków używa również kreolskiej odmiany angielskiego – Jamaican Patois (jamajska patwa).

Warunki klimatyczne

Klimat tropikalny: pory roku nie występują, roczna średnia temperatura wynosi ok. 27°C na wybrzeżu, spadając do 20°C i nieco poniżej w wyższych partiach gór. Na szczytach Gór Błękitnych z rzadka mogą występować temperatury poniżej 10°C. Pora deszczowa trwa od czerwca do września. Jamajka leży w strefie huraganów formujących się i przechodzących nad Morzem Karaibskim. Od 1988 r. huragany omijały wyspę, nie czyniąc większych szkód.

Główne bogactwa naturalne

Głównym bogactwem naturalnym Jamajki są boksyty. Ich eksploatacja, obok dochodów z turystyki, jest podstawą ekonomii (Jamajka zajmuje 3. miejsce na świecie w wydobyciu boksytów). Znaczenie rolnictwa zmniejsza się. Na wyspie uprawia się: trzcinę cukrową, palmę kokosową, cytrusy, kakaowiec, awokado, banany.

System walutowy, kurs i wymiana

Walutą Jamajki jest od 1969 r. dolar jamajski (JMD).  Średni kurs wymiany do dolara w 2020r. oscylował  na poziomie 145 JMD za 1 USD. Wymiany można dokonać we wszystkich bankach, a także większych hotelach i kantorach wymiany.

Religia

Jamajka słynie z różnorodności religijnej oraz tolerancji dla innych wyznań. Dominującą religią jest chrześcijaństwo, które historycznie związane jest na Jamajce z pojawieniem się ruchu abolicjonistycznego. Dominującymi kościołami i grupami wyznaniowymi są:, adwentyścidnia siódmego, baptyści, anglikanie, zielonoświątkowcy i metodyści. Odłamy religii chrześcijańskiej stanowią na Jamajce ok. 59%. Drugą główną religią jest ruch rastafarian ok. 10%. Na wyspie obecne są także islam, hinduizm i buddyzm.

Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy

Nowy Rok, Środa Popielcowa – luty (święto ruchome), Wielki Piątek, Wielkanoc, 23 maja - Święto Pracy, 1 sierpnia – Dzień Emancypacji, 6 sierpnia – Dzień Niepodległości, 18 października - Dzień Bohaterów Narodowych, 25-26 grudnia – Boże Narodzenie.

Infrastruktura transportowa

Infrastruktura drogowa na Jamajce jest stosunkowo dobra. Łączna długość dróg wynosi 13 tys. km. Na Jamajce obowiązuje ruch lewostronny. Z łącznej długości 272 km trakcji kolejowej na Jamajce, obecnie zaledwie 1/5 jest w stanie użytkowym. Kolej służy głównie do transportu boksytów.  Jamajka posiada dwa nowoczesne lotniska międzynarodowe w Kingston i w Montego Bay z regularnymi połączeniami m.in. do USA i Wielkiej Brytanii.

Obowiązek wizowy

Pobyt turystyczny obywateli polskich do 30 dni nie wymaga wizy.  Paszport musi być ważny co najmniej 6 miesięcy. Wymaga się okazania biletu powrotnego. W przypadku turystów indywidualnych (bez wykupionego pakietu turystycznego) służby migracyjne mogą żądać okazania środków finansowych potrzebnych na deklarowany okres pobytu (gotówka lub karty kredytowe) oraz prosić o szczegółowy plan pobytu. W przypadku wiz w innym celu niż turystyczny (biznesowe, służbowe, długoterminowe), należy złożyć wniosek w placówce dyplomatycznej Jamajki. Szczegóły można sprawdzić  na stronie urzędu imigracyjnego : http://www.pica.gov.jm/

W związku z pandemią covid-19  należy dokładnie sprawdzić aktualne informacje na temat zmieniających się ograniczeń co do wjazdu cudzoziemców do kraju.

Ustrój polityczny

Jamajka jest częścią Brytyjskiej Wspólnoty Narodów (Commonwealth). Ustrojem politycznym jest monarchia konstytucyjna, głową państwa jest królowa angielska, reprezentowana przez Gubernatora Generalnego (mianowanego przez królową).

