Organizatorem wydarzenia był Instytut Łączności we współpracy z Kancelarią Prezesa Rady Ministrów.

Jak mierzyć?

Drugi dzień konferencji otworzyli dr hab. inż. Jordi Mongay Batalla - profesor Politechniki Warszawskiej, zastępca dyrektora Instytutu Łączności i wiceprzewodniczący Komitetu Programowego - Hugo Santos Mendes, portugalski wiceminister komunikacji.

Pierwszy z prelegentów, inż. Johann Saustingl z firmy Wave-Test przedstawił metody pomiarów pola elektromagnetycznego z instalacji 5G z użyciem aparatury Narda.

- Obecnie istnieją rozwiązania, w których w jednej stacji bazowej mamy system LTE oraz 5G, gdzie typowy zakres częstotliwości wynosi od 700 MHz do 2,6 GHz. Pomiar tutaj nie jest specjalnie skomplikowany, ponieważ rozwiązania dla pomiarów sieci LTE są już powszechne. Wyzwaniem jest pomiar 5G z kształtowaniem mMIMO i kształtowaniem wiązki. Jesteśmy w stanie wymusić nakierowanie wiązki w kierunku urządzenia pomiarowego i dokonać rejestracji pomiaru przy użyciu jednego z urządzeń - powiedział.

Mgr inż. Rafał Pawlak z Instytutu Łączności przedstawił przebieg i wnioski z prowadzonych przez Instytut stacjonarnych badań pola elektromagnetycznego. Zastanawiał się też nad możliwościami zbudowania sprawnego systemu monitoringu PEM.

- Wydaje się, że stacja monitoringu jakości powietrza Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska to miejsce idealne, w którym można by zainstalować dodatkowy „zmysł”, czyli stacje monitoringu PEM – zauważył.

Wpływ 5G

Kolejny ekspert Instytutu Łączności, mgr inż. Dariusz Wypiór mówił o tym, jak wprowadzenie sieci 5G wpłynie na poziomy natężenia pól elektromagnetycznych. Przybliżył również metody symulacji rozkładu PEM opracowane w Instytucie, które zostaną wykorzystane w systemie SI2PEM.

- Wdrażanie sieci 5G jest procesem ciągłym, a zmiana poziomów PEM będzie zależeć od strategii rozwoju tej sieci. Co do zasady, budowanie pojemności sieci, możemy osiągnąć na kilka sposobów na przykład: dodanie nowego pasma, zagęszczenie sieci lub zwiększenie efektywności widmowej obszaru – powiedział.

Rezultaty badań natężenia pola elektromagnetycznego pochodzącego z anten Massive MIMO 5G zaprezentował dr inż. Thomas Kopacz z Institute of High Frequency Technology, RWTH Aachen University.

Debbie Wills i Mike Wood z firmy Telstra podzielili się wnioskami z badań natężenia energii elektromagnetycznej pochodzącej z 5G przeprowadzonych w testowym mieszkaniu.

- Wygenerowanie największego możliwego obciążenie sieci nie wpłynęło znacząco na wysokie wartości PEM. Dominujący sygnał wciąż był z sieci WiFi, a nie z sieci 5G, a i ten był dużo poniżej wartości dopuszczalnych – podsumował Mike Wood.

Komu ufać?

Dr hab. inż. Łukasz Januszkiewicz z Instytutu Elektroniki Politechniki Łódzkiej podzielił się informacjami na temat komputerowych symulacji wpływu fal elektromagnetycznych na ciało człowieka. Skupił się szczególnie na tzw. efekcie termicznym, czyli wzroście temperatury ciała w wyniku oddziaływania PEM.

- Efekt termiczny oddziaływania na PEM to efekt zarówno mierzalny, jak i możliwy do zasymulowania przez inżynierów. Swoiste tempo pochłaniania energii daje zgrubne informacje o wartości energii, która została zaabsorbowana przez tkankę. Wykonując dodatkowe obliczenia można wyprowadzić wnioski dotyczące wzrostu temperatury w danej części ciała. Dopiero dostarczenie bardzo dużej energii typu 1 kV/m może spowodować, że mechanizm termoregulacji organizmu nie „poradzi sobie” z wyrównaniem temperatury – stwierdził.

O tym, komu ufać w erze niepełnych i nieprawdziwych informacji na temat 5G i wpływu pól elektromagnetycznych na zdrowie mówił prof. Dariusz Leszczyński z Uniwersytet Helsińskiego.

- Zarówno twierdzenie, że mamy tysiące badań dotyczących PEM, z których wynika że jest ono nieszkodliwe, jak i to, że mamy tysiące badań, z których wynika że jest szkodliwe są nieprawdziwe. Nie ma porozumienia, co do interpretacji wyników różnych badań oraz nie ma debaty prowadzącej do konsensusu, zastanówmy się, dlaczego? – mówił badacz.

