Portal Interoperacyjności
i Architektury

Standardowy model danych AIP obiektu danych (encji) obejmuje:

• definicję obiektu danych (krótki, precyzyjny opis),
• klasyfikację (obszar merytoryczny (tematyczny), do którego przydzielono obiekt danych i określenie, czy jest to obiekt danych podstawowy, kluczowy, kluczowy sektorowy czy inny),
• identyfikator stosowany przy zapisie obiektu danych
• model głównych atrybutów obiektu danych, ich definicje, standardowe słowniki i reguły,
• model podstawowych relacji tego obiektu danych z innymi obiektami danych (tylko powiązania bezpośrednie).

Standardowy model danych AIP obiektu danych Osoba fizyczna zawiera tylko te atrybuty i relacje, które stanowią główne, podstawowe własności osoby fizycznej i są najczęściej wykorzystywane przez większość rejestrów, zbiorów danych, systemów IT i e-usług.

Zapraszamy do zapoznania się z modelem AIP Osoby fizycznej zaprezentowanym poniżej oraz do pobrania szczegółowego opisu modelu zawartego w raporcie z modelu obiektu danych z Repozytorium AIP. Zapraszamy do kontaktu, przekazywania komentarzy i uwag oraz stosowania modelu w praktyce. Chętnie odpowiemy na pytania. Adres e-mail do kontaktu: Dorota.Kazanecka-Pienkosz@cyfra.gov.pl.

Podstawowym identyfikatorem osoby fizycznej w Polsce jest numer PESEL, nadawany przez SRP w rejestrze PESEL. Jest on umocowany prawnie jako taki w Krajowych Ramach Interoperacyjności. Ma on jednak jako identyfikator istotne wady. Nie obejmuje także wszystkich osób, w szczególności wszystkich cudzoziemców  rejestrowanych w różnych rejestrach prowadzonych przez polską administrację publiczną (jest ich wiele – od Krajowego Rejestru Cudzoziemców, poprzez rejestry resortów sprawiedliwości (np. Krajowy Rejestr Karny, Rejestr Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym), finansów (CRP KEP ), zdrowia (Centralny Rejestr Lekarzy), nauki (rejestry systemu POL-on) itd. W różnych rejestrach nadawane są więc własne systemowe identyfikatory oraz stosowane są dodatkowe identyfikatory, szczególnie w przypadku osób, które nie mają nadanego numeru PESEL:

1. seria i numer paszportu albo innego dokumentu stwierdzającego tożsamość (np. numer karty pobytu cudzoziemca w Rzeczypospolitej Polskiej) – stosowany najczęściej;
2. osobisty krajowy numer identyfikacyjny nadany w kraju cudzoziemca (kraj, wartość);
3. niepowtarzalny identyfikator nadany przez państwo członkowskie Unii Europejskiej dla celów transgranicznej identyfikacji, o którym mowa w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) 2015/1501 z dnia 8 września 2015 r. w sprawie ram interoperacyjności na podstawie art. 12 ust. 8 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 910/2014 w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku wewnętrznym (Dz. Urz. UE L 235 z 09.09.2015, str. 1, z późn. zm.4));
4. inny identyfikator odczytany z kwalifikowanego certyfikatu podpisu elektronicznego, jeżeli jest zgodny z normą ETSI TS 119 412-1;
5. identyfikator podatkowy (kraj, wartość);
6. w przypadku noworodków, które nie mają nadanego numeru PESEL i nie posiadają dokumentu stwierdzającego tożsamość - numer PESEL przedstawiciela ustawowego albo seria i numer jego paszportu albo innego dokumentu stwierdzającego jego tożsamość albo niepowtarzalny identyfikator nadany przez państwo członkowskie Unii Europejskiej dla celów transgranicznej identyfikacji, o którym mowa w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) 2015/1501. W systemie P1 praktycznie identyfikatorem Osoby fizycznej w przypadku noworodka jest PESEL matki lub inny identyfikator matki.

Wykorzystywane są także, chociaż rzadko:

7. inne dane z minimalnego zestawu danych wymaganych dla identyfikacji transgranicznej określonych ww. rozporządzeniu EIDAS, w szczególności data urodzenia;
8. Identyfikator ubezpieczeniowy (kraj, wartość).

W większości przypadków inne wymienione identyfikatory stosowane są w przypadku, kiedy osoba nie ma nadanego numeru PESEL. Mają one jednak podstawowe wady:

• Mogą ulegać stosunkowo częstej zmianie – np. dokument tożsamości traci ważność lub z innej przyczyny jest wymieniany na nowy (np. zgubienie lub kradzież).
• Nie można weryfikować jego prawdziwości i poprawności w kraju, w którym został wystawiony (np. krajowy numer identyfikacyjny czy identyfikator podatkowy).
• Osoba może np. posiadać kilka różnych obywatelstw i paszportów i w różnych sytuacjach podawać różne.
• Osoba może dodatkowo zmienić swoje podstawowe dane identyfikacyjne - imię i /lub nazwisko (szczególnie w przypadku kobiet i zmiany stanu cywilnego) czy płeć.
• Osoba może także w różnych sytuacjach podawać inne sposoby identyfikacji (np. raz paszport, raz krajowy numer identyfikacyjny).

To skutkuje to brakiem możliwości identyfikacji zapisów dotyczących tej samej osoby w różnych rejestrach, a nawet w tym samym rejestrze.

Główne systemy i rejestry cudzoziemców stosują własne identyfikatory. Przy czym każda instytucja, a nawet każdy system w instytucji, aktualnie nadaje i używa innego identyfikatora. Niestety, nie wszystkie systemy rejestrują numer PESEL cudzoziemca, nawet jeśli go posiada.

Model AIP głównych atrybutów obiektu danych (encji) Osoba fizyczna zawiera wszystkie najważniejsze, najczęściej wykorzystywane atrybuty tego obiektu danych. W szczególności są to atrybuty rejestrowane w rejestrze PESEL na podstawie ustawy o ewidencji ludności, uzupełnione o wybrane atrybuty z modelu UE opracowanego przez ISA2 (Core Person Vocabulary): Pełna nazwa, Imię patronimiczne, Nazwisko alternatywne.

Powiązania z innymi obiektami danych prezentuje model głównych powiązań (w szczególności dane urodzenia i zgonu są zamodelowane w AIP jako powiązane obiekty).

Diagram: Osoba fizyczna - Atrybuty (kliknij, aby powiększyć)

Model AIP obiektu danych (encji) Osoba fizyczna przedstawiony na poniższym diagramie zawiera jej najważniejsze powiązania I-go poziomu. W szczególności włączono do niego wszystkie relacje rejestrowane w rejestrze PESEL na podstawie Ustawy o ewidencji ludności, ale także inne najczęściej wykorzystywane w rejestrach publicznych – np. Adres / miejsce zamieszkania czy Dane kontaktowe. W Repozytorium AIP aktualnie zarejestrowanych jest ponad 200 różnych dodatkowych obiektów danych powiązanych z Osobą fizyczną występujących rzadziej w modelach danych gromadzonych w rejestrach.

Diagram: Osoba fizyczna - główne powiązania z innymi obiektami danych (kliknij, aby powiększyć)

W modelu AIP Osoby fizycznej poszczególne adresy danej osoby zamodelowane są , tak jak na modelu ISA2 CPV jako różne relacje Osoby fizycznej do obiektu Adres, nie jako odrębne obiekty danych.

Szczegółowy opis modelu – poszczególnych encji i relacji znajduje się w raporcie z modelu obiektu danych Osoba fizyczna  Repozytorium AIP.