Władza ustawodawcza

Władzę ustawodawczą sprawuje dwuizbowy parlament. Izba niższa to Izba Reprezentantów, w której zasiada 63 deputowanych, wybieranych co 5 lat w wyborach powszechnych. Izba wyższa to Senat, w którym zasiada 21 członków.

Władza wykonawcza

Władzę wykonawczą stanowi rząd na czele z premierem. Premiera mianuje Gubernator Generalny, jest nim zazwyczaj przewodniczący partii politycznej, która wygrała wybory parlamentarne. Członków rządu, na wniosek premiera, mianuje Gubernator Generalny.

Struktura administracji gospodarczej

Zadania z zakresu administracji gospodarczej wykonuje rząd, w szczególności  jego odpowiednie resorty, których podział jest następujący: Ministerstwo Przemysłu, Inwestycji i Handlu, Ministerstwo ds. Energii i Kopalnictwa, Ministerstwo Turystyki, Ministerstwo Transportu i Robót Publicznych oraz Ministerstwo Spraw Zagranicznych i Handlu Zagranicznego.

Sądownictwo gospodarcze

Na Jamajce, podobnie jak w innych krajach Commonwealth, nie ma wyspecjalizowanego sądu ds. gospodarczych. Obowiązuje wyspiarskie prawo zwyczajowe (Common Law). Sprawy z zakresu gospodarczego są rozpatrywane przez sądy cywilne (pierwsza instancja). Od wyroków sądu cywilnego przysługuje odwołanie do sądu apelacyjnego oraz w kolejnych instancjach do Sądu Apelacyjnego Organizacji Państw Wschodniokaraibskich oraz Komitetu Sądowniczego Tajnej Rady Wielkiej Brytanii.

Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

Podstawą gospodarki Jamajki jest sektor usług, wytwarzający blisko 63% PKB. Tradycyjnie główne pozycje przynoszące najwyższe wpływy dewiz do budżetu państwa to turystyka, przekazy pieniężne od emigrantów jamajskich (głównie w Stanach Zjednoczonych) oraz eksport boksytów i aluminium.

Spowolnienie gospodarki jamajskiej nie jest wyłącznie efektem światowego kryzysu finansowego z 2009 r., którego skutki odczuły silnie całe Karaiby, lecz przede wszystkim wcześniejszych, strukturalnych słabości gospodarki Jamajki tj. wysokiego bezrobocia (blisko 14%), deficytu obrotów handlowych z zagranicą, stagnacji we wzroście PKB oraz wysokiego długu publicznego (139%  PKB w 2013 r., 103% PKB w 2017). 

Do 31 marca 2019 r. zadłużenie Jamajki do PKB spadło do 96% PKB, , po raz pierwszy poniżej 100% od prawie dwóch dekad, ale  nadal potrzebny jest program konsolidacji fiskalnej mający na celu ograniczenie wydatków i zwiększenie dochodów w celu ustabilizowania zadłużenia i obniżenia go do poziomu możliwego do zarządzania. Zadłużenie Jamajki jest skutkiem polityki rządu jamajskiego z połowy lat 90-tych, której celem była rządowa pomoc dla sektora finansowego oraz wysokie wydatki na infrastrukturę i programy socjalne.

We wrześniu 2020r. rząd Jamajki ogłosił, że w okresie od kwietnia do czerwca tego roku z powodu pandemii ​​wzrost gospodarczy spadł o 18%. Instytut Planowania Jamajki PIOJ odnotował największy spadek w drugim kwartale 2020 w obszarze usług hotelarskich i restauracyjnych, który skurczył się o około 87,5%, odzwierciedlając gwałtowny spadek liczby turystów. Dodatkowo, w sierpniu 2020 Wielka Brytania wykluczyła Jamajkę z „bezpiecznych korytarzy komunikacyjnych”.