Wyniki badań wpływu pola elektromagnetycznego na samopoczucie i zdolności psychomotoryczne przeprowadzonych w Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego omówił dr hab. Grzegorz Tatoń.

Zasada ostrożności

- Ekspozycja na PEM nie ma znaczenia, jeżeli chodzi o częstotliwości występowania elektrowrażliwości. Wniosek wyprowadzony został na podstawie deklaracji odległości od najbliższej stacji bazowej. Osoby elektrowrażliwe deklarują wiedzę na temat szkodliwości PEM, a rzadziej deklarują niewiedzę w tym zakresie – stwierdził dr Tatoń.

Czym jest zasada ostrożności i jak stosuje się ją w odniesieniu do pól elektromagnetycznych emitowanych przez sieci 5G – o tym mówił kolejny z ekspertów, prof. Kenneth R. Foster z Uniwersytetu Pensylwanii.

- Brak jest wyraźnej definicji, czym jest zasada ostrożności. Jest często stosowana jednostronnie zapominając o korzyściach, które mogą przynosić rozwiązania podlegające ograniczaniu. Powinniśmy zracjonalizować zasadę ostrożności w oparciu o komentarz Komisji Europejskiej, aby uniknąć stosowania zasady ostrożności w sposób arbitralny – stwierdził.

Rozwiązania regulacyjne Unii Europejskiej związane z 5G, zwłaszcza rozporządzenie wykonawcze w sprawie tzw. małych komórek oraz zalecenie w sprawie „zestawu narzędzi” na potrzeby wspierania łączności, omówił dr Christos Datsikas, reprezentujący Komisję Europejską.

Kolejny prelegent - Scott Marcus, ekspert think tanku Bruegel zastanawiał się nad wyzwaniami związanymi z wdrażaniem sieci 5G, zwłaszcza małych komórek. Przedstawił też stan wiedzy na temat możliwych skutków zdrowotnych, jakie mogą być efektem wprowadzenia nowej generacji sieci bezprzewodowych.

Czas wyzwań

O nowych zastosowaniach sieci bezprzewodowych w związku z wprowadzeniem 5G i związanych z tym problemach natury prawnej mówili dr hab. inż. Jordi Mongay Batalla z Politechniki Warszawskiej i Instytutu Łączności oraz mec. Justyna Wilczyńska z Ernst & Young Law.

Ostatni z prelegentów, dr inż. Jacek Oko omówił zagadnienie bezpieczeństwa cyfrowego w związku z rozpowszechnieniem sieci 5G.

Konferencję zakończyło wystąpienie ministra Marka Zagórskiego, sekretarza stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

- To była piąta i chyba najbardziej popularna edycja tej konferencji. Łącznie śledziło ją prawie tysiąc odbiorców, i to tylko na dedykowanej platformie konferencyjnej. Dziękuję za Państwa zaangażowanie, ciekawe dyskusje i wnioski – powiedział. – W trakcie tych dwóch dni dowiedzieliśmy się m.in., że dezinformacja dotycząca 5G jest wszechobecna – bez względu na długość i szerokość geograficzną. Cały świat ma też podobne wnioski dotyczące tego jak skutecznie zwalczać dezinformację na temat 5G. To edukacja – dodał minister Marek Zagórski.

Sekretarz Stanu w KPRM przypomniał, że Polska, obok Australii, jest liderem zwalczania dezinformacji na temat 5G. Australia już wdraża i realizuje swój program budowy zaufania do sieci piątej generacji. Polska właśnie zaczyna realizować swój - zaplanowany na 3 lata - projekt edukacyjny, obejmujący kluczowe dla tematu grupy odbiorców.

Drugi dzień V Międzynarodowej Konferencji PEM dostarczył obszernej wiedzy na temat wyzwań, przed jakimi stoją specjaliści w związku z wprowadzeniem 5G.

Nowa sieć będzie wymagać innego podejścia do prowadzenia pomiarów natężenia pola elektromagnetycznego. Potrzebne będą międzynarodowe i lokalne regulacje w odniesieniu do niektórych nowych elementów stosowanych w 5G oraz w zakresie cyberbezpieczeństwa.

Pojawi się też konieczność stworzenia nowych rozwiązań prawnych wynikających z szerszego niż dotąd zastosowania komunikacji bezprzewodowej. Budowa sieci nowej generacji przyniesie też więcej pytań o wpływ telekomunikacji radiowej na zdrowie człowieka.

Relacja z pierwszego dnia konferencji.

Zapis transmisji z pierwszego i drugiego dnia konferencji jest dostępny na kanale YouTube Instytutu Łączności.