Polska w Kenii

System gospodarczy i najważniejsze strategie gospodarcze

Od czasu odzyskania niepodległości w 1968 r. Mauritius przeszedł znaczącą transformację: z kraju biednego zyskał status państwa o średnich dochodach, ze zdywersyfikowaną gospodarką. Maurytyjska gospodarka, w przeszłości zależna wyłącznie od sektora rolnego, w ostatnich latach stała się wszechstronna i prężnie się rozwija. Kiedyś rolnictwo oparte było wyłącznie na uprawie trzciny cukrowej, dziś kraj prowadzi konsekwentną politykę uniezależniania się od jednego towaru rolnego, równocześnie stawiając na rozwój produkcji, w tym głównie odzieży i wyrobów włókienniczych, turystyki, ogrodnictwa, a w ostatnim czasie także usług finansowych oraz technologii informacyjno-komunikacyjnych. Dywersyfikacja gospodarki nie tylko korzystnie wpływa na rozwój ekonomiczny wyspy, ale także przyciąga inwestorów z Zachodu Europy, Ameryki i Azji. Rząd kładzie także nacisk na przyjazne środowisku działania gospodarcze na Oceanie Indyjskim, tzw. Ocean Economy czy Blue Economy, za co władze Mauritiusa były wielokrotnie nagradzane na forum międzynarodowym.

Wysoką atrakcyjność wyspy dla zagranicznych inwestorów docenił Bank Światowy, plasując Mauritius na 13. pozycji w najnowszej edycji dorocznego rankingu Doing Business 2020 (najlepszy wynik na kontynencie afrykańskim oraz najlepszy w historii wynik osiągnięty przez ten kraj w raporcie, skok w górę o 7 miejsc w stosunku do raportu z 2019 r. – 20 pozycja).

Za sprawy gospodarcze odpowiada Ministerstwo Handlu i Ochrony Konsumenta (Ministère du Commerce et de la Protection des Consommateurs), a także Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Integracji Regionalnej i Handlu Zagranicznego (Ministère des Affaires Étrangères, de L’Intégration Régionale et du Commerce Internationale) W jego ramach działa departament ds. handlu (International Trade Division), który zajmuje się m.in. kwestiami importu i eksportu, kontroli i ustalania cen. Głównym zadaniem resortu jest koordynowanie wymiany handlowej i usługowej na poziomie krajowym i zagranicznym.

Kwestie gospodarcze należą również częściowo do innych ministerstw: Ministerstwa Finansów, Planowania i Rozwoju Ekonomicznego (Ministère des Finances, de la Planification et du Développement Économique), Ministerstwa Energii i Służby Publicznej (Ministère de L’Énergie et des Services Publics), Ministerstwa Mieszkalnictwa i Planowania Regionalnego (Ministère du Logement et de L’Aménagement du Territoire), Ministerstwa Cyfryzacji (Ministère de la Technologie de L’Information, de la Communication et de l’Innovation), Ministerstwa Transportu Drogowego i Kolejowego (Ministère du Transport Routier et du Métro Léger), Ministerstwa Przemysłu Rolnego i Bezpieczeństwa Żywnościowego (Ministère de l’Agro-industrie et de la Sécurité alimentaire), Ministerstwa Turystyki (Ministère du Tourisme), Ministerstwa Środowiska, Gospodarki Odpadami i Zmian Klimatycznych (Ministère de l’Environnement, de la Gestion des Déchets Solides et du Changement Climatique), Ministerstwa Niebieskiej Gospodarki, Zasobów Morskich, Rybołówstwa i Transportu Morskiego (Ministère de l'Economie Bleue, des Ressources Marines, de la Pêche et de la Marine) oraz Ministerstwa Rozwoju Przemysłu, MSP,  Spółdzielczości (Ministère du Développement Industriel, des PME et des Coopératives).

Współpracę gospodarczą i handel wspierają też inne instytucje: the Mauritius Chamber of Commerce and Industry (MCCI) oraz Economic Development Board Mauritius.

Główne sektory gospodarki i ich udział w PKB

Gospodarka Mauritiusu jest zróżnicowana, a jej główne sektory to:

1. Usługi (finanse, turystyka, handel) – Dominujący sektor w gospodarce, stanowiący około 70% PKB. Sektor finansowy jest rozwinięty, szczególnie w zakresie bankowości, ubezpieczeń i zarządzania funduszami. Turystyka, szczególnie związana z plażami, luksusowymi kurortami oraz przyrodą, również stanowi ważny element tej kategorii.
2. Przemysł – Obejmuje głównie produkcję tekstyliów, odzieży, napojów oraz wyrobów spożywczych. Przemysł przyczynia się do 19-20% PKB. Mauritiusz ma także rozwinięty przemysł cukrowniczy, chociaż jego znaczenie zmniejsza się z biegiem lat.
3. Rolnictwo – Choć ma mniejszy udział w gospodarce (około 3-4% PKB), rolnictwo nadal jest ważne, zwłaszcza produkcja trzciny cukrowej, a także roślin tropikalnych (np. ananasy, mango) oraz hodowla zwierząt.