Główne sektory gospodarki

Podstawą gospodarki Jamajki jest turystyka, która generuje największe zatrudnienie na wyspie oraz stymuluje rozwój innych sektorów gospodarki, zwłaszcza budownictwa. Większość centrów turystycznych skupiona jest na północnym wybrzeżu wyspy i wokół dużych miast – Montego Bay, Kingston, Port Antonio. Największe gałęzie przemysłu na Jamajce to turystyka, rolnictwo, wydobycie - eksploatacja boksytów i złóż aluminium i produkcja. Według CIA Factbook 2019 większość wymiany zagranicznej zapewnia turystyka, przekazy pieniężne i wydobycie boksytu / tlenku glinu. Zyski z przekazów pieniężnych i turystyki stanowią 14% i 20% PKB, podczas gdy eksport boksytu / tlenku glinu spadł do mniej niż 5% PKB. Rozwinięty jest także przemysł spożywczy (destylarnie rumu, tytoń) i przemysł papierniczy (którego znaczenie zmniejsza się na skutek deforestacji). Jamajka została nazwana najbogatszym biednym krajem na świecie. Jamajczycy są dumni z obfitości owoców i warzyw na wyspie, a głód nie jest problemem w wymiarze ekstremalnym.

Na Jamajce, podobnie jak na innych wyspach regionu, dąży się do rozwoju przemysłu marihuany leczniczej. Na początku lutego 2020r. Jamajka uruchomiła Alternatywny Program Rozwoju, aby pomóc rolnikom przejść do legalnej produkcji marihuany. Program ten, zatwierdzony przez Radę Ministrów Jamajki i Urząd ds. Konopi indyjskich, będzie testowany przez rok i przewiduje znaczący wzrost wpływów z podatków pobieranych z legalnej uprawy w mniejszych plantacjach, które do tej pory działały na czarnym rynku.

Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych

Handel zagraniczny

Głównymi partnerami handlowymi Jamajki w zakresie wywozu były Stany Zjednoczone, Holandia, Kanada, Wielka Brytania i Islandia, a w przypadku przywozu - Stany Zjednoczone, Japonia, Chiny, Trynidad i Tobago i Kolumbia.

Inwestycje zagraniczne

Według Światowego Raportu Inwestycyjnego UNCTAD 2020, napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Jamajki wyniósł 665 mln USD w 2019 r., co oznacza spadek w stosunku do 2018 (z 775 mln USD, -14%). Wartość BIZ osiągnęła 17,3 mld USD (2019 r.) Chociaż przepływy BIZ spadły drugi rok z rzędu, Jamajka nadal przyciąga inwestycje w różnych sektorach. Jamajka jest także drugim odbiorcą inwestycji wśród rozwijających się małych wyspiarskich państw. Sektory przyciągające najwięcej inwestycji zagranicznych to przemysł boksytowy, telekomunikacja, turystyka i budownictwo. Głównymi krajami inwestującymi są Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Kanada.

Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

Jamajka jest jednym z czterech państw założycielskich (obok Barbadosu, Gujany i Trynidadu i Tobago), Karaibskiej Wspólnoty i Wspólnego Rynku - CARICOM (The Caribbean Community and Common Market). CARICOM powstała w 1973 r. i w chwili obecnej zrzesza 15 państw-członków (oprócz państw założycielskich są to: Antigua i Barbuda, Bahamy, Belize, Dominika, Grenada, Haiti, Saint Lucia, Montserrat, Saint Kitts i Nevis, Saint Vincent i Grenadyny, Surinam) oraz 5 państw nieposiadających pełnego statusu: Anguilla, Bermudy, Brytyjskie Wyspy Dziewicze, Kajmany, Turks i Caicos). CARICOM jest największym i najważniejszym projektem integracji gospodarczej na Karaibach, dodatkowo pogłębionym o elementy tzw. Jednolitego Rynku i Gospodarki CARICOM (CSME - CARRICOM Single Market and Economy).

Wstępny harmonogram wdrażania CSME został przyjęty w 1989 r. w Deklaracji członków CARICOM z Grand Anse, stawiającej sobie za główny cel pogłębienie integracji gospodarczej poprzez przejście od Wspólnego Rynku do utworzenia Jednolitego Rynku i Gospodarki, co powinno zaowocować progresywnym i głębszym włączeniem regionu Karaibów w system gospodarki globalnej oraz powinno umocnić więzi handlowe z nie-tradycyjnymi partnerami państw Karaibskich.

