Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie

Jako administrator wód w naszym kraju na co dzień spotykamy się z problemem zaśmiecania i zanieczyszczania wód. Skala tych zjawisk jest bardzo duża, dlatego postanowiliśmy stworzyć kampanię „Wody to nie śmietnik”, aby uświadomić wszystkim mieszkańcom naszego kraju, że zaśmiecanie rzek, strumieni czy jezior szkodzi i środowisku przyrodniczemu, i nam samym. Wody powierzchniowe i podziemne, czyli właśnie: rzeki, jeziora, małe i duże zbiorniki wodne – są naszym wspólnym dobrem. Płynąca w nich woda jest nam niezbędna do życia – i musi to być woda czysta, nieskażona. Dlatego powinniśmy wszyscy, w sposób odpowiedzialny i zrównoważony chronić nasze zasoby wodne. Każdy może mieć w tym procesie swój wkład!

Z roku na rok nasze społeczeństwo jest coraz bardziej świadome problemu, jakim jest obecność odpadów w środowisku, w tym środowisku wodnym. W Wodach Polskich od początku edukujemy w zakresie dbałości o dobry stan wód, promując przez zaangażowanie naszych pracowników w różne akcje plenerowe, postawy proekologiczne i odpowiedzialność za wspólne dobro, jakim są wody. W Wodach Polskich uczulamy użytkowników naszych obiektów, aby korzystając z nich dbali o porządek. Nasi pracownicy regularnie patrolują rzeki oraz zbiorniki wodne również pod kątem zanieczyszczeń wód.  

Niestety doświadczenie pokazuje, że mamy do czynienia z nasilającym się problemem zaśmiecania naszych wód. Jest to szczególnie widoczne na chętnie uczęszczanych terenach miejskich i rekreacyjnych, w tym cennych przyrodniczo. Chcemy przeciwdziałać temu nagannemu zjawisku, dlatego pracownicy Wód Polskich, nieraz poza godzinami pracy i w weekendy, organizują i angażują się w liczne akcje sprzątania. W naszych działaniach często możemy liczyć na wsparcie świadomych mieszkańców, wolontariuszy, miejscowych samorządów, szkół, organizacji społecznych i instytucji państwowych

Problem zanieczyszczenia wód jest bardzo widoczny szczególnie na południu kraju. Tam również występuje najwięcej rzek o charakterze górskim i wyżynnym, których wartki nurt przy nawet nieznacznych wezbraniach, zabiera z okolicznych terenów wszelkiej maści odpady, umyślnie pozostawiane tam przez nieodpowiedzialnych mieszkańców. Część z nich osiada na dnie, rozkładając się niekiedy setki lat, inne transportowane są z nurtem rzek w inne rejony kraju, aby finalnie naszymi największymi arteriami – Wisłą i Odrą – trafić do Bałtyku.

Plastik, który wpada do rzeki i przemieszcza się z nurtem, niekiedy osiada na brzegu lub jej dnie. Tworzywo często rozpada się na drobne kawałki – naukowcy nie znają jeszcze do końca szkodliwości działania mikroplastiku, ale już dziś wiadomo, że może mieć bardzo niekorzystny wpływ na organizm człowieka, na zwierzęta i całe ekosystemy. Toksyczne są resztki farb i innych substancji, które przedostają się do wód z porzuconych na dzikich wysypiskach śmieci. Część zanieczyszczeń przemieszcza się rzekami aż do samego Bałtyku. Zarówno śmieci stałe, jak substancje rozpuszczające się w wodzie, pozostawiają swój ślad. Rzeka pamięta, kto ją zatruwa! Zanieczyszczona woda szkodzi ludziom i przyrodzie.

Każdego roku organizujemy dziesiątki akcji sprzątania. Nasi pracownicy chętnie angażują się w wydarzenia cykliczne organizowane przez samorządy i organizacje społeczne. Jednak niezależnie od tego, jak duże siły angażujemy do sprzątania i jakie środki przeznaczamy na wywóz śmieci, problem stale powraca, a nowe odpady pojawiają się tuż po uprzątnięciu terenu.

