Dostępność cyfrowa

Możesz mieć ogólne wyobrażenia na temat tego, kto korzysta lub będzie korzystać z Twojej strony internetowej czy aplikacji mobilnej. Zbierz jednak jak najwięcej informacji na temat tych osób. Dzięki temu łatwiej określisz kogo zaprosić do badania, a po ich wykonaniu łatwiej zrozumiesz uzyskane wyniki.

Pamiętaj, że poziom sprawności to tylko jedna z cech uczestników badania. Jest ważna, ale nie skupiaj się wyłącznie na niej.

Podczas badania zwróć uwagę:

• dlaczego użytkownicy podejmują określone decyzje,
• jak umiejętności użytkowników (np. korzystania z komputera czy technologii asystujących) wpływają na obsługę Twojego rozwiązania,
• jak czują się użytkownicy, gdy korzystają z Twojego rozwiązania (np. kiedy pojawia się u nich satysfakcja, a kiedy frustracja).

Im lepiej zrozumiesz użytkowników, tym większe prawdopodobieństwo, że zaprojektujesz i zbudujesz rozwiązanie lub usługę, które będą dobrze działać i użytkownikom będzie się z nich wygodnie korzystać.

Organizujesz takie badanie po raz pierwszy? Sprawdź kto i jak korzysta z dostępności cyfrowej.

Nie zakładaj, że to co powie jedna osoba z niepełnosprawnością odnosi się do wszystkich osób z niepełnosprawnościami. Jedna osoba może nie wiedzieć, jak z rozwiązań cyfrowych korzystają inne osoby z tą samą niepełnosprawnością. Może także nie wiedzieć, w jaki sposób radzą sobie i czego potrzebują osoby z innymi niepełnosprawnościami.

Postaraj się zatem uwzględnić jak najszerszą grupę odbiorców. W grupie badawczej powinny znaleźć się:

• osoba niewidoma,
• osoba słabowidząca,
• osoba niesłysząca od urodzenia,
• osoba słabosłysząca,
• osoba z niepełnosprawnością rąk,
• osoba z niepełnosprawnością intelektualną.

 W miarę możliwości postaraj się badać rozwiązania z użytkownikami:

• o różnych kompetencjach cyfrowych,
• korzystającymi z różnych technologii asystujących.

Gdy szukasz testerów, możesz skorzystać z pomocy lokalnej organizacji pozarządowej, która zrzesza osoby z niepełnosprawnościami lub która działa na ich rzecz.

Możesz zaprosić do badania także osoby z niepełnosprawnościami, które pracują w Twojej organizacji/firmie/instytucji. Pamiętaj jednak, że osoby te mogą dużo lepiej niż ostateczni użytkownicy rozumieć usługę czy rozwiązanie, które chcesz przebadać, a to wpłynie na wyniki badania.

Użytkowników możesz angażować do badań już w początkowej fazie projektu. Pamiętaj jednak, że makiety wykonane w programach do wizualnego zaprezentowania przyszłej strony czy aplikacji, najczęściej nie mogą być obsłużone za pomocą czytników ekranu.

Nie rób też tego typu badania na sam koniec projektu, bo nie uda się wdrożyć poprawek, które z niego wynikają.

Zaplanuj wynagrodzenie dla testerów oraz moderatora, który m.in. będzie kierował grupą testerów. Możesz potrzebować także wsparcia asystenta osoby z niepełnosprawnością, czy tłumacza języka migowego.

Miejsce, w którym organizujesz badanie, powinno być dostępne architektonicznie. To oznacza między innymi, że wejście do budynku, sala badań i toalety powinno być dostępne dla osób poruszających się na wózkach. Jeżeli nie spełnia tych wymagań, zaplanuj koszty wynajmu odpowiedniej sali.

Badania z użytkownikami to szansa na przebadanie całych procesów, np. w usłudze czy aplikacji, a nie tylko ich pojedynczych elementów. Wybierz najważniejsze i najpopularniejsze procesy w Twoim rozwiązaniu. Na ich podstawie przygotuj zadania dla testerów.

Na przykład:

• złóż wniosek o dofinansowanie na wymianę źródła ciepła – znajdź formularz wniosku, wypełnij go i prześlij do właściwego urzędu,
• skontaktuj się z osobą odpowiedzialną za obsługę problemów z dostępnością cyfrową aplikacji – znajdź deklarację dostępności i dane kontaktowe do odpowiedzialnej za nią osoby, a następnie przekaż tej osobie informację, że nie możesz obsłużyć odtwarzacza filmów.

Pamiętaj, że badania z użytkownikami nie oceniają zgodności z wytycznymi WCAG (Web Content Accessibility Guidelines). Nie pozwalają także stwierdzić, czy strona internetowa lub aplikacja mobilna jest zgodna z wymaganiami dostępności cyfrowej dla podmiotów publicznych. Większość użytkowników nie zna tych wytycznych oraz wymagań, a jedynie korzysta na ich stosowaniu.

Poproś uczestników badania o przyniesienie własnego sprzętu i technologii asystujących (na przykład czytnika ekranu, programu powiększającego). Jest wiele typów i możliwych ustawień tych technologii, a w czasie badania uczestnik powinien zachowywać się naturalnie i korzystać z rozwiązań, które zna  i wykorzystuje na co dzień.

Zaplanuj czas na podłączenie sprzętu lub technologii asystujących. Zapewnij potrzebne wsparcie techniczne, aby instalacja poszła sprawnie i nie stresowała uczestnika badania.

 Jeśli uczestnik nie może zabrać swoje sprzętu lub swoich technologii asystujących, postaraj się zorganizować badanie u niego w domu.

• Przedstaw się i wyjaśnij kto i w jakim celu bierze jeszcze udział w badaniu (np. programista odpowiedzialny za badane rozwiązanie).
• Jeśli organizujesz badanie w miejscu nieznanym dla uczestnika, powiedz gdzie są toalety. Wyjaśnij także, co się dzieje w razie alarmu pożarowego.
• Rozmawiaj bezpośrednio z uczestnikiem badania, a nie z jego tłumaczem lub asystentem.
• Uczestnik badania może przyjść z psem przewodnikiem lub psem asystującym. Zadbaj o to, aby pies mógł być zawsze z tą osobą. Nie głaszcz takiego psa, chyba że jego właściciel na to pozwoli.
• Mów wyraźnie, ale normalnym tempem.
• Używaj codziennych zwrotów, bez obawy, że obrazisz uczestnika badania. Możesz powiedzieć do osoby niewidomej „Do widzenia” – to żaden błąd.
• Nie zgaduj, co uczestnik badania może zrobić, a czego nie. Nie domyślaj się także, dlaczego zrobił coś w określony sposób – po prostu spytaj go o to.
• Nie zgaduj, co uczestnik badania powiedział, jeśli nie było to dla Ciebie jasne – poproś o powtórzenie tego lub zapisanie.
• Upewnij się, czy uczestnik badania rozumie Ciebie i wie, co ma zrobić.

Zbierz i omówi z moderatorem badania uzyskane wyniki. Nie zawsze uwaga zgłoszona przez użytkownika jest błędem dostępności cyfrowej. Czasem może wynikać z problemu z użytecznością lub z braku zrozumienia funkcji przez użytkownika. Sprawdź, czy dany problem powtarzał się u różnych uczestników badania.

Postaraj się przekazać wyniki do wszystkich osób zaangażowanych w tworzenie rozwiązania, które było badane. Możesz zorganizować spotkanie z innymi specjalistami i wspólnie poszukać najlepszych rozwiązań oraz zaplanować, kto czym zajmie się przy wdrażaniu zmian.