Wydanie komunikatu jest częściową realizacją zapowiedzi zawartych w strategii Jednolitego Runku Cyfrowego (DSM). W jej ramach Komisja Europejska wskazała na zamiar podjęcia  inicjatywy Swobodnego przepływu danych. W ramach tej inicjatywy Komisja zamierza m.in. przeciwdziałać nieuzasadnionym restrykcjom ograniczającym przepływ danych w ramach UE. Wiele krajów członkowskich, w tym Polska,  z zadowoleniem przyjęło te zapowiedzi, oczekując zdecydowanych kroków mających przeciwdziałać tendencjom do przyjmowania krajowych przepisów zmuszających dostawców do lokowania danych na danym terytorium.

Temat Jednolitego Rynku Cyfrowego (tzw. DSM) oraz Swobodnego Przepływu Danych (tzw. FFoD) był podjęty w ostatnim czasie przez Premier Beatę Szydło m.in. w liście skierowanym do Przewodniczącego Rady Europejskiej oraz został wniesiony przez Panią Premier do agendy ostatniego spotkania Grupy Wyszehradzkiej, gdzie został wskazany jako jeden z czterech najważniejszych tematów w kontekście rozwoju przyszłej współpracy państw V4.

W sprawie jednolitego rynku cyfrowego i swobodnego przepływu danych, które są podstawą działalności wielu przedsiębiorstw Polska walczy o interesy przedsiębiorców – koszty funkcjonowania firm. 80% europejskich przedsiębiorców wskazuje, że właśnie dane są podstawą prowadzonego przez nie biznesu. Przy czym 60% z tych przedsiębiorców trzyma swoje dane w chmurze, czyli pozaterytorialnie. Tymczasem w dużych państwach, przede wszystkim w Niemczech i Francji, pojawiły się tendencje do konstruowania wymogu lokalizowania danych na terenie państwa, w którym działa dana firma. Powodowało to, że jeżeli jakiś przedsiębiorca spoza tego obszaru zaczynał prowadzić działalność w danym państwie, musiał budować tam własne centra przetwarzania danych i inwestować w tamtejszą infrastrukturę, ponosząc w ten sposób dodatkowe koszty. To działanie, które blokuje jednolity rynek, swobodę działalności gospodarczej i podnosi koszty.

Polska ma tymczasem ogromny potencjał w zakresie przetwarzania danych. Mamy wiele innowacyjnych i konkurencyjnych przedsiębiorstw, które działają w tym segmencie. Polska stawia też na rozwój gospodarczy oparty o nowoczesne technologie. Dlatego też równe szanse na jednolitym rynku cyfrowym są dla Polski ważną kwestią. Ta sfera działalności może przesądzić o naszym przyszłym miejscu w Europie, również pod względem gospodarczym, ale przede wszystkim pod względem potencjału społecznego. Chcemy więc, by KE wypowiedziała się w tej sprawie i postawiła blokadę działaniom niektórych państw, które utrudniają swobodny przepływ danych.

Dlatego we wrześniu 2016 roku Polska rozpoczęła prace nad wypracowaniem wspólnego konstruktywnego stanowiska państw UE (skupionych w tzw. „grupie 14 państw podobnie myślących” w sprawach cyfrowych – grupa Like-Minded) dotyczących planowanej inicjatywy mającej zapewnić swobodny przepływ danych w ramach Unii Europejskiej. Prace nad stanowiskiem trwały do końca listopada.

Do naszej inicjatywy dołączyło 13 państw członkowskich UE^[1] (z Polską było to 14 państw), przy czym inne państwa również patrzą przychylnie na nasz dorobek, pomimo braku formalnego przyłączenia się do wspólnego stanowiska. Stanowisko to uzyskało także bardzo szerokie poparcie na grudniowej Radzie Ministrów ds. Telekomunikacji. Rada pokazała tym samym jasny kierunek działań będących nieodzownym elementem budowania jednolitego rynku cyfrowego. Spotkało się także z odpowiedzią ze strony Komisji.

Na tym etapie Komisja nie zdecydowała się na podjęcie inicjatywy legislacyjnej mającej przeciwdziałać tworzeniu krajowych przepisów wprowadzających restrykcje w przepływie danych. Nie są jednak wykluczone działanie w tym kierunku. Wraz z publikacją dokumentu Komisja uruchomiła publiczne konsultacje adresowane do bardzo szerokiej grupy podmiotów tj. zarówno strony biznesowej, jak i konsumentów. Konsultacje będą trwały od 10.01 – 26.04 br. Prowadzone konsultacje mają dać odpowiedź co do porządnych kierunków działania, które wspierałyby konkurencyjność europejskiej gospodarki w oparciu o lepsze wykorzystanie danych. Dotyczy to także preferowanych działań co do zwalczania nieuzasadnionych restrykcji w swobodzie przepływu danych.

Mając na uwadze aktywność Polski na forum unijnym w tej sprawie zachęcamy Państwa do wzięcia bezpośredniego udziału w konsultacjach Komisji Europejskiej. Formularz (obecnie jedynie w angielskiej wersji językowej) dostępny jest pod adresem: https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/news/public-consultation-building-european-data-economy

Chcemy też poznać Państwa opinie, także po to, by budować stanowiska Polski wobec inicjatywy Komisji Europejskiej. Będziemy wdzięczni za przesyłanie Państwa stanowisk do naszego ministerstwa pod adres: zagranica@mc.gov.pl o dalszych postępach prac w tej sprawie będziemy informowali na naszej stronie internetowej.

[1] Belgia, Bułgaria, Czechy, Dania, Estonia, Irlandia, Łotwa, Litwa, Luksemburg, Holandia, Słowenia, Szwecja, Wielka Brytania.