Wierzymy, że kompetencje cyfrowe, obok czytania, pisania, umiejętności matematycznych i językowych, stanowią zespół fundamentalnych umiejętności współczesnego człowieka.

Uznajemy, że kompetencje cyfrowe to harmonijna kompozycja wiedzy, umiejętności i postaw umożliwiających życie, uczenie się i pracę w społeczeństwie cyfrowym, tj. społeczeństwie wykorzystującym w życiu codziennym i pracy technologie cyfrowe.

Wiemy, że w skład kompetencji cyfrowych wchodzą:

• kompetencje informatyczne obejmujące posługiwanie się komputerem i innymi urządzeniami elektronicznymi, bezpieczne korzystanie z internetu, aplikacji i oprogramowania, nowych inteligentnych technologii cyfrowych oraz umiejętność stosowania metod pochodzących z informatyki przy programowaniu i tworzeniu rozwiązań informatycznych dla problemów z różnych dziedzin (myślenie komputacyjne);
• kompetencje informacyjno-komunikacyjne, polegające na umiejętności wyszukiwania informacji, rozumienia jej, a także selekcji i oceny krytycznej, jak również komunikowania się na odległość za pomocą technologii cyfrowych;
• kompetencje funkcjonalne, czyli realne wykorzystanie powyższych kompetencji w różnych sferach codziennego życia, takich jak finanse, praca i rozwój zawodowy, utrzymywanie relacji, zdrowie, hobby, zaangażowanie obywatelskie, życie duchowe itd., zgodnie z zasadami bezpiecznego korzystania z technologii cyfrowych.

Mamy pewność, że kompetencje cyfrowe są ważne.

Dynamicznie rozwijające się technologie cyfrowe są obecne we wszystkich aspektach życia współczesnego człowieka. Umiejętność posługiwania się nimi wywiera silny wpływ na postęp w najważniejszych z punktu widzenia jednostki i całego społeczeństwa obszarach takich jak jakość życia, gospodarka, ochrona zdrowia, edukacja, nauka, bezpieczeństwo, rolnictwo, kultura i rozrywka.

Jednym z największych wyzwań w kontekście rozwoju cyfrowego jest przygotowanie społeczeństwa do funkcjonowania w tym nowym, nieustannie zmieniającym się świecie oraz do czerpania korzyści płynących z tych przemian, jak również do niwelowania pogłębiającego się rozwarstwienia między „potrafiącymi” a „niepotrafiącymi”.

Dlatego stworzyliśmy Program Rozwoju Kompetencji Cyfrowych, którego celem jest stały wzrost poziomu kompetencji cyfrowych przez zapewnienie każdemu w Polsce możliwości ich rozwoju stosownie do potrzeb. Chcemy, aby za sprawą naszych działań, rozwój kompetencji cyfrowych mógł przyczynić się to budowy inkluzywnego, otwartego i nowoczesnego społeczeństwa, co w wymiarze indywidualnym będzie się przekładać na lepszą jakość życia

Program w ramach swoich kompleksowych założeń przewiduje rozwój powszechnych kompetencji cyfrowych wśród obywateli, począwszy od etapu edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej do wieku senioralnego. Wsparcie w ramach Programu będzie kierowane do wszystkich, którzy będą chcieli podnosić swoje kompetencje cyfrowe, w tym do nauczycieli, przedsiębiorców, pracowników wszystkich sektorów gospodarki oraz urzędników, jak również osób utalentowanych cyfrowo, które zasilą w przyszłości zasób specjalistów ICT o najwyższych kompetencjach. Równolegle zaplanowaliśmy działania na rzecz integracji cyfrowej, służące likwidowaniu wykluczenia cyfrowego poprzez propagowanie i zwiększenie dostępności cyfrowych stron internetowych i  aplikacji mobilnych dla osób z niepełnosprawnościami. W Programie znajdą się również inicjatywy mające na celu zwiększenie świadomości dotyczącej korzystania z technologii cyfrowych oraz propagowanie higieny cyfrowej. 