Dlatego chcemy edukować wszystkich: starszych i młodszych, dzieci, studentów, osoby aktywnie wypoczywające nad wodą oraz użytkowników wód. Mamy dla nich jeden przekaz: nie pozostawiajcie śmieci nad wodą, nie zatruwajcie jej. Przekonujcie do tego innych – swoich sąsiadów i znajomych. Uczcie swoje dzieci, że śmieci ze spaceru czy pikniku zabiera się ze sobą i wyrzuca do kosza lub kontenera. Wszystkim marzy się odpoczynek na łonie natury i podziwianie jej piękna. Można to osiągnąć, pozostawiając naturę w takim stanie, w jakim ją zastajemy. Wystarczy – tylko i aż – nie śmiecić.

1. Zachęcamy wszystkich do organizowania akcji sprzątania, do wykorzystania informacji z naszej strony internetowej, edukowania, informowania znajomych, bliskich – wszystkich – o tym, aby nie śmiecić, a także nie zanieczyszczać wody. Nie wszyscy mają świadomość, jak duże niesie to ze sobą zagrożenie.

2. Zapraszamy do współpracy samorządy i organizacje społeczne – organizujmy wspólne akcje, wymieniajmy się pomysłami na to, w jaki sposób można ograniczyć zaśmiecanie okolic rzek i zbiorników wodnych. Naszym zdaniem najprostszym rozwiązaniem jest... zabranie tych śmieci ze sobą i umieszczenie ich np. w koszu i kontenerze, tam gdzie jest ich miejsce.

3. Edukujmy dzieci i młodzież – a także mieszkańców małych i dużych miejscowości, aby nie wyrzucać śmieci gdziekolwiek, informujmy również przedsiębiorców – wywożenie śmieci w ustronne miejsca, zwłaszcza w pobliże rzek czy wylewanie nieczystości wprost do nich – stwarza zagrożenie skażenia wód.

Dla wszystkich, którzy chcą zorganizować akcje sprzątania lub dołączyć do grup działających na ich terenie, dla osób, które chcą się podzielić pomysłami i spostrzeżeniami, wreszcie dla tych, którzy chcą powiadomić regionalne ekipy Wód Polskich o lokalnych dzikich wysypiskach śmieci, uruchomiliśmy adres mailowy: rzekibezsmieci@wody.gov.pl

Zaśmiecanie dolin rzecznych, zbiorników, jezior, potoków czy kanałów burzy naturalny krajobraz i wpływa negatywnie nie tylko na przyrodę, ale również na nasze zdrowie. Odpady są często źródłem bakterii, szkodliwych substancji, metali ciężkich, chemikaliów, czy mikroplastiku, które przenikają do wody i gleby i zanieczyszczają ją. Ponadto wyrzucane przedmioty mogą stanowić śmiertelną pułapkę dla małych i średnich zwierząt, a także powodować zatory i w konsekwencji podtopienia. Pamiętajmy, żeby zawsze dbać o porządek oraz segregować i wyrzucać śmieci w miejscach do tego przeznaczonych. 

Reagujmy też, gdy widzimy że ktoś zanieczyszcza środowisko! Zgłoszeń należy dokonywać pod numerem alarmowym 112, podając dokładną lokalizację zdarzenia i krótki opis. Ułatwia to reakcję i powiadomienie odpowiednich służb terenowych, które niezwłocznie dotrą na miejsce i podejmą stosowne działania. Niezbędna jest też edukacja, dlatego uświadamiajmy naszych bliskich, znajomych, czy sąsiadów, jak trzeba właściwie zachowywać się nad wodą.

Dbanie o czystość i porządek środowiska wodnego powinno być priorytetem dla całego społeczeństwa. Woda to życie dlatego zachowajmy czystą wodę dla nas i dla przyszłych pokoleń!