Pierwszą fazą tworzenia CSME było utworzenie Jednolitego Rynku CARICOM w 2006 r. Pełna implementacja założeń Jednolitego Rynku i Gospodarki CARICOM ma nastąpić do 2015 r. Wzorowany na przykładzie Jednolitego Rynku Unii Europejskiej, CSME zakłada swobodny przepływ towarów, usług, kapitału i siły roboczej oraz wspólną politykę handlową. CSME postuluje również wprowadzenie elementów wspólnej polityki monetarnej i fiskalnej oraz harmonizację prawa krajów członków.

Jamajka przystąpiła również do utworzonego w 2005 r. przez Wenezuelę stowarzyszenia Petrocaribe. Petrocaribe jest elementem tzw. „boliwariańskiej, solidarnej polityki zagranicznej“ Prezydenta Hugo Chaveza i polega na sprzedaży wenezuelskiej ropy naftowej państwom basenu Morza Karaibskiego na warunkach preferencyjnych tj. płatność jest kredytowana przez stronę wenezuelską na okres 25 lat przy symbolicznej 1% stopie kredytu. W chwili obecnej Petrocaribe obejmuje 12 z 15 państw członków CARICOM oraz Kubę, Dominikanę, Honduras i Gwatemalę.  Petrocaribe zakłada średni dzienny wolumen sprzedaży wenezuelskiej ropy dla krajów stowarzyszonych na poziomie 185 tys. baryłek dziennie, niemniej w rzeczywistości liczba ta wynosi 145 tys. baryłek (z czego 95 tys. idzie od razu na Kubę) wg. dane 2015r.

W 2008 r. na szczycie Petrocaribe w Maracaibo (Wenezuela), formuła stowarzyszenia została poszerzona o utworzenie specjalnego funduszu wspierającego kraje członkowskie w ekspansji produkcji rolniczej i polepszenia bezpieczeństwa żywnościowego. Fundusz miał zostać utworzony przez Wenezuelę, która 50 centów z każdej wyeksportowanej przez siebie baryłki ropy, przeznaczy na zasilenie Funduszu Petrocaribe, którego szacowana wysokość w pierwszym roku działania miała wynieść ok. 760 mln dolarów - brak przejrzystości oficjalnych danych liczbowych Petrocaribe nie pozwala na potwierdzenie tych danych.

Jamajka jest również członkiem Światowej Organizacji Handlu (WTO) i brytyjskiej Wspólnoty Narodów  (Commonwealth of Nations), powołanej do życia w 1931 r. organizacji międzynarodowej zrzeszającej dawne dominia brytyjskie, obecnie niepodległe kraje.

Stosunki gospodarcze z Unią Europejską

Unia Europejska jest bardzo ważnym partnerem gospodarczym Jamajki. Nadrzędnym celem UE jest pomoc krajom karaibskim umożliwiająca im skuteczne odpowiadanie na wyzwania w regionie. Strategia UE w tym zakresie składa się z trzech głównych kierunków: Utworzenie politycznego partnerstwa opartego na wspólnych wartościach, przezwyciężanie słabych punktów w dziedzinie gospodarki i ochrony środowiska a także propagowanie spójności społecznej i walka z ubóstwem. Z drugiej strony celem UE w dziedzinie rozwoju jest pomoc wszystkim państwom w regionie Karaibów w osiąganiu długoterminowych celów rozwoju, samodzielnie i w warunkach bezpieczeństwa i stabilności. Dotyczy to również wsparcia tych krajów Karaibów, które do 2020 r., a więc do czasu wygaśnięcia obecnej umowy z Kotonu, zamierzają osiągnąć status państw rozwiniętych. Rozpoczęły się prace po stronie UE, aby położyć podwaliny pod przyszłe partnerstwo z krajami AKP.