Programy strategiczne i dane statystyczne

Podstawą do formułowania priorytetów, celów i działań w ramach Programu są  dla nas kluczowe krajowe i europejskie dokumenty strategiczne oraz wnioski z przeprowadzonej diagnozy kompetencji cyfrowych w Polsce.

1. Program polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie” do roku 2030 ustanowił dwa następujące cele dla  Unii Europejskiej:

1.  przynajmniej 80% osób w wieku 16-74 lata posiada co najmniej podstawowe umiejętności cyfrowe,
2. co najmniej 20 milionów pracujących w krajach UE to specjaliści ICT, a dysproporcje między kobietami a mężczyznami zacierają się.

2. Plan działań w dziedzinie edukacji cyfrowej 2021-2027 wskazuje na następujące cele:

• zwiększenie umiejętności cyfrowych,
• wsparcie krajów UE w ich wzajemnej współpracy na rzecz dostosowania swoich systemów kształcenia i szkolenia do ery cyfrowej,
• wykorzystanie potencjału internetu do udostępnienia wszystkim możliwości e-uczenia się.

Ogromna rola i znaczenie kompetencji cyfrowych w kontekście rozwoju społeczeństwa cyfrowego i gospodarki cyfrowej, znajduje potwierdzenie w danych statystycznych. Poniższe dane pokazują nam, jaką pracę mamy do wykonania w najbliższej przyszłości:

• w 2021 r. niemal 16 milionów (57%) mieszkańców Polski w wieku 16-74 lata nie posiadało choćby podstawowych kompetencji cyfrowych, podczas gdy wśród seniorów (65-74 lata) aż dziewięć osób na dziesięć;
• co piąty mieszkaniec Polski w wieku 16-74 posiadał ponadpodstawowe umiejętności cyfrowe w 2021 r., podczas, gdy średnio miał je co czwarty Europejczyk;
• w 2021 roku wskaźnik niekorzystających z sieci w grupie niepełnosprawnych korzystających z pomocy społecznej wyniósł 43%, natomiast wśród niepełnosprawnych niekorzystających z pomocy społecznej – 27%;
•  2021 r aż 78% pierwotnie wykluczonych cyfrowo stanowili seniorzy, czyli osoby powyżej 60 roku życia

Także miernik poziomu rozwoju cyfrowego państw członkowskich Unii Europejskiej - Indeks Cyfrowej Gospodarki i Społeczeństwa Cyfrowego (DESI)^[1] wskazuje na konieczność intensyfikacji działań w zakresie transformacji cyfrowej Polski. Indeks DESI syntetyzuje osiągnięcia poszczególnych krajów w czterech wymiarach: kapitał ludzki, łączność (dostęp do internetu), integracja technologii cyfrowych w przedsiębiorstwach, cyfrowe usługi publiczne, a do każdego komponentu przyporządkowane są wskaźniki cząstkowe z przypisaną im wagą. Według indeksu DESI, w 2022 r. Polska zajęła 24. miejsce na 27 państw członkowskich.

Prace nad Programem Rozwoju Kompetencji Cyfrowych

Przygotowanie Programu Rozwoju Kompetencji Cyfrowych poprzedziły liczne spotkania i warsztaty z wieloma interesariuszami i ekspertami działającymi na rzecz rozwoju kompetencji cyfrowych. Współpracowaliśmy z właściwymi ministerstwami i ich jednostkami podległymi i nadzorowanymi, aby działania Programu były skierowane do wszystkich grup obywateli.

Projekt Programu został przekazany w III kwartale 2022 roku do konsultacji publicznych, opiniowania i dwukrotnie do konsultacji międzyresortowych. Odnieśliśmy się do wszystkich zgłoszonych uwag, uwzględniając wiele z przedstawionych propozycji zmian. Projekt Programu uzyskał pozytywną opinię Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz Komitetu Rady Ministrów do spraw Cyfryzacji. 21 lutego 2023 roku Rada Ministrów przyjęła uchwałę w sprawie w ustanowienia programu rządowego pod nazwą „Program Rozwoju Kompetencji Cyfrowych” (https://www.dziennikustaw.gov.pl/MP/2023/318)

