Komisja Europejska zaprezentowała we wtorek (15 grudnia) dwie inicjatywy legislacyjne: Akt prawny o usługach cyfrowych (Digital Services Act) i Akt prawny o rynkach cyfrowych (Digital Market Act).

Jeden cel

Pierwszy (Digital Services Act) - wprowadza m.in. nowe przepisy dotyczące usług cyfrowych, w tym mediów społecznościowych, platform handlu elektronicznego i innych platform internetowych działających w Unii Europejskiej. Dotyka kluczowych zagadnień dla rozwoju sieci, m.in. usuwania nielegalnych treści z internetu, ochrony wolności słowa, zasad moderowania treści przez platformy internetowe, reklamy online.

- Jego finalny kształt będzie miał istotny wpływ dla przyszłości rozwoju usług cyfrowych w Europie – tłumaczy minister Marek Zagórski, sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Drugi projekt (Digital Market Act) - jest nakierowany na zapewnienie otwartości rynku cyfrowego na konkurencję.

- Oba służą jednemu celowi: zagwarantowaniu, abyśmy jako użytkownicy mieli dostęp do szerokiego wyboru bezpiecznych produktów i usług w internecie. A także, by przedsiębiorstwa działające w Europie mogły swobodnie i sprawiedliwie konkurować w internecie, podobnie jak robią to poza nim - powiedziała Margrethe Vestager, wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej. - Świat jest jeden. Powinniśmy być w stanie bezpiecznie robić zakupy i wierzyć w prawdziwość czytanych przez nas informacji. Ponieważ to, co jest nielegalne poza internetem, jest również nielegalne w internecie - dodała.

Porządki na lata

- Wiele platform internetowych odgrywa kluczową rolę w życiu naszych obywateli i przedsiębiorstw, a nawet naszego społeczeństwa i całej demokracji. Dzięki tym propozycjom organizujemy naszą przestrzeń cyfrową na kolejne dziesięciolecia – powiedział Thierry Breton, Komisarz UE ds. rynku wewnętrznego. - Dzięki zharmonizowanym przepisom, obowiązkom ex ante, lepszemu nadzorowi, szybkiemu egzekwowaniu przepisów i odstraszającym karom dopilnujemy, by każda osoba oferująca usługi cyfrowe i korzystająca z nich w Europie czerpała korzyści z bezpieczeństwa, zaufania, innowacji i możliwości biznesowych - dodał.

Nowe rozporządzenie wzmocni prawa użytkowników do odwołania się od decyzji platform internetowych o usunięciu lub blokadzie treści lub należącego do nich konta. Poza koniecznością stworzenia przez platformy wewnętrznego systemu odpowiedzi na skargi, użytkownicy dostaną także możliwość pozasądowego rozstrzygania sporów. Pośrednicy internetowi będą także musieli wyjaśnić podejmowane przez nie decyzje dotyczące moderowania treści.

Utrzymany natomiast został zapisany w Dyrektywie o handlu elektronicznym, fundamentalny dla ochrony wolności wypowiedzi w internecie, zakaz nakładania na pośredników ogólnego obowiązku monitorowania treści w ramach usług, które oferują.

Akt prawny o usługach cyfrowych wprowadzi też przepisy dotyczące usuwania nielegalnych treści z internetu. Możliwość dokonywania takich zgłoszeń ma każdy użytkownik. Specjalną uwagę zwrócono na zgłoszenia kierowane przez organy sądowe lub administracyjne państw. Priorytetowo mają być także traktowane zgłoszenia ze strony zaufanych podmiotów sygnalizujących (trusted flaggers).

Większa transparentność

Rozporządzenie wzmocni też transparentność pośredników internetowych. Nastąpi to m.in. poprzez obowiązek cyklicznej sprawozdawczości dotyczącej usuwania i blokowania treści uznanych za nielegalne lub sprzeczne z zasadami i warunkami regulaminu świadczenia usług danego pośrednika.