UE silnie popiera dążenia państw Karaibów do budowania wspólnoty na szczeblu regionalnym, traktując CARICOM jako oś integracji a CARIFORUM (Karaibskie Forum Państw AKP – Afryki, Karaibów i Pacyfiku (obecnie 77 krajów): jego członkami są wszyscy członkowie CARICOM z wyjątkiem Montserrat) – jako oś współpracy.

UE ma specjalne stosunki z regionem Karaibów od ponad 30 lat, które zostały zagwarantowane podpisaną w 1975 r. Konwencją z Lome, a od 2000 roku Umową o partnerstwie z Kotonu, w ramach której dostępny był specjalny budżet pomocowy, preferencje handlowe oraz szereg mechanizmów dostępnych dla wszystkich państw AKP. Od 1 stycznia 2008 r. w stosunkach UE – AKP zaczęły obowiązywać Umowy o partnerstwie gospodarczym (Economic Partnership Agreement – EPA), które wprowadziły istotne zmiany we wcześniejszych relacjach EU z krajami AKP. Od tego dnia zarówno preferencje handlowe na mocy Umowy z Kotonu jak i ulgi zapewnione w 2001 r. przez Światową Organizację Handlu (WTO) przestały obowiązywać. U podstaw EPA leży polityka wzajemności, która ma na celu dostosowanie się do zasady wzajemności obowiązującej w ramach WTO. W praktyce oznacza ona, że kraje AKP, aby móc wejść ze swoimi produktami na rynki Unii Europejskiej muszą w pełni otworzyć w zamian swoje rynki dla produktów z Unii oraz usunąć wszelkie bariery celne i cła importowe.

Jamajka zakończyła negocjacje ws. EPA w końcu 2007 r. Oprócz umów gospodarczych z UE, Jamajka korzysta w dużym zakresie z unijnej pomocy rozwojowej finansowanej przez Europejski Bank Inwestycyjny w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju (EFR). Wysokość 10 edycji EFR na lata 2008-2013 dla Jamajki wynosi 123 mln euro i jest przeznaczona m.in. na pomoc makroekonomiczną dot. redukcji zadłużenia publicznego (55% pomocy EFR), walkę z przestępczością (30%) i inne akcje spoza głównym sektorów pomocy rozwojowej (15%).

Dodatkowo Jamajka w okresie 2006-2010 otrzyma od UE 82,7 mln euro w ramach tzw. Protokołu Cukrowego AKP. Środki te przeznaczane są na wsparcie jamajskiego sektora cukrowego i jego gospodarczą dywersyfikację. Jamajka jest również objęta Generalnym Systemem Preferencji Celnych UE (GSP). Założeniem tego systemu jest udzielanie przez kraje unijne preferencji celnych wszystkim krajom rozwijającym się i najmniej rozwiniętym, w myśl hasła ”Rozwój poprzez handel”. W praktyce dla krajów karaibskich i członków CARICOM, z których wszystkie objęte są systemem GSP, oznacza to znaczące redukcje taryf celnych na takie produkty jak: tytoń (redukcja taryfy celnej o 52%), soki owocowe (30%), owoce (20%), warzywa (14%), ryby (20%). Od 2009 r. Jamajka objęta jest również unijnym systemem GSP+. GSP+ jest dalszą redukcją stawek celnych (w niektórych przypadkach do 0) oferowanych przez UE krajom, które dodatkowo spełniają warunki poza-gospodarcze (tj. stosowanie polityki zrównoważanego rozwoju, praktyki dobrego rządzenia, a zwłaszcza przestrzeganie praw człowieka i praw pracowniczych, udziału w walce z przestępczością zorganizowaną etc.).

Gospodarcze umowy dwustronne

Polska nie ma podpisanej żadnej dwustronnej umowy gospodarczej z Jamajką. W kwietniu 2008 r. Prezydent RP ratyfikował podpisaną 25 czerwca 2005 r. w Luksemburgu Umowę zmieniającą Umowę o Partnerstwie między członkami grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku z jednej strony a Wspólnotą Europejską i jej Państwami Członkowskimi z drugiej strony, podpisaną w Kotonu dnia 23 czerwca 2000 r. Umowa zmieniająca weszła w życie dnia 1 lipca 2008 r.

