Na wstępie należy zaznaczyć, że głównym celem projektu Zintegrowana Platforma Analityczna jest podniesienie skuteczności działań administracji w wybranych obszarach problemów społecznych i gospodarczych, poprzez wsparcie procesów decyzyjnych za pomocą informacji analitycznej wysokiej jakości. Platforma jest odpowiedzią na potrzebę stworzenia narzędzi służących wsparciu procesu odpowiedzialnego zarządzania państwem.

Skutki dzisiejszych decyzji często widoczne są po wielu latach. Należy stworzyć mechanizmy, które pozwolą na podstawie bieżących oraz historycznych danych prognozować ich następstwa. Odpowiedzialne zarządzanie państwem wymaga równoczesnego uwzględniania wielu wzajemnie powiązanych czynników. Powinno się więc odbywać w oparciu o najbardziej rzetelne i aktualne dane, z wykorzystaniem narzędzi pozwalających na analizę tych współzależności, i w sposób gwarantujący minimalizację ryzyka złych decyzji. Zarządzający, aby móc podejmować właściwe decyzje, oprócz dostępu do aktualnych danych, powinni mieć do dyspozycji narzędzia wykorzystujące modele stworzone przez profesjonalny zespół analityków i pozwalające na prowadzenie wielowymiarowych analiz oraz predykcję masowych zdarzeń społecznych a także możliwość planowania polityk, które będą przeciwdziałać negatywnym następstwom tych zdarzeń i jednocześnie wzmacniać ich pozytywne społecznie skutki. Do tych analiz konieczne są rozwiązania organizacyjno-techniczne z wykorzystaniem spseudonimizowanych danych na wydzielonych środowiskach badawczych.

Nieprawdą jest, że projekt Rozporządzenia „nie został udostępniony na stronach Rządowego Centrum Legislacji, a podwieszono jedynie w serwisie MC.” Projekt Rozporządzenia został opublikowany na stronie Rządowego Centrum Legislacji w dniu 24 lutego 2022: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12356952 i tego samego dnia został rozpoczęty etap uzgodnień międzyresortowych, zgodnie z Regulaminem Pracy Rady Ministrów.

Nieprawdą jest, że: „W praktyce jednak nie ma żadnej gwarancji, że zintegrowana platforma nie zacznie się rozrastać, agregując wszystkie możliwe informacje. W zasadzie nie ma też żadnych ograniczeń co do celu ich przetwarzania.”

Ochrona danych osobowych zgodna z RODO została wprost zapisana w ustawie o informatyzacji. Zgodnie z art. 20s minister cyfryzacji zapewnia aby dane były przetwarzane w sposób ograniczony co do celu przetwarzania. Oznacza to, że wprost z podstawy ustawowej wynika konieczność zastosowania zasady minimalizacji danych. Podstawa prawna przetwarzania danych na potrzeby platformy analitycznej wynika z rozdziału 3b ustawy o informatyzacji i obowiązuje w przestrzeni prawnej od grudnia zeszłego roku. Zgodnie z delegacją zawartą w art. 20q ust. 7 Rada Ministrów określa rejestry i zakres danych przetwarzanych na potrzeby ZPA. Należy podkreślić, że podczas prac legislacyjnych nad ustawą żaden z podmiotów wypowiadających się nie zgłaszał uwag, a UODO zostało zaproszone do wspólnych prac nad przepisami.

Nie ma możliwości, aby w ramach platformy były „agregowane wszystkie możliwe informacje”, gdyż Minister jest wprost zobowiązany do m.in. usuwania danych, po czasie ich wykorzystania zgodnie z art. 20s ustawy o informatyzacji.

Ponadto warto podkreślić, że platforma analityczna nie jest i nie będzie bazą danych. Platforma nie gromadzi danych sama z siebie. Na potrzeby przeprowadzenia każdej analizy jest tworzone odrębne środowisko analityczne. Takie podejście uniemożliwia wykorzystanie danych, które nie zostały zaplanowane w ramach danego badania. Tym bardziej nie będzie możliwe połączenie danych, które pochodzą z różnych analiz. Przygotowany mechanizm pseudonimizacji nie pozwala na podejmowanie takich działań. Platforma analityczna to rozwiązanie organizacyjno-techniczne, które umożliwia prowadzenie analiz przez określone osoby (dostęp jest ograniczony), z wykorzystaniem danych po wcześniejszej pseudonimizacji na wydzielonym środowisku przygotowanym pod konkretną analizę. Nie będą łączone dane przygotowane na potrzeby różnych analiz, gdyż nie będzie to możliwe z technicznego punktu widzenia.

Ponadto KPRM kładzie szczególny nacisk na bezpieczeństwo danych, które zostaną przekazane w ramach platformy na potrzeby przeprowadzenia analizy. Nieprawdą jest również, że na potrzeby analiz dokonywanych na platformie będą pobierane dane o wyznaniu. W rozporządzeniu nie jest wskazana baza danych, z której można pobrać informacje o wyznaniu.

