Podsumowanie spotkania Rady Ekspertów – Biała księga

Robocza nazwa Rady Ekspertów ostatecznie została przemianowana na Radę ds. Dostępności Zasobów Cyfrowych.

W skład Rady wchodzą: Mateusz Ciborowski, Sebastian Depta, Jakub Dębski, Marcin Luboń, Przemysław Marcinkowski, Dominik Paszkiewicz, Adam Pietrasiewicz, Mikołaj Rotnicki, Piotr Witek i Jacek Zadrożny. Rada ma charakter otwarty i nie wyklucza zmian w obrębie składu członkowskiego.

Dwa główne cele Rady to:

1.Biała Księga – stworzenie listy firm i instytucji rekomendowanych do: przeprowadzenia badań dostępności stron www i innych nośników informacji (pliki, aplikacje, multimedia), szkolenia z zakresu dostępności www i dokumentów, tworzenia stron internetowych w oparciu o standard WCAG 2.0 oraz konsultacje i doradztwo w zakresie wdrażania standardu na wszystkich etapach realizacji projektu.

Jak powiedział Przewodniczący Rady ds. Dostępności Zasobów Cyfrowych Przemysław Marcinkowski – dzięki tej liście każdy kto jest zainteresowany dostępnością – firma, instytucja publiczna, będzie wiedzieć i mieć pewność, że wybierając wykonawcę z Białej Księgi, może liczyć na rzetelne wykonanie usługi oraz, co najważniejsze zgodne ze standardem WCAG 2.0.

2.Wsparcie – udzielanie rekomendacji i opinii w sprawach spornych, np. pomiędzy właścicielem serwisu, a jego wykonawcą. Wydawane opinie i rekomendacje nie będą określały poziomu dostępności.

Obecnie Rada czeka na zgłoszenia do Białej Księgi. Wśród wniosków podczas spotkania zauważono potrzebę komunikacji i współpracy pomiędzy Radą i Ministerstwem Cyfryzacji oraz wciąż aktualną potrzebę rozpowszechniania powstałej w ramach prac Grupy ds. Dostępności zasobów internetowych: Mapy Dostępności.

Europejski Akt o Dostępności

Europejski Akt o Dostępności (ang. European Accessibility Act –EAA) to dokument, który ureguluje kwestie wymogów dla kluczowych usług i urządzeń z branż takich jak bankowość, transport, telekomunikacja, e-handel oraz usługi audiowizualne, sprzęt komputerowy i oprogramowanie.

Dostępne mają być zarówno urządzenia np. aparat telefoniczny, bankomat, biletomat, jak i usługa dostępna także przez Internet. Dokument mówi o dostępności na każdym etapie, zarówno produkcji danego produktu, jak i jego sprzedaży. Brak dostępności może skutkować poważnymi konsekwencjami, nawet wycofaniem danego produktu lub usługi z rynku.

Nad dokumentem trwają obecnie prace w Unii Europejskiej. W Polsce poza podmiotami realizującymi zadania publiczne zasady dostępności obowiązują również firmy świadczące usługi telekomunikacyjne. Grupa ds. dostępności stawia pytanie, czy w obecnej sytuacji, kiedy część zadań administracji przekazywana jest do realizacji w sektorze prywatnym, jak np. bankom w programie 500+, inne wrażliwe społecznie sektory powinny zostać uregulowane. Grupa deklaruje wsparcie merytoryczne i udział w wypracowaniu niezbędnych rozwiązań.

Budowanie świadomości

Uczestnicy spotkania zgodnie stwierdzili, że w dalszym ciągu istnieje potrzeba budowania świadomości wśród redaktorów serwisów, programistów, decydentów dotyczącej dostępności stron www i dokumentów. Potrzeba ta istnieje zarówno w sektorze prywatnym jak i administracji państwowej szczebla centralnego i lokalnego.

- Centralny Ośrodek Informatyki wykonuje bardzo dobrą pracę związaną z integracją stron ministerialnych. W swoje działania angażują użytkowników. Jednak na poziomie lokalnym urzędów miast i gmin powstanie luka. Lokalne serwisy będą oderwane od głównego nurtu zmian, przestarzałe i co najważniejsze niezgodne z WCAG – powiedział Artur Marcinkowski, przewodniczący Grupy ds. dostępności zasobów internetowych.