Z Umowy wynika obowiązek udzielania przez państwa członkowskie Wspólnoty Europejskiej, w tym Polskę, na podstawie osobnych porozumień, Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu gwarancji „pokrywającej wszelkie ryzyko” (w tym kredytowe, ekonomiczne i polityczne) dla 75% operacji w krajach AKP oraz krajach i terytoriach zamorskich realizowanych w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju (EFR), finansowanych przez Europejski Bank Inwestycyjny z  funduszy własnych. Wysokość 10 edycji EFR na lata 2008-2013 jest określona na poziomie 2 mld 30 mln euro. Wysokość gwarancji jest proporcjonalna do wkładu państw członkowskich w kapitale Europejskiego Banku Inwestycyjnego i dla Polski wynosi 2,084% jego wartości, co stanowi w chwili obecnej kwotę 31 mln 730 tys. euro. Minister Finansów jest odpowiedzialny za dokonywanie szacunków potencjalnych wypłat z tytułu gwarancji dla Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz za dokonywanie płatności z tego tytułu.

Umowa nie rodzi dla Polski bezpośrednich skutków gospodarczych. Wsparcie przez Polskę 10. edycji EFR stwarza natomiast przed polskimi przedsiębiorcami i innymi podmiotami gospodarczymi możliwość uczestnictwa w przetargach organizowanych przez Komisję Europejską na realizację projektów w krajach AKP, finansowanych z EFR.

Dwustronna wymiana handlowa

Według danych Ministerstwa Rozwoju, polski eksport na Jamajkę osiągnął w 2019r. wartość 4,20 milionów USD, natomiast polski import wyniósł 0,29 milionów USD. Głównymi polskimi produktami eksportowymi na Jamajkę były artykuły spożywcze i wyroby z metali nieszlachetnych. Z Jamajki Polska importowała głównie kawę, herbatę i oleje mineralne.

Wzajemne inwestycje

Na Jamajce nie ma jak dotąd żadnych polskich inwestycji bezpośrednich.

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

Rząd Jamajki nie stosuje barier w dostępie do rynku dla zagranicznych towarów i usług. Jamajka, starając się przyciągać zagranicznych inwestorów z Europy, Ameryki Północnej i Chin, a także z regionu Karaibów, wprowadziła bardzo liberalne zapisy dotyczące inwestycji zagranicznych. Jamajka nie  posiada osobnych aktów prawnych rezerwujących inwestycje w określone sektory gospodarki wyłącznie dla rodzimego kapitału i zamykające je przed kapitałem zagranicznym. Jedynie w przypadku projektów inwestycyjnych dotyczących bezpieczeństwa narodowego, mediów, ubezpieczeń na życie oraz sektora wydobywczego mogą mieć zastosowanie dodatkowe procedury i formalności, które nie mają z założenia charakteru dyskryminacyjnego. Jamajka jest stroną wielu umów wielostronnych i bilateralnych gwarantujących brak dyskryminacji w traktowaniu zagranicznych inwestorów. Miejscowe prawo nie wprowadza rozróżnienia na firmy krajowe i zagraniczne. Od 1991 r., kiedy Jamajka uwolniła miejscową walutę (dolar jamajski) i zliberalizowała rynek wymiany walut, transfer funduszy związanych z inwestycjami na terenie kraju oraz transfer zysków nie są objęte żadnymi restrykcjami.

