- Cyberprzemoc często jest anonimowa. Równie często młodzi ludzie domyślają się, kto jest sprawcą ataków. Kolejny problem to niski poziom kontroli tego rodzaju agresywnych zachowań przez dorosłych – mówi Anna Borkowska z Akademii NASK. - W przeciwieństwie do przemocy w realnym świecie - akty cyberprzemocy są rejestrowane, utrwalane, podawane dalej. To wszystko powoduje, że ofiary mocniej i dłużej odczuwają ich skutki – dodaje ekspertka NASK.

Najczęstsze obecnie formy cyberprzemocy zgłaszane przez młodzież.

Bądźcie czujni

Cyberprzemoc (cyberbullying) jest zjawiskiem, które zakłada dużą nierówność sprawcy i ofiary. Sprawca jest na silniejszej pozycji (biegłość w używaniu Internetu, grupa wspierająca jego zachowania itp.). To dlatego ten rodzaj nękania jest tak uciążliwy i często długotrwały. Aby je przerwać, potrzebna jest interwencja z zewnątrz – najczęściej pomoc dorosłej osoby.

Nie znasz haseł do mediów społecznościowych swojego dziecka, ale czujesz i widzisz, że coś jest nie tak. Jak rozpoznać, że może być ofiarą cyberprzemocy?

To powinno dać Ci do myślenia:

• Twoje dziecka ma dużą huśtawkę nastrojów - jest przygnębione, zrezygnowane, złości się bez wyraźnej przyczyny, wydaje się być czymś zmartwione/zaniepokojone.
• Zaczyna zachowywać się inaczej niż zazwyczaj – wycofuje się z kontaktów, reaguje bardzo emocjonalnie na pozornie mało istotne sytuacje, staje się wybuchowe i agresywne w stosunku do członków rodziny, zmienia swoje nawyki – nie śpi lub śpi niewiele, omija posiłki, a w przypadku młodszych dzieci - zaczyna mieć koszmary lub zaczyna się moczyć w nocy.
• Skarży się na różne dolegliwości - boli je brzuch lub głowa.
• Zaczyna mieć problemy w szkole - odmawia chodzenia do szkoły lub robi to z dużymi oporami, zaczyna dostawać znacznie gorsze oceny, wchodzi w konflikty z rówieśnikami/ innymi uczniami lub z nauczycielami.
• Nagle zmienia krąg znajomych, zrywa kontakty z najlepszym przyjacielem/przyjaciółką.
• Stara trzymać się na uboczu korzystając ze smartfona, tabletu czy komputera, reaguje nerwowo na sygnał przychodzącego smsa lub powiadomienia.
• Bardzo dużo czasu spędza online, obsesyjnie sprawdza smsy i/lub swoje konto/swój profil w mediach społecznościowych.
• Unika konkretnych stron, profili lub aplikacji, nawet jeśli wcześniej chętnie z nich korzystało, nagle usuwa całą zawartość swojego profilu lub bloga i całkowicie rezygnuje z jakiejkolwiek aktywności w sieci.

Bez paniki

Upewniliście się, że Wasze dziecko może być ofiarą cyberprzemocy? - Przede wszystkim nie panikujmy. Ważny jest spokój dorosłych. Pamiętajmy, że doświadczenie cyberprzemocy wiąże się z poczuciem ogromnej bezsilności i poczuciem winy. Ofiary często są niesłusznie przekonane, że w jakiś sposób zasłużyły sobie na to, co je spotyka – mówi Anna Borkowska z Akademii NASK. - Nie obwiniajmy dziecka za to, co je spotkało. Powiedzmy mu, że nie jest winne. Zapewnijmy, że nie będziemy się na nie złościć, niezależnie od tego, co je spotkało w sieci – dodaje ekspertka NASK.

Pamiętaj też o tym:

• Nie ograniczaj dziecku dostępu do Internetu, nie zabraniaj mu korzystać ze smartfona. Nawet jeśli chcesz je ochronić przed dalszymi atakami. Jeśli zachowasz się inaczej – dziecko może odebrać to jako karę. W związku z tym następnym razem, gdy coś złego spotka je w sieci, nie zwróci się do Ciebie o pomoc.
• Porozmawiajcie o tym, co się wydarzyło, ustal jak najwięcej szczegółów dotyczących przebiegu wydarzeń.
• Pamiętaj, że cyberprzemoc często realizowana jest wieloma kanałami równocześnie – mailowo, na portalach społecznościowych, z użyciem specjalnie tworzonych w tym celu fałszywych stron www, poprzez komunikatory (również w grach komputerowych), smsy i mmsy.
• Zabezpiecz dowody – zapisz i wydrukuj wszystkie wiadomości i zdjęcia, zapisz filmy. Zrób kopie stron internetowych i portali, na których pojawiły się obraźliwe treści, zapisz adresy stron i nazwy użytkowników.
• Umów się z dzieckiem, aby zgłaszało Ci każdą sytuację nękania w sieci. Poproś je również, aby nigdy nie kasowało wiadomości/komentarzy/zdjęć. Niech je przekazuje Tobie. Zapewnij je, że nie będziesz go oceniać, niezależnie od tego, jak przykre, zawstydzające czy upokarzające materiały Ci pokaże.
• Poradź dziecku, aby nie utrzymywało kontaktu ze sprawcą cyberprzemocy, nie odpowiadało na obraźliwe komentarze itp.
• Zasugeruj zmianę ustawień komunikatorów, czy profili w mediach społecznościowych. Chodzi o to, by nikt spoza listy kontaktów nie mógł się do niego pisać.
• Porozmawiaj ze szkolnym psychologiem lub pedagogiem. Jeśli podejrzewasz, że sprawcą cyberprzemocy jest inne dziecko ze szkoły, przekaż im tę informację i poproś o podjęcie interwencji (usunięcie obraźliwych treści, adekwatne przeprosiny, ew. podjęcie interwencji wychowawczej wobec sprawcy cyberprzemocy, przeprowadzenie warsztatów uwrażliwiających na zjawisko cyberprzemocy itp.).
• Jeśli przemoc online trwa i nasila się, powiadom policję.

Jeżeli widzisz w sieci, coś co Cię niepokoi – nie wahaj się. Reaguj, zgłaszaj! Gdzie?

• Incydenty naruszające bezpieczeństwo w sieci: https://incydent.cert.pl
• Nielegalne treści w Internecie: https://dyzurnet.pl

O projekcie
Projekt „Kampanie edukacyjno-informacyjne na rzecz upowszechniania korzyści z wykorzystywania technologii cyfrowych” realizowany jest przez Ministerstwo Cyfryzacji we współpracy z Państwowym Instytutem Badawczym NASK. Kampanie mają na celu promowanie wykorzystywania technologii w codziennym życiu przez osoby w różnym wieku, przełamywanie barier z tym związanych oraz wzrost cyfrowych kompetencji społeczeństwa. Projekt obejmuje cztery obszary: jakość życia, e-usługi publiczne, bezpieczeństwo w sieci i programowanie.