Założenia Programu

Głównym celem Programu jest stały wzrost poziomu kompetencji cyfrowych przez zapewnienie każdemu w Rzeczpospolitej Polskiej możliwości ich rozwoju stosownie do potrzeb, biorąc pod uwagę wszystkie etapy życia, zarówno wśród zwykłych użytkowników technologii cyfrowych, jak i specjalistów ICT. W konsekwencji realizacja Programu ma przyczynić się do budowy nowoczesnego, odpornego społeczeństwa, co w wymiarze indywidualnym będzie się przekładać na lepszą jakość życia w realiach gospodarki cyfrowej, a w wymiarze ekonomicznym przyczyni się do rozwoju konkurencyjnej gospodarki.

Program Rozwoju Kompetencji Cyfrowych składa się z działań, które przyporządkowaliśmy do pięciu priorytetów na rzecz rozwoju kompetencji cyfrowych:

1. rozwój edukacji cyfrowej;
2. zapewnienie każdemu możliwości rozwoju kompetencji cyfrowych;
3. wsparcie kompetencji cyfrowych osób pracujących;
4. rozwój zaawansowanych kompetencji cyfrowych;
5. wzmocnienie zarządzania i koordynacji działań w zakresie rozwoju kompetencji cyfrowych.

W wyniku realizacji działań planujemy, że udział w szkoleniach do 2030 roku weźmie ponad 1,5 mln obywateli, w tym ponad 4 000 pracowników MŚP i 270 tysięcy nauczycieli wszystkich poziomów nauczania, także akademickich oraz innych edukatorów, 77 tysięcy pracowników administracji publicznej szczebla rządowego i 124 tys. samorządowego oraz około 40 000 pracowników kultury, jak również ze wsparcia do 2030 roku skorzysta 24 000 młodych talentów informatycznych ze szkół podstawowych, ponadpodstawowych oraz uczelni.

W efekcie realizacji Programu zakładamy, że do 2030 roku:

• 80% mieszkańców Polski będzie posiadać co najmniej podstawowe kompetencje cyfrowe,
• 40% mieszkańców Polski będzie posiadać ponadpodstawowe e-kompetencje
• 6% pracujących będą stanowić specjaliści ICT,
• 29% specjalistów ICT będą stanowić kobiety,
• na szczeblu administracji rządowej funkcjonować będzie ugruntowany i sprawdzony mechanizm koordynacji i monitorowania działań wspierających rozwój kompetencji cyfrowych, który bazuje na cyklicznie aktualizowanej diagnozie potrzeb społeczeństwa, biorący pod uwagę najnowsze trendy technologiczne i gospodarcze.

Utworzenie Centrum Rozwoju Kompetencji Cyfrowych

Skuteczna implementacja Programu Rozwoju Kompetencji Cyfrowych wymaga zaangażowania i współpracy różnych grup interesariuszy począwszy od rządu i samorządu poprzez sektor pozarządowy, system oświaty i nauki, kończąc na przedsiębiorcach i pracodawcach. Dlatego, aby nadać strategiczny kierunek programowi rozwoju kompetencji cyfrowych oraz zapewnić holistyczne zarządzanie programem, utworzyliśmy w ramach Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Centrum Rozwoju Kompetencji Cyfrowych (CRKC).

CRKC jako ośrodek zarządzania realizacją Programu Rozwoju Kompetencji Cyfrowych oraz ośrodek badań i analiz rozwoju kompetencji cyfrowych w Polsce wesprze transformację cyfrową kraju poprzez:

• gromadzenie i analizę wiedzy na temat kompetencji cyfrowych i ich roli dla rozwoju społecznego i gospodarczego,
• monitorowanie trendów i diagnozę zapotrzebowania rynku pracy na kompetencje cyfrowe,
• identyfikowanie i rekomendowanie kierunków działania i obszarów interwencji, na rzecz rozwoju kompetencji cyfrowych,
• kreowanie projektów pilotażowych i systemowych, kluczowych dla rozwoju kompetencji cyfrowych w Polsce.

Można się z nami skontaktować mailowo, pod adresem: sekretariat.crkc@cyfra.gov.pl lub telefonicznie: +48 22 245 54 50.