Mauritius przeszedł proces dywersyfikacji gospodarki, rozwijając sektory usług i przemysłu, co pozwoliło na zmniejszenie zależności od tradycyjnego rolnictwa.

Polityka kursowa

Polityka kursowa Mauritiusu opiera się na systemie kursu płynnego, co oznacza, że wartość lokalnej waluty, rupii maurytyjskiej (MUR), jest ustalana przez rynek, w zależności od podaży i popytu na waluty obce. Bank Centralny Mauritiusu (Bank of Mauritius) może jednak interweniować w razie potrzeby, aby zapobiec nadmiernym wahaniom kursu wymiany lub wspierać stabilność finansową kraju. Bank Centralny ma również na celu utrzymanie stabilności cen i wspieranie zrównoważonego wzrostu gospodarczego, monitorując poziom inflacji oraz utrzymując odpowiednią politykę stóp procentowych.

Surowce i technologie krytyczne

Na Mauritiusie brak jest surowców mineralnych. Zasoby naturalne wyspy obejmują przede wszystkim ryby i owoce morza. Mauritius charakteryzują także żyzne grunty rolne.

Stan infrastruktury

Na Mauritiusie infrastruktura transportowa jest dobrze rozwinięta, a drogi są w bardzo dobrym stanie. Komunikacja autobusowa w większych miastach działa do późnych godzin wieczornych (na prowincji do zapadnięcia zmroku). Można korzystać z miejscowych taksówek. Obowiązuje ruch lewostronny.

Stolica Port Louis to największe miasto kraju i jednocześnie główny port morski. Pełni funkcję towarowego portu międzynarodowego i terminala dla statków rejsowych. Położony jest wzdłuż dynamicznie rozwijających się szlaków handlowych łączących Azję, Afrykę, Europę i Amerykę. Port wyposażony jest w nowoczesną infrastrukturę świadczącą usługi wszystkim rodzajom ruchu morskiego.

W kraju działa pięć lotnisk, z czego dwa mają utwardzany pas startowy. Międzynarodowe lotnisko Sir Seewoosagur Ramgoolam International Airport na obrzeżach Port Louis posiada wszystkie nowoczesne udogodnienia i usługi zarówno dla ruchu pasażerskiego, jak i cargo. Drugie największe lotnisko to Sir Gaëtan Duval Airport położony w Plaine Corail na wyspie Rodrigues. Kraj posiada własne linie lotnicze Air Mauritius. Oprócz linii krajowych na międzynarodowym lotnisku swoje usługi świadczy kilkadziesiąt linii regionalnych i zagranicznych, w tym m.in. Air France, Allitalia, British Airways czy Emirates.

Kalendarz dni wolnych od pracy

•          1 oraz 2 stycznia – Nowy Rok

•          Chiński Nowy Rok (w zależności od kalendarza na dany rok)

•          1 lutego – Dzień Zerwania z Niewolnictwem

•          Thaipoosam Cavadee (w zależności od kalendarza na dany rok)

•          Maha Shivaratree (w zależności od kalendarza na dany rok)

•          12 marca – Święto Niepodległości

•          Ugaadi (w zależności od kalendarza na dany rok)

•          1 maja – Święto Pracy

•          Idd-ul-Fitr (w zależności od kalendarza na dany rok)

•          15 sierpnia – Wniebowzięcie NMP

•          Ganesh Chaturthi (w zależności od kalendarza na dany rok)

•          2 listopada – Dzień upamiętniający przybycie pracowników z Indii

•          Diwali (w zależności od kalendarza na dany rok)

•          25 grudnia – Boże Narodzenie

Najważniejsi partnerzy handlowi

Najważniejsze kierunki maurytyjskiego eksportu to w kolejności (dane za 2022 r.):  Zimbabwe (11,1%), Francja (10,3%), RPA (10,7%), Madagaskar (8,05%), USA (7,14%) i Wielka Brytania (6,3%). Główni partnerzy importowi (dane za 2022 r.): to Chiny (16.4%), RPA (9,78%), ZEA (9%), Indie (8,75%), Oman (7,95%) i Francja (6,65%).

Podstawowe produkty i usługi importowe i eksportowe

Głównymi towarami eksportowymi Mauritiusu są: produkty tekstylne, ryby i produkty z ryb, cukier, diamenty oraz olej palmowy. Mauritius importuje przede wszystkim produkty naftowe i mineralne, maszyny, produkty zwierzęce, tekstylia, żywność, chemikalia i pojazdy.

Główni inwestorzy

Mauritius, z uwagi na sprzyjającą przedsiębiorcom legislację i stabilny rozwój gospodarczy, przyciąga inwestorów z Europy Zachodniej, Ameryki i Azji (w tym m.in. Wielka Brytania, Francja, Arabia Saudyjska, USA, Australia, RPA, Chiny, Indie).

