Ogólnopolska Sieć Edukacyjna (OSE) to program publicznej sieci telekomunikacyjnej dającej szkołom dostęp do szybkiego, bezpłatnego i bezpiecznego internetu. Jego operatorem jest NASK Państwowy Instytut Badawczy.

Szkoły powoli wracają do nauki stacjonarnej. Ostatnie miesiące to jednak przede wszystkim edukacja zdalna. Jak radzili sobie z nią nauczyciele, jak i czy pomogła im w tym Ogólnopolska Sieć Edukacyjna? – o to zapytaliśmy w naszej ankiecie.

Do wszystkich szkół podłączonych do OSE na początku marca skierowaliśmy ankietę. Zapytaliśmy w niej m.in. o częstotliwość prowadzenia zajęć online z budynku szkoły z wykorzystaniem internetu OSE i zapotrzebowanie na sprzęt niezbędny do prowadzenia zdalnej edukacji. Nasza próba badawcza objęła ostatecznie 4552 placówki.

A oto, czego się dowiedzieliśmy:

• 74,2% szkół, które są w OSE, prowadzi/prowadziło zdalne zajęcia z budynku szkoły, wykorzystując dostarczany przez nas internet (z czego 65,7% – codziennie).
• Im bardziej zurbanizowana gmina, tym częściej lekcje online były prowadzone z budynku szkoły (gmina wiejska – 61,7%, gmina miejsko-wiejska – 66,6% oraz gmina miejska – 67,4%).   
• W województwach: dolnośląskim (76,1%), zachodniopomorskim (75,3%), warmińsko-mazurskim (73,2%), lubuskim (71,9%) częstotliwość realizacji przez nauczycieli lekcji online „codziennie” z budynku szkoły jest na poziomie ponad 70%. Oznacza to, że prawie trzy na cztery szkoły w tych regionach deklarowały, że kadra pedagogiczna prowadzi lekcje online z budynku szkoły codziennie.
• W szkole podstawowej (68,4%) nauczyciele częściej niż w szkole ponadpodstawowej (53,5%) prowadzą lekcje online codziennie z klas znajdujących się w budynku szkolnym.
• Prawie w 3/4 szkół co najmniej kilku nauczycieli prowadzi zajęcia online z budynku swojej  placówki edukacyjnej („kilku nauczycieli” – 50,1% oraz „mniej niż połowa” – 21,6%), a w ponad 10% szkół więcej niż połowa kadry pedagogicznej prowadzi lekcje zdalne stacjonarnie, ze szkoły. W 6,3% szkół cała kadra nauczycielska prowadzi zajęcia online z budynku szkolnego.
• Ponad połowa (53,6%) respondentów każdego dnia korzysta z internetu w szkole nie dłużej niż sześć godzin. Natomiast 46,4% ankietowanych poświęca na korzystanie ze szkolnego internetu ponad sześć godzin dziennie.
• Prawie 90% ankietowanych deklaruje dobre przygotowanie szkoły do lekcji online w zakresie sprzętowym (88%).
• 44,1% respondentów jest zdania, że nauczycielom nie brakuje narzędzi, które wspomagają nauczanie zdalne.

Szczegółowe wyniki ankiety w raporcie „Nauka w trybie zdalnym a wykorzystanie internetu Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej”.

Celem programu Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej jest zbudowanie oraz utrzymanie infrastruktury, łączącej wszystkie szkoły w Polsce z szybkim, bezpiecznym i bezpłatnym internetem. Dzięki OSE wszyscy uczniowie - z większych i mniejszych miejscowości - mają zagwarantowany równe szanse w dostępie do sieci i narzędzi online, pomocnych w kształtowaniu kompetencji cyfrowych oraz jednakowe możliwości korzystania z zasobów edukacyjnych online.

