Fear of missing out, w skrócie FOMO, oznacza lęk przed wypadnięciem z obiegu. To obawa, że coś istotnego nam umknie, kiedy nie będziemy online. Problem ten dotyczy znacznej liczby polskich internautów – już 14% z nich charakteryzuje się wysokim poziomem FOMO, a kolejne 67% doświadcza go w średnim nasileniu[1]. W grupie młodych ludzi, w wieku 15–19 lat, wysokiego i średniego poziomu FOMO doświadcza aż… 94%.

- Zarówno młodsi, jak i starsi użytkownicy internetu mogą doświadczyć FOMO. Widzimy jednak, że nastolatki są na nie bardziej podatne. Pamiętajmy, że od FOMO niedaleka droga do nadużywania urządzeń cyfrowych, a nawet uzależnienia – wyjaśnia Marta Witkowska, ekspertka ds. edukacji cyfrowej NASK, autorka poradników poświęconych FOMO skierowanych do rodziców i nauczycieli.  

To, że często zaglądamy do powiadomień na komórce czy w komputerze nie musi od razu oznaczać kłopotów. Jak zatem rozpoznać FOMO i dostrzec symptomy uzależnienia od telefonu, internetu, mediów społecznościowych i gier cyfrowych? Wyjaśniamy.

Na początek zapytajmy sami siebie. Odpowiedz „tak” lub „nie” na te stwierdzenia:

• Obawiam się, że inni ludzie – w tym moi znajomi – mają więcej satysfakcjonujących doświadczeń w życiu.
• Czuję niepokój w sytuacji, kiedy moi znajomi bawią się beze mnie, kiedy nie wiem, jakie mają plany, obawiam się, ze przeoczę zaplanowane lub spontaniczne spotkanie.
• Ciągle sprawdzam, co robią moi znajomi, chcę być na bieżąco z ich życiem.
• Czuję potrzebę, a czasem przymus relacjonowania swojego życia – przede wszystkim pozytywnych wydarzeń – w internecie.
• Muszę mieć telefon zawsze w zasięgu ręki tak, aby nic mi nie umknęło.

Jeśli na większość odpowiedziałeś pozytywnie to sygnał, że warto przyjrzeć się temu, w jaki sposób korzystasz z mediów społecznościowych i internetu… A teraz zwróć też uwagę na to, jak Twoje dzieci korzystają z nowych technologii. Czy coś wzbudza Twój niepokój? Pamiętaj, że młodsi czerpią wzorce z dorosłych – jeśli Ty nie możesz odłożyć telefonu nawet na chwilę - jest duże ryzyko, że tak samo postępować będzie Twoje dziecko.

Badania NASK „Nastolatki 3.0” realizowane w 2020 r. jasno wskazują, że internet wciąga młodych coraz mocniej. Obecnie nastolatki spędzają w sieci w czasie wolnym średnio 4 godziny i 50 minut dziennie. W dni wolne od zajęć szkolnych czas ten wydłuża się średnio do 6 godzin i 10 minut. Blisko co dziesiąty (11,5%) nastolatek w wolnym czasie jest aktywny w sieci ponad 8 godzin dziennie, a co piąty (21,3%) spędza tyle czasu przed monitorem w dni wolne od lekcji. Co szósty nastolatek (16,9%) intensywnie korzysta z internetu w godzinach nocnych (po godz. 22)[1].

Obserwacja zachowań naszego dziecka jest kluczowa. Kolejny krok to rozmowa.

- Rozmowę warto wcześniej zaplanować, przygotować odpowiednie argumenty i nie działać w emocjach. Wysłuchajmy dziecka, spróbujmy zrozumieć, jakie towarzyszą mu emocje. Następnie wspólnie ustalcie reguły korzystania z urządzeń cyfrowych i internetu. Warto także znaleźć wspólne zajęcie offline: spacer, gry planszowe czy wspólne wyprawy rowerowe – mówi Marta Witkowska.

Ten pierwszy krok jest kluczowy do większej zmiany. Jakie jeszcze działania może podjąć rodzic lub nauczyciel? To obszerny temat, który wspólnie z NASK poruszyliśmy w poradnikach. Warto z nich skorzystać:

• Poradnik dla rodziców
• Poradnik dla nauczycieli oraz scenariusz lekcji

Więcej porad, jak mądrze towarzyszyć dziecku w internecie znajdziecie też na www.gov.pl/niezagubdzieckawsieci