Wobec zamieszkującego wyspę dużego procenta ludności pochodzenia indyjskiego (ponad 65%), Indie tradycyjnie należą do grona najważniejszych partnerów gospodarczych i rozwojowych Mauritiusu. W budżecie Indii na lata 2019-2020 przewidziano na wsparcie Mauritiusu kwotę 73 mln USD, w stosunku do  44 mln USD w latach 2018-2019, co czyni z wyspy drugiego na świecie (po Bhutanie) największego beneficjenta indyjskiej pomocy finansowej.

W 2019 r. doszło do podpisania umowy o wolnym handlu z Chinami. Porozumienie wpisuje się w trzyletni plan rozwoju Mauritiusa, tj. Three-Year Strategic Plan 2018-2021, w którym jako jeden z głównych priorytetów wskazano zmniejszenie, wciąż utrzymującej się na wysokim poziomie, zależności wyspy od Europy i w tym kontekście zbliżenie się, głównie pod względem gospodarczym, do państw ASEAN leżących po drugiej stronie Oceanu Indyjskiego.

Strona rządowa nt. możliwości inwestycyjnych na Mauritiusie wskazuje następujące perspektywiczne sektory gospodarki: rolno-przemysłowy, energetyczny, produkcyjny, przemysł kreatywny, edukacja, usługi finansowe, opieka zdrowotna, ICT, logistyka (w tym przede wszystkim transport morski), biotechnologia, gospodarska morska, nieruchomości i turystyka.

Więcej: https://edbmauritius.org/why-invest-in-mauritius

Mocnymi stronami maurytyjskiego rynku są m.in. stabilizacja polityczna, w pełni demokratyczny ustrój, pro-biznesowa polityka rządu, dynamiczny i chłonny sektor prywatny, wykształcona kadra, nowoczesna infrastruktura komunikacyjna.

Mauritius jest członkiem Wspólnoty Rozwoju Afryki Południowej (SADC, Southern African Development Community) oraz Wspólnego Rynku Afryki Wschodniej i Południowej (Common Market for Eastern and Southern Africa, COMESA), a także należy do Organizacji Państw Afryki, Pacyfiku i Karaibów (OACPS). Jest ponadto członkiem Międzynarodowej Organizacji Frankofonii, WTO, Unii Afrykańskiej, ONZ i jej wyspecjalizowanych organizacji, w tym m.in. FAO, IAEA, UNESCO, UNIDO, WHO, czy Bank Światowy. Należy do Afrykańskiego Banku Rozwoju (AfDB), Commonweath of Nations, grupy G77 oraz Alliance of Small Island States (AOSIS). Wraz z Komorami, Madagaskarem, Seszelami i Réunion (Francja) należy do Komisji Oceanu Indyjskiego (Indian Ocean Commission). W Ebene na Mauritiusie mieści się ponadto siedziba the Indian Ocean Rim Association (IORA), skupiającej 22 państwa mające dostęp do Oceanu Indyjskiego.

Dwustronne relacje handlowe i inwestycyjne

Relacje z UE

Stosunki między Mauritiusem a Unią Europejską są bardzo bliskie. Państwa UE od lat znajdują się w czołówce najważniejszych partnerów importowych i eksportowych Mauritiusu, UE regularnie wspiera też finansowo rozwój wyspy. Współpraca koncentruje się przede wszystkim na polityce makroekonomicznej, programie reform gospodarczych, reformach zarządzania finansami publicznymi, sektorze energetycznym, sektorze trzciny cukrowej, edukacji czy zmianach klimatu.

Wraz z innymi państwami Afryki Wschodniej i Południowej (ESA) Mauritius wynegocjował umowę o partnerstwie gospodarczym (EPA – Economic Partnership Agreement) z UE, którą podpisano w sierpniu 2009 r., a rozpoczęto realizować w 2012 r. Na mocy umowy Mauritius posiada bezcłowy dostęp do unijnego wolnego rynku. Ponadto z ceł zwolnione jest 98% importowanych z UE na Mauritius – wyjątki stanową: żywe zwierzęta i mięso, jadalne produkty pochodzenia zwierzęcego, tłuszcze, preparaty i napoje jadalne, chemikalia, plastiki, produkty z gumy, skór i skór futerkowych, żelazo i stal oraz artykuły elektroniki użytkowej.

Maurytyjczycy poruszają się do UE w ruchu bezwizowym.

W 2012 r. zawiązano w Brukseli Umowę o partnerstwie ws. połowów między UE a Mauritiusem.

W 2022 r. Komisja Europejska usunęła Mauritius z „czarnej listy” krajów, w których stwierdzono systemowe braki w kwestii przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (AML/CFT).

Baza traktatowa (między krajem opisywanym a Polską i UE)

Polski i Mauritiusa nie wiążą żadne gospodarcze umowy dwustronne.

Po wejściu Polski do Unii Europejskiej ramy współpracy gospodarczej między naszymi krajami określa umowa o partnerstwie gospodarczym (EPA – Economic Partnership Agreement), podpisana w 2009 r.