Tomasz Napiórkowski z Ministerstwa Cyfryzacji - Musimy podejmować działania związane z rozwojem świadomości. Dzięki uprzejmości Fundacji Widzialni na posiedzeniu Zespołu ds. Wykonywania postanowień Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych w Ministerstwie Rodziny Pracy i Polityki Społecznej, udało nam się uwrażliwić redaktorów i administratorów stron www administracji na zagadnienie dostępności.

Dla sektora komercyjnego dostępność często stanowi problem marginalny, zwłaszcza w przypadkach, gdy nie wpisuje się w tzw. profil klienta, czyli nie jest istotna dla grupy docelowej danej usługi. Ważne są natomiast przepisy oraz sankcje za ich nieprzestrzeganie – powiedziała Martyna Pakuła, Wiceprzewodnicząca Zespołu ds. obsługi osób z niepełnosprawnościami przez banki, działającego w ramach ZBP. Dlatego tak ważne jest promowanie dobrych praktyk, poprzez nagradzanie oraz pokazywanie korzyści wynikających z wprowadzania rozwiązań uniwersalnych, czyli dostępnych dla wszystkich bez dyskryminowania ani faworyzowania określonych grup  – dodała.

Dostępność to nie tylko osoby z niepełnosprawnością

Ważne jest, aby wzmocnić działania na rzecz przełamania stereotypu, mówiącego o tym, że dostępność to jedynie działanie w zakresie potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Silnie powinien wybrzmiewać przekaz mówiący o dostępności dla każdego człowieka, o korzyściach dla osób starszych lub narażonych na wykluczenie cyfrowe także ze względu na tymczasowe uwarunkowania. Dostępność jest adresowana do wszystkich użytkowników niezależnie od ich niepełnosprawności, wieku, używanego sprzętu czy oprogramowania.

W idee takiego działania wpisują się prace nad trzecią edycją Dobrych praktyk obsługi osób z niepełnosprawnościami (nowy proponowany tytuł: Dostępność dla wszystkich) Związku Banków Polskich. Zapraszamy do pracy nad trzecią edycją tego dokumentu Ministerstwo Cyfryzacji oraz pozostałe Ministerstwa– zaproponowała Ewelina Battara reprezentująca związek.

Dostępne dokumenty

Problem dokumentów publikowanych w Sieci jest wciąż palący. To co wiemy na pewno, to że wszystkie bieżące dokumenty muszą być publikowane w sposób dostępny. Niestety ogromna ilość dokumentów publikowanych przez podmioty publiczne, idąca w setki tysięcy, stanowi poważny problem dla użytkowników o specjalnych potrzebach. W zdecydowanej większości są one przygotowane w sposób niedostępny dla programów czytających z których korzystają osoby niewidome. Najważniejsze w obecnym czasie wydaje się w związku z powyższym ustalenie możliwie jak najlepszych rozwiązań i wytycznych pozwalających na publikowanie dokumentów w sposób dostępny i zgodny ze standardem WCAG. Jednak, jak zauważył Jacek Zadrożny jeżeli mamy obowiązek spełnienia dostępności i potrzebę zgodności serwisu ze standardem WCAG, to nie możemy dokonywać podziału na dokumenty mniej istotne i ważne – naszą rolą nie jest szukanie drogi i możliwości ominięcia przepisów związanych z dostępnością dla urzędników publikujących dokumenty.

Propozycje

Na koniec spotkania Monika Kulik z Orange Polska przedstawiła dwie ciekawe propozycje: włączenie dostępności jako jednej z kategorii do już istniejących konkursów, rankingów stron internetowych oraz próbę nawiązania współpracy „u podstaw” z uczelniami, szkołami kształcącymi osoby, które w przyszłości będą administratorami, redaktorami, urzędnikami itp. by wzbogacić program kształcenia, o kwestie związane z dostępnością.