– OSE to kluczowy projekt nie tylko z punktu widzenia modernizacji polskiej szkoły, ale i – o czym przekonaliśmy się podczas pandemii – z punktu widzenia funkcjonowania polskiej szkoły. Kiedy startowaliśmy, czyli we wrześniu 2017 r., tylko 10% polskich szkół miało dostęp do szybkiego internetu. Dziś to już blisko 20 tys. placówek uczestniczących w programie i około 5 milionów użytkowników – mówi minister Marek Zagórski, sekretarz stanu ds. cyfryzacji w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Dostarczane do szkół symetryczne łącze o przepustowości 100/100 Mb/s pozwala bez przeszkód prowadzić zajęcia z użyciem wirtualnych treści edukacyjnych, także w trybie zdalnym. Jak wynika z badań – internet OSE jest nie tylko dobry jakościowo, ale i chętnie wykorzystywany.

– Dziś, po ponad roku nauki na odległość, wiemy, że szybki i bezpieczny internet OSE bardzo pomaga nauczycielom w realizacji zadań edukacyjnych. Z przeprowadzonych przez nas badań wynika, że infrastruktura działa i jest z powodzeniem wykorzystywana do zdalnego nauczania – mówi Maciej Dudkiewicz, dyrektor Centrum Kontaktu OSE w NASK.

Szkoły, które przystąpiły do programu OSE, mogą liczyć także na dodatkowe wsparcie w formie wyposażenia i zasobów edukacyjnych

– Przekazaliśmy szkołom 800 pracowni mobilnych z punktem dostępowym do sieci. Każdy zestaw to szafa wyposażona w 16 laptopów, którą szkoła może z łatwością transportować pomiędzy salami, umożliwiając uczniom wykorzystanie narzędzi TIK na wszystkich lekcjach. Szkoły otrzymały również od OSE 60 tys. tabletów z dostępem do internetu. Wiemy, że przekazany sprzęt jest na co dzień wykorzystywany w zdalnym nauczaniu – mówi Maciej Dudkiewicz

OSE to także rozwój kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli.

Na platformie e-learningowej OSE IT Szkoła znajdą ponad 200 kursów w kilkunastu kategoriach, które pozwolą zdobyć nową wiedzę i lepiej poznać otaczający świat. Cyberbezpieczeństwo, programowanie, sztuczna inteligencja, multimedia, grafika, technologie internetowe i wiele innych – każdy znajdzie tutaj coś dla siebie.

– Internet nieodłącznie towarzyszy nam w wielu dziedzinach życia: w pracy, szkole, podczas kontaktów z bliskimi czy szukania rozrywki. Szkoła XXI wieku to szkoła online, korzystająca z nowych zdobyczy techniki, uświadamiająca, że przenikanie tego, co realne, z tym, co wirtualne, ta otaczająca nas hybrydowa rzeczywistość, jest przede wszystkim szansą. Cieszymy się, że OSE stało się częścią wielkiej przemiany polskiej szkoły – mówi Agnieszka Żeglińska, dyrektor ds. Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego i Ekosystemu OSE w NASK.

Ogólnopolska Sieć Edukacyjna nie jest programem obowiązkowym. O przystąpieniu do OSE decyduje dyrektor szkoły za zgodą organu prowadzącego.

Do tej pory do OSE przystąpiło i zawarło umowę 20 397 szkół (dane na 13 maja). Projekt jest realizowany zgodnie z planem.

– Cieszymy się, że w tym trudnym dla nas wszystkich czasie OSE spełniła swoją rolę i stała się nieodzownym narzędziem, wspierającym zdalną naukę w szkołach, które przystąpiły do programu. W krótkim czasie zrobiliśmy naprawdę wiele, a przed nami kolejne działania, które pomogą zmieniać szkoły na lepsze – mówi minister Marek Zagórski.

Blisko 2,5 tys. szkół zdecydowało o nieprzystępowaniu do OSE (powodem jest deklaracja zapewnienia internetu we własnym zakresie lub brak naboru w szkole). Jednocześnie część placówek jeszcze nie zgłosiła się do OSE i w dalszym ciągu możliwe jest zgłoszenie.

Proces przystępowania do Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej jest cały czas otwarty. Codziennie NASK podpisuje nowe umowy ze szkołami. Tylko w tym roku było ich już 1041.