Dostęp do rynku pracy

Dostęp do jamajskiego rynku pracy i zatrudnienie cudzoziemców regulowane jest przez „Foreign Nationals and Commonwealth Citizens (Employment) Act“ z 1964 r., który za nadrzędną zasadę przyjmuje pierwszeństwo zatrudnienia na określone stanowisko obywateli Jamajki przed cudzoziemcami o podobnych kwalifikacjach. W praktyce, z uwagi na deficyt wykwalifikowanej siły roboczej na Jamajce, cudzoziemcy o wyższych kwalifikacjach nie mają problemów z uzyskaniem pozwolenia na pracę. O pozwolenie na pracę należy wystąpić przed planowanym przyjazdem na Jamajkę za pośrednictwem Ambasady Jamajki i przy pomocy pracodawcy. Pracodawca, który planuje zatrudnić cudzoziemca, ma obowiązek upublicznienia informacji o wakującym stanowisku oraz udowodnienia, że nie znalazł na krajowym rynku pracy kandydata spełniającego wymogi zawarte w ogłoszeniu o pracę. Aplikacje o pozwolenie na pracę, przesyłane są przez Ambasadę Jamajki do Ministerstwa Pracy, które podejmuje ostateczną decyzję o zgodzie na zatrudnienie cudzoziemca. Z obowiązku składania aplikacji o pozwolenie na pracę zwolnieni są automatycznie cudzoziemcy, którzy pozostają w związku małżeńskim z obywatelem Jamajki.

Nabywanie i wynajem nieruchomości

Cudzoziemcy mogą nabywać i wynajmować nieruchomości na terenie Jamajki bez dodatkowych restrykcji. Prawo regulujące nabywanie nieruchomości na Jamajce, podobnie jak w innych krajach anglojęzycznych Karaibów, wywodzi się z wyspiarskiego prawa zwyczajowego (Common Law). Z uwagi na różnice w prawie cywilnym (m.in. polskim) i zwyczajowym, w przypadku nabywania nieruchomości przez cudzoziemca, sugeruje się korzystanie z usług autoryzowanych pośredników sprzedaży nieruchomości. Wykaz nieruchomości przeznaczonych do sprzedaży na Jamajce prowadzi wyspecjalizowana agencja rządowa National Land Agency. 

System zamówień publicznych

System zamówień publicznych jest stosowany na Jamajce na wszystkich szczeblach administracji państwowej. Zamówienia publiczne są rozpisywane bezpośrednio przez rząd jamajski. Istniejące Biuro Zamówień Publicznych (Office of the Contractor General) jest upoważnione do przeprowadzenia dalszego postępowania dot. wyboru oferty, monitorowania przebiegu i realizacji zamówień rozpisanych przez rząd oraz do wydawania stosownych licencji i pozwoleń. Przy rozpisywaniu zamówień publicznych oraz wyborze oferty kontrahenta władze Jamajki kierują się takimi kryteriami jak: stosunkiem ceny oferty do  określonych w zamówieniu parametrów dot. jakości, efektywności i trwałości, minimalizacją negatywnego wpływu na środowisko naturalne oraz uwzględnieniem, jeżeli jest to możliwe, udziału w ofercie poddostawców lub komponentów  jamajskich.

Więcej o zamówieniach publicznych na Jamajce: http://www.ncc.gov.jm/ncc/gpphandbook.php

W ramach CARICOM i planów wprowadzania Jednolitego Rynku i Gospodarki CARICOM (CSME), państwa członkowskie są w trakcie opracowywania wspólnego, ujednoliconego podejścia do kwestii zamówień publicznych.  

Z uwagi na istniejące różnice między kulturą europejska a karaibską, w przypadku nawiązywania stosunków handlowych na wyspie czy zakupu nieruchomości, rekomendujemy zasięgnąć rady osób doskonale znających miejscowe zwyczaje i mentalność mieszkańców wyspy.

Administracja gospodarcza

http://www.boj.org.jm (Bank Centralny Jamajki)

https://www.gov.jm/ (Rząd Jamajki)

www.mfaft.gov.jm (Ministerstwo Spraw Zagranicznych i Handlu Zagranicznego)

https://www.micaf.gov.jm/(Ministerstwo Przemysłu, Inwestycji i Handlu)

www.moa.gov.jm (Ministerstwo Rolnictwa)

Oficjalna prasa ekonomiczna

http://jamaica-gleaner.com/business (Jamaica Gleaner Business)

http://www.jamaicaobserver.com/busines (Jamaica Observer Business)

Oficjalne strony o charakterze ekonomicznym

https://dobusinessjamaica.com/(Jamaica Trade & Invest)

www.carib-export.com (Karaibska Agencja Rozwoju Eksportu - Caribbean Export Development Agency)

http://www.caricom.org (oficjalna strona CARICOM)