Nie możemy się zgodzić ze słowami, że: „Przy tak dużym, przynajmniej potencjalnie, zakresie danych dostrzegam kolosalny potencjał do nadużyć. Nie mam żadnych gwarancji, że baza ta nie zostanie wykorzystana do realizacji celów stricte politycznych, wręcz do inżynierii politycznej.” oraz: „Na dodatek nie wiem, jak wyglądać ma pseudonimizacja danych, która jest przecież procesem odwracalnym. Jeśli dane mają służyć do celów analitycznych, to oczywiste jest dla mnie, że powinny przechodzić proces pełnej anonimizacji (…).”

Dane przekazywane do analiz będą podlegać pseudonimizacji, co oznacza, że żadna z osób, które biorą udział w analizach nie będzie miała dostępu do pełnych, niespeudonimizowanych danych. Dane osobowe przetwarzane na platformie analitycznej będą podlegać pseudonimizacji, co oznacza, że zostaną przetworzone w taki sposób, by nie można ich było już przypisać konkretnej osobie, co zostało wyjaśnione powyżej. Dane będą pseudonimizowane przed ich łączeniem, dzięki czemu osoby prowadzące analizy nie będą miały pola do nadużyć.

W związku z tym, że obecnie różne jednostki administracji publicznej posiadają różne uwarunkowania techniczno-organizacyjne, określenie trybu udostępniania danych, które byłoby uniwersalne dla wszystkich jest niemożliwe. Dlatego też zapisano, że strony „uzgadniają metodę pseudonimizacji udostępnianych danych”. Wszystkie udostępnione wyniki będą zanonimizowane. Oznacza to, że nie będzie możliwości określenia osoby na podstawie danych udostępnionych administracji publicznej.

Nieprawdą jest, że „Jeśli w ramach spisu powszechnego przekazałem dane GUS, wierząc, że są chronione tajemnicą statystyczną, to nie powinny one być dalej przekazywane. Tymczasem zgodnie z tym projektem GUS będzie do tego zobowiązany.” GUS zgodnie z zaleceniami Partnerów projektu tj. Uniwersytetu Warszawskiego i Szkoły Głównej Handlowej został wykreślony z projektu. Dodatkowo w pierwotnej wersji nie było wskazane, że dane przekazywane w ramach spisu powszechnego będą mogły być przetwarzane na potrzeby zintegrowanej platformy analitycznej.

W odpowiedzi na słowa „Przepisy te należy oceniać przez pryzmat art. 6 ust. 3 RODO oraz systemu źródeł prawa, w kontekście art. 31 ust. 3 i art. 51 ust. 5 konstytucji RP, zgodnie z którymi ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie, oraz stanowiących, że zasady i tryb gromadzenia oraz udostępniania informacji określa ustawa. W niniejszej sprawie wymogi te nie są spełnione już przez błędną delegację ustawową”, należy ponownie podkreślić, że podstawą przetwarzania danych na potrzeby zintegrowanej platformy analitycznej są przepisy rozdziału 3b ustawy o informatyzacji. Nie jest więc prawdą, że przetwarzania danych osobowych nie odbywa się na mocy przepisów ustawowych.  Według brzmienia art. 20q ust. 2 podmioty, o których mowa w rozporządzeniu wydanym na podstawie ust. 7 tego samego artykułu udostępniają dane na potrzeby analiz na platformie. Tym samym ustawa wskazuje, iż przetwarzanie danych na potrzeby zintegrowanej platformy analitycznej obywa się na podstawie przepisów rangi ustawowej. Określenie podmiotów zobowiązanych do udostępnienia danych jest jedynie czynnością techniczną, do której na mocy ust. 7 ww. art. 20q zobowiązany został minister wł. do spraw informatyzacji.

 

Anna Weber, Dyrektor Departamentu tożsamości Cyfrowej, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, przedstawiciel Lidera projektu

dr hab. Agnieszka Chłoń-Domińczak, prof. SGH, Prorektor ds. nauki, Dyrektor Instytutu Statystyki i Demografii, Kierownik projektów SHARE i ZPA, Członek Komitetu Nauk Demograficznych PAN, przedstawiciel Partnera projektu

dr hab. Mikołaj Jasiński, Uniwersytet Warszawski, przedstawiciel Partnera projektu

dr hab. Marek Sikora, Dyrektor Centrum Badawczego Informatyki, Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Technik Innowacyjnych EMAG, przedstawiciel Partnera projektu

Marek Kulawczyk, Dyrektor Departamentu Informatyki, Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, przedstawiciel Partnera projektu

Agata Śmiglewska, Dyrektor Departamentu Analiz i Strategii, Ministerstwo Zdrowia, przedstawiciel Partnera projektu

Piotr Krasiński, Zastępca dyrektora Departament Innowacji i Rozwoju, Ministerstwo Edukacji i Nauki, przedstawiciel Partnera projektu