Przewidziane są także przepisy zwiększające przejrzystość w zakresie reklamy online. Duże platformy będą poddane ściślejszym wymogom w zakresie przejrzystości działania.

W rozporządzeniu uznano konieczność zachowania proporcjonalności w nakładanych zobowiązaniach. Komisja chce, by bardzo duże platformy internetowe miały większe obowiązki w zakresie dochowania należytej staranności i dlatego powinny podejmować dodatkowe działania zabezpieczające.

Dlatego w projektowanych przepisach wskazuje się m.in., że będą one musiały dokonywać cyklicznej oceny ryzyka narażenia swoich usług na rozprzestrzenianie nielegalnych treści, jak i zwracać uwagę na wpływ podejmowanych przez siebie działań na prawa podstawowe. Będą musiały także poddawać się cyklicznym audytom oraz zapewnić szerszy dostęp do danych, które posiadają.

Według Komisji Europejskiej - pośrednicy nie powinni ponosić automatycznej odpowiedzialności za treści użytkowników umieszczone w ramach świadczonych przez nie usług. Dlatego rozporządzenie precyzuje wyjątki od odpowiedzialności pośredników za przekazywanie i przechowywanie nielegalnych treści. Pośrednicy będą mogli także - z własnej inicjatywy - podejmować działania na rzecz wykrywania nielegalnych treści, bez ryzyka utraty włączeń od odpowiedzialności.

Krajowi koordynatorzy

Aby cele rozporządzenia zostały spełnione kluczowe będzie skuteczne egzekwowanie jego postanowień. Dlatego projekt aktu prawnego o usługach cyfrowych przewiduje wyznaczenie krajowych regulatorów odpowiedzialnych za czuwanie nad przestrzeganiem przepisów z odpowiednimi uprawnieniami do realizacji powierzonych im zadań.

Aby zapewnić spójne podejście stworzona zostanie także struktura na poziomie UE służąca koordynacji działań – rada krajowych koordynatorów usług cyfrowych.

Uprawnienia do egzekwowania przepisów, w odniesieniu do bardzo dużych platform  otrzymać ma również Komisja Europejska. Regulacjami zostaną objęte podmioty spoza UE. Za złamanie postanowień rozporządzenia przewidziano sankcje. Szczególnym nadzorem zostaną objęte bardzo duże platformy internetowe.

Nasze działania

- Tematy podejmowane w ramach przedstawionego rozporządzenia - akt prawny o usługach cyfrowych mają kluczowe znaczenie dla rozwoju internetu. Stąd też nasza aktywność w tej sprawie i podejmowanie działań zanim ukazała się omawiana inicjatywa legislacyjna – mówi minister Marek Zagórski, sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Jeszcze pod kierownictwem Ministerstwa Cyfryzacji (obecnie KPRM) w maju 2020 r. przygotowane zostało m.in. wspólne stanowisko grupy państw D9+ ws. aktu prawnego o usługach cyfrowych.

Koordynowaliśmy także przygotowanie stanowiska Rządu RP w ramach konsultacji, które prowadziła Komisja Europejska ws. aktu prawnego o usługach cyfrowych.

- Duża część kierowanych przez nasz rząd postulatów znalazła odzwierciedlenie w przedstawionej przez Komisję inicjatywie legislacyjnej – dodaje minister Marek Zagórski.

Daj znać, co myślisz

Zachęcamy do zapoznania się z projektem rozporządzenia, którego anglojęzyczna wersja dostępna jest na stronach Komisji Europejskiej.

Publiczne konsultacje projektu planujemy otworzyć, kiedy otrzymamy polskie tłumaczenie dokumentu. O podejmowanych przez nas działaniach będziemy informować na bieżąco.

Jednak już teraz zapraszamy do przesyłania Państwa pierwszych uwag i spostrzeżeń na adresy jaroslaw.sekula@mc.gov.pl oraz zagranica@mc.gov.pl.

Państwa opinie wykorzystamy m.in. tworząc Stanowisko Rządu RP do rozporządzenia.